Chưa đăng ký kết hôn, nam có được nghỉ thai sản?. (Ảnh minh họa)
Điều kiện hưởng chế độ thai sản
Theo quy định tại Điều 31 Luật BHXH năm 2014, người tham gia BHXH hưởng chế độ thai sản phải đáp ứng được 2 điều kiện:
Về đối tượng:
- Lao động nữ mang thai
- Lao động nữ sinh con
- Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ
- Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi
- Lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện biện pháp triệt sản
- Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con
Về thời gian đóng:
- Người lao động sinh con, mang thai hộ, nhờ mang thai hộ hay nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
- Riêng lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định thì phải đóng đủ 3 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
Nếu người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi mà đủ các điều kiện nêu trên vẫn được hưởng chế độ thai sản như những lao động khác.
Chưa đăng ký kết hôn có được hưởng chế độ thai sản?
Như đã phân tích, điều kiện hưởng chế độ thai sản không có bất cứ quy định nào liên quan tới việc đăng ký kết hôn, mà chỉ có những quy định liên quan tới quá trình tham gia BHXH của người lao động.
Do đó, pháp luật không hạn chế quyền hưởng chế độ thai sản của lao động nữ khi sinh con dù có đăng ký kết hôn hay không.
Song đối với lao động nam, điều kiện về đối tượng hưởng chế độ thai sản nêu rõ phải là “lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con”.
Theo khoản 5 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện.
Điều này đồng nghĩa với việc, quan hệ vợ chồng chỉ được công nhận khi nam và nữ kết hôn hợp pháp theo quy định của pháp luật.
Như vậy, đối với người lao động chưa đăng ký kết hôn hoặc không đăng ký kết hôn sẽ không được xác định là vợ chồng hợp pháp. Do vậy, bạn không được hưởng chế độ thai sản dành cho lao động nam.
Thủ tục hưởng chế độ thai sản
Căn cứ quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 4 Quyết định 166/QĐ-BHXH, tùy thuộc vào từng trường hợp của người lao động mà các giấy tờ hưởng chế độ thai sản sẽ khác nhau.
Đối với lao động nữ đang đóng BHXH sinh con
Trường hợp thông thường: Bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con.
Trường hợp con chết sau sinh: Bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh; bản sao giấy chứng tử, trích lục khai tử hoặc giấy báo tử của con.
Nếu con chết ngay sau khi sinh mà chưa có giấy chứng sinh thì thay bằng trích sao hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ thể hiện con chết.
Trường hợp người mẹ chết sau khi sinh con: Bổ sung thêm bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của người mẹ.
Trường hợp người mẹ sau sinh hoặc sau khi nhận con không đủ sức khỏe để chăm con: Bổ sung thêm bản chính biên bản giám định y khoa.
Trường hợp khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai: Bản sao giấy ra viện hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án nếu điều trị nội trú; bản chính giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH nếu điều trị ngoại trú; bản chính biên bản giám định y khoa nếu phải giám định y khoa.
Trường hợp mang thai hộ: Bổ sung bản sao bản thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; văn bản xác nhận thời điểm giao trẻ.
Lao động nam nghỉ việc, hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con
Trường hợp thông thường: Bản sao giấy chứng sinh, giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh của con.
Trường hợp sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi: Bổ sung thêm giấy tờ của cơ sở khám, chữa bệnh thể hiện việc sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi.
Trường hợp con chết sau khi sinh mà chưa có giấy chứng sinh: Trích sao hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ thể hiện con chết.
Về phía đơn vị sử dụng lao động: Tiếp nhận hồ sơ từ người lao động và trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ phải lập Bản chính Danh sách đề nghị giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe (Mẫu 01B-HSB) và nộp cho cơ quan BHXH nơi đơn vị sử dụng lao động đóng BHXH.
Có thể lựa chọn nộp hồ sơ và nhận kết quả bằng một trong các hình thức:
- Qua giao dịch điện tử (kèm hồ sơ giấy hoặc không kèm hồ sơ giấy).
- Qua dịch vụ bưu chính công ích.
- Trực tiếp tại cơ quan BHXH.
Hoàng Mai
