Nằm ở độ sâu 150m so với mực nước biển nhưng hang Sơn Đoòng thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng của Việt Nam chưa phải hang động sâu nhất thế giới. Hang Sơn Đoòng chỉ xếp thứ 4 trong top 10 hang động sâu nhất. Trong đó hang Krubera được coi là hang động sâu nhất thế giới.
Với độ sâu hơn 2 km (hơn 2000 mét) trong lòng đất, hang động Krubera được coi là hang động sâu nhất thế giới. Hang nằm trong núi Arabika Massif, thuộc phía Tây dãy Caucasus, Abkhazia (Abkhazia là khu tự trị nằm ở phía Tây bắc của Gruzia hay còn gọi Georgia, bên bờ biển Đen). Nó được hình thành từ trong kỷ Phấn Trắng và kỷ Jura muộn, thời kỳ loài khủng long còn làm bá chủ trên Trái đất.
Hang động Krubera được phát hiện vào năm 1960, khi nhà khoa học người Nga - Alexander Krubera cùng các nhà thám hiểm khác đã tiến hành các cuộc thăm dò hang động và tìm ra lối vào miệng hang Krubera. Do đó, tên ông được lấy để đặt cho chiếc hang động kì bí này. Năm 2001, Krubera chính thức được công nhận là hang động sâu nhất trên trái đất, soán ngôi của hang Lamprechtsofen (Áo).
Hang Krubera còn có tên khác là hang Voronya hay Voronja (có nghĩa là hang quạ trong tiếng Nga). Nguồn gốc cái tên Voronya xuất phát từ việc khi các nhà nghiên cứu tới đây vào năm 1980 thì thấy lối vào hang đã bị bịt kín bởi tổ của những con quạ.
Kỷ lục hiện nay được ghi nhận là 2.197m được thiết lập vào ngày 5/8/2007 bởi một đoàn thám hiểm quốc tế gồm 56 người, nhưng hành trình khám phá vẫn chưa có đi tới điểm kết thúc. Mặc dù ẩn chứa nhiều rủi ro và nguy hiểm, hành trình chinh phục kỳ quan này có sức hút rất lớn với những người đam mê khám phá.
Các đội thám hiểm không ngừng tiếp cận độ sâu của hang động. Tuy nhiên, sự phức tạp của Krubera cùng áp lực xây dựng khiến hang thấp dần xuống và những chuyến đi càng trở nên phức tạp. Chỉ những người chuẩn bị kỹ lưỡng và có kiến thức về hoạt động bên trong hang động tương tự mới được phép xuống khu vực này.
Hệ thống hang Krubera dài 16.058 m, phần lớn bao gồm các giếng sâu, thẳng đứng, thông nhau bằng lối đi. Hang động bắt đầu trên núi, ở độ cao 2.256 m. Không gian bên trong thường rất hẹp và phải được đục nhiều chỗ để có lối đi an toàn. Tại một số điểm, lối đi lớn như đường hầm tàu điện ngầm.
Hang động này cũng là minh chứng rõ nét về sự sống dưới lòng đất. Các loại sinh vật trú ngụ ở đây chỉ giới hạn là vi sinh vật, côn trùng như bọ cánh cứng, bọ cạp, nhện và tôm. Để xuống nơi những sinh vật này trú ngụ tại đáy hang, các đội thám hiểm phải mất 2 tuần.
Vào năm 2012, người ta đã phát hành một bản đồ địa hình của hang động với những chi tiết đánh dấu các vị trí dựng trại nghỉ chân hay các tuyến đường vòng trong hang dành riêng cho những nhà thám hiểm và những người thích phiêu lưu.
Krubera nằm trên dãy núi Arabika Massif, vùng hẻo lánh của khu tự trị Abkhazia. Việc di chuyển đến hang động này không dễ dàng. Chính vì thế, toàn bộ khu vực của Abkhazia (ngay cả trên mặt đất) chưa được khám phá hết. Nhiều bí ẩn cũng như tò mò về hang động sâu nhất thế giới và môi trường xung quanh nơi này vẫn là điều kỳ thú đối với những người đam mê phiêu lưu.
Hiện các nhà khoa học vẫn đang tìm tòi nghiên cứu để chinh phục thử thách độ sâu của chiếc hang "không đáy" này để có thể lập thêm được nhiều bản đồ chi tiết hơn nữa về nó.
Quốc Tiệp (t/h)