Không để ngành chăn nuôi trở thành "bãi rác thải" của khu vực và thế giới

Trong 9 tháng đầu năm 2024, sản xuất nông lâm thủy sản đã chịu nhiều tác động từ dịch bệnh, hạn hán và biến động thị trường. Riêng tháng 9, bão số 3 (Yagi) và mưa lớn kéo dài trên diện rộng ở miền Bắc đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và thủy sản. Các địa phương hiện đang nỗ lực khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất và ổn định đời sống người dân.

Kết quả là 9 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 46,28 tỷ USD, tăng 21%. Trong đó, nông sản đóng góp 24,85 tỷ USD, tăng 27,7%; lâm sản 12,46 tỷ USD, tăng 20,3%; thủy sản 7,23 tỷ USD, tăng 9,5%; và chăn nuôi đạt 376 triệu USD, tăng 3,8%.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đã có cuộc trao đổi với phóng viên, thông tin về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển ngành nông nghiệp, nông thôn tháng 9 và 9 tháng đầu năm; nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới.

Không thể dễ dãi trong nhập khẩu

Người Đưa Tin (NĐT): Kết thúc quý III/2024, ngành nông nghiệp đã đạt được khoảng 84% so với kế hoạch đề ra. Xin Thứ trưởng thông tin thêm về kết quả đạt được của toàn ngành trong 9 tháng đầu năm 2024?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Xuất khẩu nông nghiệp từ trước đến nay chủ yếu tập trung tại các khu vực miền Nam và miền Trung, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sản xuất và phát triển các mặt hàng nông sản chủ lực.

Vì vậy, mặc dù bão lũ đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt là bão số 3 ở các tỉnh miền núi phía Bắc, nhưng nhờ sự phân bổ sản xuất chủ yếu ở miền Nam và miền Trung, tốc độ tăng trưởng của ngành nông nghiệp vẫn được đảm bảo duy trì ổn định. Thậm chí, trong tháng 9/2024, xuất khẩu nông nghiệp còn ghi nhận mức tăng trưởng cao hơn so với các tháng trước.

Trong 9 tháng đầu năm, giá trị thặng dư thương mại ngành nông nghiệp đạt 13,9 tỷ USD, tăng 71% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu một thành tựu nổi bật trong bối cảnh ngành này phải đối mặt với nhiều thách thức từ thiên tai và biến động thị trường.

Những kết quả này là cơ sở vững chắc để dự báo rằng 3 tháng cuối năm 2024 sẽ là thời điểm thuận lợi để tiếp tục đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu nông sản, duy trì đà tăng trưởng ấn tượng mà ngành nông nghiệp đã đạt được từ đầu năm đến nay.

NĐT: Trong 9 tháng đầu năm, bên cạnh những kết quả ấn tượng về xuất khẩu, kim ngạch nhập khẩu của ngành nông nghiệp cũng đạt 32,4 tỷ USD, trong đó nhập khẩu thịt lần đầu tiên vượt mốc 1 tỷ USD. Thứ trưởng đánh giá như thế nào về việc gia tăng nhập khẩu thịt? Liệu điều này có tạo ra áp lực đối với ngành chăn nuôi trong nước không?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chúng ta buộc phải mở cửa thị trường, tạo điều kiện thúc đẩy chất lượng sản xuất và cập nhật các tiến bộ khoa học công nghệ. Ngành chăn nuôi trong nước có quy mô rất lớn. Nếu không duy trì phát triển ngành chăn nuôi, sẽ rất khó để đạt được mức tăng trưởng chung cho toàn ngành nông nghiệp.

Chúng ta cũng phải kiên quyết chống buôn lậu gia cầm ở phía Bắc và lợn ở phía Nam để bảo vệ quy mô và tốc độ tăng trưởng của ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm trong nước.

Đồng thời, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng việc nhập khẩu. Mọi sản phẩm nhập khẩu phải tuân thủ các tiêu chí nghiêm ngặt, gắn liền với quy định về luật thú y. Nếu đáp ứng đủ điều kiện, chúng ta sẵn sàng mở cửa, nhưng không thể dễ dãi trong việc nhập khẩu, nhằm đảm bảo không để ngành chăn nuôi trở thành "bãi rác thải" của khu vực và thế giới. Đây là nguyên tắc cốt lõi và bất di bất dịch đối với ngành chăn nuôi.

Mặc dù thời gian qua đã có những rà soát và đạt được những cải thiện nhất định, chúng ta vẫn cần phải làm mạnh mẽ và triệt để hơn, vừa đảm bảo hiệu quả sản xuất trong nước, vừa đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế.

Sớm khôi phục và ổn định

NĐT: Có thể thấy, bão số 3 Yagi gây ra mưa lũ với các tỉnh miền Bắc, ít nhiều đã tác động đến ngành nông nghiệp. Bộ NN&PTNT đã có những công tác khắc phục, phục hồi sau bão lũ được diễn ra như thế nào. thưa ông?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Trong tháng 9, cơn bão số 3 và mưa lũ sau bão đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản trên diện rộng. Trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT đã kịp thời tham mưu cho các cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản và công điện chỉ đạo công tác ứng phó.

Đồng thời, Bộ cũng tham mưu tổ chức nhiều đoàn công tác của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Bộ trực tiếp đến kiểm tra, chỉ đạo công tác ứng phó, khắc phục hậu quả và khôi phục sản xuất nông nghiệp tại các tỉnh bị thiệt hại.

Ước tính, bão Yagi đã gây thiệt hại hơn 80.000 tỷ đồng cho nền kinh tế, trong đó ngành nông nghiệp chiếm khoảng 30%. Trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT đã ban hành các văn bản chỉ đạo chi tiết về xử lý môi trường và phòng chống dịch bệnh sau bão. Bên cạnh đó, các hội nghị phục hồi sản xuất cũng được tổ chức, bao gồm việc dọn dẹp vệ sinh, chuẩn bị nguồn lực, trang thiết bị, cây giống, con giống cần thiết.

Ngoài ra, Bộ đã chỉ đạo các địa phương lựa chọn lại các loại cây trồng và vật nuôi phù hợp để triển khai xuống giống trong thời gian tới, dựa trên kết quả khảo sát thực tế. Các đối tượng sản xuất được chọn phải đáp ứng nhu cầu thị trường, có đầu ra ổn định và phù hợp với thời vụ.

Trên cơ sở kinh nghiệm phục hồi sản xuất từ những năm trước, chúng tôi tin tưởng rằng, với việc thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 100 và tổ chức triển khai các giải pháp mà Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo, cuộc sống của bà con nông dân tại các vùng bị bão lũ sẽ sớm được khôi phục và ổn định.

NĐT: Trên cơ sở 9 tháng năm 2024, Thứ trưởng có đánh giá như thế nào về khả năng về đích của ngành nông nghiệp các tháng cuối năm?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Mặc dù 9 tháng đầu năm chịu ảnh hưởng của bão số 3, nhưng chúng tôi rất lạc quan về các chỉ tiêu đạt được trong ngành nông nghiệp. Điều này thể hiện rõ qua sản lượng thu hoạch lúa gạo trên toàn quốc đạt 34 triệu tấn, tăng 1,5% so với cùng kỳ.

Bên cạnh đó, tổng sản lượng thịt hơi các loại đạt 6,13 triệu tấn, tăng 4,8%. Mặc dù bão số 3 gây thiệt hại không nhỏ cho hoạt động chăn nuôi gia cầm tại một số tỉnh vùng Đồng bằng sông Hồng, nhưng nhìn chung đàn gia cầm trên cả nước vẫn phát triển ổn định, đặc biệt ở các doanh nghiệp quy mô lớn. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã tăng cường phát triển các tỉnh có quy mô chăn nuôi lớn để bù đắp cho những khu vực bị ảnh hưởng, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc.

Về sản xuất thủy sản, dù các tỉnh ven biển phía Bắc chịu ảnh hưởng nặng nề từ bão số 3, nhưng nhờ kết quả khả quan từ các địa phương trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), hoạt động nuôi trồng thủy sản cả nước trong 9 tháng đầu năm 2024 vẫn giữ được sự ổn định.

Nếu chúng ta khôi phục sản xuất kịp thời và lựa chọn những đối tượng phù hợp với thời điểm, khả năng duy trì đà tăng trưởng trong năm 2024 sẽ đạt từ 3,2-4%.

Toàn ngành nông nghiệp hiện nay đã thống nhất chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác đa ngành. Đồng thời, chúng tôi đẩy mạnh tích hợp đa giá trị trong các sản phẩm nông, lâm, thủy sản, hướng đến phát triển các chuỗi ngành hàng thay vì chỉ tập trung vào chuỗi cung ứng nông sản.