Huyện Cam Lâm là “thủ phủ” xoài của tỉnh Khánh Hòa, cũng là vùng trồng xoài lớn nhất khu vực Nam Trung bộ. Trên địa bàn huyện Cam Lâm có trên 6.000 ha xoài, tập trung chủ yếu ở các xã Cam Hải Tây, Cam Thành Bắc, Cam Hiệp Bắc, Suối Tân, thị trấn Cam Đức …
Vùng xoài Cam Lâm đã hình thành và phát triển rất lâu. Ban đầu, giống xoài chủ yếu ở địa phương là xoài Canh Nông. Còn trong 10 năm trở lại đây, người nông dân chuyển sang trồng xoài Úc vì giá trị kinh tế cao.
Thời điểm cao nhất giá xoài Úc lên đến 130.000 đồng/kg. Chính vì vậy, người nông dân đã cưa xoài Canh Nông và ghép xoài Úc vào vì thân cây xoài Canh Nông chống chọi với sâu bệnh tốt. Những năm trước, cây xoài là cây trồng chủ lực của địa phương và là thu nhập chính của bà con nông dân.
Những năm trước, cây xoài là cây trồng chủ lực và đem lại thu nhập chính cho người nông dân ở huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.
Ông Nguyễn Văn Trang, Phó Chủ tịch Hội nông dân huyện Cam Lâm cho biết: “Vùng xoài Cam Lâm hiện nay có 3 giống xoài chủ lực là xoài Úc, xoài Hòa Lộc và xoài Tứ Quý.
Bên cạnh đó, còn có một số diện tích nhỏ (dưới 10%) là giống xoài Canh Nông. Trong 10 năm trở lại đây, xoài Úc chiếm ưu thế vì mang lại thu nhập cao cho nông dân. Tuy nhiên, từ năm 2021 đến nay, do tình hình dịch bệnh Covid-19, xoài Úc rớt giá “kỷ lục” nên bà con nông dân gặp khó khăn”.
Theo ông Trang, với đặc tính vỏ dày, ngọt nên xoài Úc có thời gian sử dụng lâu, việc vận chuyển đi xa rất thuận lợi. Thị trường chính chủ yếu là xuất sang Trung Quốc.
Hiện nay, đang là thời điểm thu hoạch xoài Úc, thế nhưng rong ruổi trong nhiều khu vườn ở vùng xoài huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa chúng tôi thấy không khí thu hoạch khá lặng lẽ. Ở các vườn xoài không có cảnh mua bán, thu hái, đóng gói, vận chuyển… nhộn nhịp như thường lệ.
Hầu hết, các vườn đều thu hái xoài theo kiểu nhỏ giọt. Thậm chí có một số vườn bỏ không, chẳng màng thu hoạch dù trái chín rụng.
Năm nay, giá thấp cộng với sản lượng giảm, một số vườn chẳng màng thu hoạch dù trái đã chín rụng.
Ghé vào một số vườn xoài, chúng tôi đều nhận câu trả lời rằng do giá xoài năm nay giảm mạnh nên bà con trồng xoài thua lỗ.
Anh Đinh Phú Hưng, xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm cho biết gia đình anh trồng 2 ha xoài Úc. Với diện tích này các năm trước, gia đình anh thu về từ 30-40 tấn quả. Thế nhưng, năm nay anh chỉ thu được có 20 tấn mà giá bán giảm mạnh, chỉ còn 10.000 đồng/kg.
“Vụ này không chỉ mất mùa mà còn mất cả giá. Dù giá thấp nhưng tôi đã bỏ chi phí đầu tư phân thuốc nên vẫn phải thu hoạch để vớt vát được đồng nào hay đồng đó” – anh Hưng cho biết.
Theo anh Hưng, những năm trước xoài Úc ở địa phương có giá từ trên 30.000 đồng đến 40.000 đồng/kg nên nông dân có lãi. Còn năm nay, giá xuống thấp mà tiền công thuê hái cao (500.000 đồng/người/ngày công, chưa kể chi phí ăn uống) nên nông dân thua lỗ.
Những năm trước, xoài có giá thương lái đến tận vườn để mua, còn năm nay anh Hưng phải chở lên tận vựa để bán. Không chỉ giá bán thấp mà anh còn phải tốn thêm cả tiền vận chuyển.
Dù giá thấp "kỷ lục" nhưng anh Đinh Phú Hưng vẫn phải thu hoạch xoài để bán kiếm lại chi phí đã đầu tư.
Giá xoài Úc anh Hưng hái bán cách đây hơn một tuần, còn hiện nay, giá xoài Úc còn xuống thấp hơn. Bà Lê Thị Ẩn, xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm cho biết gia đình bà vừa bán 500 kg xoài Úc với giá xa cạ chỉ có 4.000 – 5.000 đồng/kg. Với giá này, gia đình bà thua lỗ nặng.
Bà Võ Thị Hồng Hoa, chủ vựa xoài Hoàng Hoa, xã Cam Thành Bắc, huyện Cam Lâm cho biết giá xoài hiện nay vựa mua vào chỉ 6.000 đồng/kg.
Xoài Úc chủ yếu xuất sang thị trường Trung Quốc nhưng hiện nay không xuất được nên vựa chủ yếu đem ra bán ở các chợ tại Hà Nội. Cũng theo chủ vựa này, do thua lỗ nên 2 năm nay nhà vườn cũng bỏ, không đầu tư nhiều cho xoài Úc nữa.
Xoài Úc được đóng gói để vận chuyển đi tiêu thụ tại một vựa thu mua xoài trên địa bàn huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.
Ông Nguyễn Văn Trang, Phó Chủ tịch Hội nông dân huyện Cam Lâm cho biết: “Bắt đầu từ năm 2021 khi đại dịch Covid-19 lần thứ tư bùng phát, việc vận chuyển xoài đi tiêu thụ gặp khó nên giá xoài khá thấp. Theo đà đó nên năm nay bà con ngại đầu tư và đến thời điểm hiện nay việc tiêu thụ cũng gặp khó.
Giá bán xoài hiện tại chỉ khoảng trên dưới 10.000 đồng/kg. Trong khi đó, những năm trước giá xoài ở Cam Lâm thấp nhất cũng 25.000 đồng/kg. Giá xoài Úc có thời điểm cao nhất lên đến 130.000 đồng, nhưng năm nay giá xoài xuống mức thấp nhất trong lịch sử” – ông Trang nói.
Cũng theo ông Trang, trong khi chi phí đầu tư, công thu hoạch, vận chuyển đều tăng thì giá xoài xuống thấp “kỷ lục” nên bà con nông dân thua lỗ. Vì vậy, có một số vườn bỏ mà không thu hoạch, điều này gây ảnh hưởng đến vụ xoài tiếp theo.
Clip: Đìu hiu vụ xoài Úc vì giá rớt thê thảm.
Theo Hội Nông dân huyện Cam Lâm, để nâng cao giá trị kinh tế của cây xoài, trong thời gian qua Hội đã phối hợp với các cơ quan chức năng hướng dẫn cho bà con cách trồng xoài đảm bảo theo quy trình VietGAP để sản phẩm đầu ra đạt chất lượng. Từ đó, việc tiêu thụ được thuận lợi hơn.
Bên cạnh đó, cũng hình thành các tổ hội nghề nghiệp, tổ liên kết, hợp tác xã để làm là điểm tựa lâu dài để bà con nông dân để tạo kết nối tiêu thụ sản phẩm.
“Gần đây nhất, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Bưu điện Việt Nam triển khai đăng ký sản phẩm trên sàn giao dịch thương mại điện tử. Việc này nếu thực hiện được sẽ là một lối mở ra để tiêu thụ xoài” – ông Trang cho biết.
Xoài Úc được bày bán dọc quốc lộ 1, đoạn qua huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa vừa có văn bản đề nghị UBND huyện Cam Lâm chỉ đạo rà soát, nắm bắt các thông tin về diện tích cho sản phẩm, sản lượng ước tính, tình hình thu hoạch, giá bán, tình hình thu mua, tiêu thụ, các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ xoài Úc trên địa bàn huyện. Để từ đó có giải pháp hỗ trợ kịp thời cho người dân trồng xoài.
Châu Tường
