Khoảng trống giám sát của gia đình tiếp tay cho tội phạm xâm hại tình dục trẻ em

Ngày 28/12, thông tin từ Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, thực hiện Kế hoạch ra quân cao điểm bảo đảm an ninh trật tự các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước và Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, Công an tỉnh Đồng Nai phát hiện, xử lý 2 vụ việc, 2 đối tượng thực hiện hành vi xâm hại tình dục trẻ em; kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Hồi chuông cảnh báo trách nhiệm gia đình và cộng đồng

Các đối tượng đã nhanh chóng bị bắt giữ, kịp thời ngăn chặn nguy cơ tiếp tục gây án, song các vụ việc xâm hại tình dục trẻ em đã xâm phạm nghiêm trọng đến quyền được bảo vệ thân thể, danh dự, nhân phẩm của trẻ em; gây ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển bình thường về tâm lý, sinh lý, để lại hệ lụy lâu dài đối với nạn nhân và gia đình.

Theo Công an tỉnh Đồng Nai, qua công tác điều tra, xác minh cho thấy các đối tượng phạm tội thường lợi dụng sự thiếu hiểu biết về giới tính, tâm lý nhẹ dạ, cả tin của trẻ em để tiếp cận, dụ dỗ và thực hiện hành vi xâm hại, trong đó có cả những trường hợp xâm hại tình dục đồng tính.

Bên cạnh đó, do điều kiện kinh tế, một số gia đình phải đi làm ăn xa, chưa dành sự quan tâm đúng mức trong việc quản lý, giám sát con em, vô tình tạo ra những khoảng trống để các đối tượng xấu lợi dụng tiếp cận và thực hiện hành vi phạm tội.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, hạn chế thấp nhất các vụ việc xảy ra, đồng thời xây dựng môi trường an toàn, lành mạnh để trẻ em phát triển toàn diện, Công an tỉnh khuyến cáo các gia đình và cộng đồng cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung trọng tâm.

Theo đó, các bậc phụ huynh cần tăng cường công tác quản lý, giáo dục, nâng cao ý thức cảnh giác trong việc bảo vệ trẻ em; không để trẻ tự do tiếp xúc với người lạ; đồng thời quản lý chặt chẽ việc trẻ em sử dụng Internet, mạng xã hội, không để trẻ tiếp cận các nội dung độc hại, không phù hợp với lứa tuổi.

Trong trường hợp gia đình vắng nhà, cần bố trí người lớn trông coi hoặc gửi trẻ cho người thân có trách nhiệm; tuyệt đối không để trẻ em ở nhà một mình, nhất là tại các khu vực dân cư thưa thớt, vùng sâu, vùng xa.

Gia đình và nhà trường cũng cần thường xuyên quan tâm, theo dõi diễn biến tâm lý, sinh lý của trẻ em; kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường, nghi vấn bị xâm hại để có biện pháp xử lý phù hợp.

Đồng thời, cần tăng cường giáo dục kiến thức, kỹ năng giới tính phù hợp với từng độ tuổi, trang bị cho trẻ kỹ năng nhận biết nguy cơ, kỹ năng từ chối và thoát hiểm trong các tình huống có nguy cơ bị xâm hại.

Bên cạnh đó, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ và các cơ sở giáo dục trên địa bàn cần phối hợp tổ chức các buổi tuyên truyền, sinh hoạt chuyên đề, hoạt động ngoại khóa nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng phòng, chống xâm hại tình dục trẻ em, đặc biệt đối với học sinh bậc tiểu học và trung học cơ sở.

Công an tỉnh Đồng Nai đề nghị các chủ nhà nghỉ, nhà trọ và các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng nhiều lao động thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý cư trú, cho thuê phòng nghỉ và quản lý người lao động; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và thông báo ngay cho lực lượng công an khi phát hiện các dấu hiệu nghi vấn liên quan đến hành vi xâm hại tình dục trẻ em.

Hành vi đặc biệt nghiêm trọng, gây hệ lụy lâu dài cho nạn nhân

Dưới góc độ pháp lý, trao đổi với Người Đưa Tin, Luật sư Đặng Thị Thúy Huyền (Đoàn Luật sư Tp.HCM) cho rằng, xâm hại tình dục trẻ em là một trong những loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm trực tiếp đến thân thể, danh dự, nhân phẩm và quyền được bảo vệ của trẻ em – nhóm đối tượng yếu thế và cần được bảo vệ ở mức cao nhất trong xã hội.

Đáng lo ngại hơn, những hành vi này không chỉ gây ra tổn hại tức thời mà còn để lại những “vết thương” tâm lý sâu sắc, kéo dài, ám ảnh tuổi thơ của nạn nhân, tác động tiêu cực đến sự phát triển thể chất, tinh thần cũng như hình thành nhân cách của các em trong tương lai.

Xuất phát từ nhận thức đầy đủ về mức độ nguy hiểm và hậu quả lâu dài của loại tội phạm này, pháp luật Việt Nam đã thể hiện rõ quan điểm nhất quán trong việc ưu tiên bảo vệ trẻ em thông qua hệ thống chế tài nghiêm khắc. Mọi hành vi xâm hại tình dục trẻ em đều được xác định là hành vi đặc biệt nguy hiểm cho xã hội và phải bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Theo luật sư Đặng Thị Thúy Huyền, căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm cũng như độ tuổi của nạn nhân, người thực hiện hành vi xâm hại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh tương ứng được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung), với khung hình phạt nghiêm khắc nhằm răn đe, phòng ngừa và bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của trẻ em.

Thứ nhất, người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng nạn nhân không thể tự vệ hoặc thủ đoạn khác để giao cấu, thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi trái ý muốn; hoặc giao cấu, quan hệ tình dục với người dưới 13 tuổi, sẽ bị xử lý về tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo Điều 142 Bộ luật Hình sự 2015, với mức hình phạt rất nghiêm khắc, đặc biệt khi có các tình tiết tăng nặng.

Thứ hai, trường hợp dùng thủ đoạn khiến người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi trong tình trạng lệ thuộc hoặc quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác, người phạm tội sẽ bị truy cứu về tội Cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.

Thứ ba, dù không có yếu tố cưỡng ép, nhưng việc giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi vẫn là hành vi phạm tội, bị xử lý theo Điều 145 Bộ luật Hình sự 2015.

Thứ tư, mọi hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi, dù không xảy ra giao cấu, vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 146 Bộ luật Hình sự 2015.

Pháp luật hình sự cũng quy định rõ hành vi sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm là tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, bị xử lý theo Điều 147 Bộ luật Hình sự 2015; đồng thời, hành vi môi giới mại dâm đối với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi được xác định là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo Điều 328 Bộ luật Hình sự 2015.

Những quy định này thể hiện quan điểm không khoan nhượng của Nhà nước đối với mọi hành vi thương mại hóa thân thể trẻ em.