Nhắc đến Khương Đại Vệ, nhiều người đều liên tưởng đến hình tượng đại hiệp trên màn bạc Hong Kong. Ông là diễn viên của rất nhiều bộ phim Hong Kong ăn khách trong thập niên 70 và 80.
Khương Đại Vệ tên thật là Khương Vỹ Niên, sinh năm 1947 tại Tô Châu, cha là Nghiêm Hóa (tên thật: Khương Khắc Kỳ) - một diễn viên nổi tiếng ở thập niên 40. Xuất thân là con nhà nòi, năm 4 tuổi Khương Đại Vệ trở thành diễn viên nhí, lúc đó lấy nghệ danh là Nghiêm Vỹ.
Nhờ lối diễn xuất tự nhiên, không rụt rè, nên cậu diễn viên nhí Nghiêm Vỹ nhanh chóng được lăng xê trong các bộ phim: Cô Mai, Mùa xuân tươi đẹp… Thời tiểu học, Khương Đại Vệ phải vừa học vừa đóng phim, vô cùng vất vả.
Lên trung học, Khương Đại Vệ không còn hứng thú với việc học, ông bị lưu ban 2 lần, đến 17 tuổi mới tốt nghiệp trung học. Vì thế, Khương Đại Vệ quyết định nghỉ học đi tìm việc làm.
Ông làm qua nhiều việc như nhân viên văn phòng, bán đồ cổ… nhưng không có công việc nào ổn định và lâu bền.
Về sau, Khương Đại Vệ theo anh ba Tần Bái sang Đài Loan làm tạp vụ trong công ty điện ảnh, đồng thời theo Lưu Gia Lương tập võ.
Sau này, khi bộ phim The Sand Pebbles của điện ảnh Mỹ sang Đài Loan quay ngoại cảnh, Tần Bái có một vai phụ trong phim và ông giới thiệu Khương Đại Vệ đến làm võ sư.
Từ võ sư trở thành diễn viên điện ảnh
Năm 1967, Khương Đại Vệ cùng Lưu Gia Lương trở về Hong Kong thực hiện bộ phim võ hiệp tiếng Quảng Đông. Do ngoại hình nhỏ con, thấp người, nên Khương Đại Vệ thường được mời đóng thế thân cho... các nữ diễn viên.
Khương Đại Vệ được võ sư Đường Giai giới thiệu gia nhập hãng Shaw (Thiệu Thị) làm cascadeur. Lúc bấy giờ, Đường Giai làm chỉ đạo võ thuật của đạo diễn Trương Triệt.
Lúc quay bộ phim võ hiệp Kim Yến Tử, có một cảnh nhân vật phá cửa sổ, nhảy từ tầng hai xuống, không ai dám nhận thực hiện cảnh quay này, vậy mà Khương Đại Vệ chỉ thực hiện một take đã khiến đạo diễn Trương Triệt hài lòng.
Đạo diễn Trương Triệt hỏi Đường Giai, cậu thanh niên này là ai, khi biết Khương Đại Vệ là con trai của Nghiêm Hóa, Trương Triệt quyết định tạo cơ hội diễn xuất cho ông nhiều hơn.
Từ năm 1968, Trương Triệt âm thầm đào tạo những gương mặt trẻ triển vọng, Khương Đại Vệ và Địch Long là hai diễn viên sáng giá lọt vào mắt xanh của ông.
Năm 1970, khi nam diễn viên trụ cột Vương Vũ rời khỏi hãng Shaw, Trương Triệt lập tức nâng đỡ Khương Đại Vệ và Địch Long làm người thay thế.
Trương Triệt mời Khương Đại Vệ ký hợp đồng làm diễn viên, nhưng Khương Đại Vệ không nhận lời ngay vì khi đó ông đang làm võ sư, thu nhập mỗi tháng 4.000 - 5.000 đôla Hong Kong, cao hơn nhiều so với lương của một diễn viên ký hợp đồng bình thường.
Sau vài ngày suy nghĩ, Khương Đại Vệ cũng đồng ý ký hợp đồng thời hạn 3 năm, vì ông nghĩ mình xuất thân từ gia đình nghệ sĩ, anh ba Tần Bái tạo được tiếng tăm ở Đài Loan, mình không thể làm võ sư suốt đời.
Sau khi quan sát Khương Đại Vệ và Địch Long “từ đầu đến chân”, Trương Triệt phát hiện: Khương Đại Vệ lãnh đạm, trầm tính, còn Địch Long thì điển trai, cởi mở. Nếu kết hợp hai người với nhau, sự đối lập của họ trên màn bạc chắc chắn thu hút được khán giả.
Gương mặt tuấn tú của Địch Long rất thích hợp với vai đại hiệp. Trong khi đó vóc dáng phong trần, bốc đồng của Khương Đại Vệ thì phù hợp đóng vai lãng tử.
Tuy nhiên, vì doanh thu phòng vé, Trương Triệt ưu tiên cho Địch Long thủ vai nam chính trong các bộ phim như Tử giác, Thiết thủ vô tình, Hổ mọc cánh… Khương Đại Vệ chỉ thủ vai nam thứ chính.
Chưa đầy một năm sau, Trương Triệt mạnh dạn giao cho Khương Đại Vệ đảm nhận vai nam chính trong phim Du hiệp nhi.
Trương Triệt nhận thấy tính lập dị, mạnh mẽ, có một chút kiêu ngạo trong con người Khương Đại Vệ rất hợp với nhân vật chính.
Thừa thắng xông lên, đạo diễn Trương Triệt thực hiện tiếp loạt phim võ hiệp: Báo thù, Thập tam thái bảo, Tiểu sát tinh… đều do Khương Đại Vệ và Địch Long đảm nhận vai trò trụ cột.
Đăng quang Ảnh đế khi chưa tròn 23 tuổi
Năm 1970, bộ phim Báo thù tham dự Liên hoan phim châu Á lần thứ 16 tổ chức tại Indonesia, Khương Đại Vệ đoạt giải thưởng tiêu biểu Nam diễn viên xuất sắc.
Lúc đó, Khương Đại Vệ đang ở Hong Kong đóng phim Thập tam thái bảo. Nhận được tin mình đoạt giải, ông không tin, phải chờ khi đoàn phim về Hong Kong tận tay trao giải thưởng cho ông, ông mới dám tin đây là sự thật. Năm đó, Khương Đại Vệ chưa tròn 23 tuổi.
Sau khi nhận giải thưởng, Khương Đại Vệ bị dư luận chê cười là “Ảnh đế bị co lại”, do ông có chiều cao khá khiêm tốn. Điều này chứng tỏ, một số người vẫn mang tư tưởng bảo thủ, không chấp nhận sự nổi bật của một diễn viên không có ngoại hình.
Tuy nhiên, giải thưởng của ông lại có một ý nghĩa đặc thù là lật đổ “chân dung đại hiệp” cao to, oai phong mà Vương Vũ khắc họa trước đó.
Vào thời gian này, có tin đồn Địch Long đố kỵ Khương Đại Vệ vì Đại Vệ được trao giải. Giữa hai nam diễn viên xảy ra chuyện “bằng mặt không bằng lòng”.
Mùa thu năm 1970, công ty điện ảnh Gia Hòa dàn dựng bộ phim Độc tý đao đại chiến hiệp sĩ mù, do Vương Vũ đóng.
Hãng Shaw lập tức tìm đối sách, một mặt kiện Gia Hòa xâm phạm bản quyền tác phẩm Độc tý đao, mặt khác để Trương Triệt thực hiện phim Tân Độc tý đao, do Địch Long và Khương Đại Vệ thủ vai chính.
Tháng 2/1971, Độc tý đao đại chiến hiệp sĩ mù và Tân Độc tý đao được trình chiếu cùng thời điểm, gây chấn động dư luận báo chí một thời.
Còn nhớ năm 1968, khi Vương Vũ đóng phim Độc tý đao vương, Khương Đại Vệ vẫn còn là một võ sư vô danh, không ngờ ba năm sau họ lại có dịp phân tài cao thấp.
Điều khiến mọi người ngạc nhiên hơn cả là khi Vương Vũ và Khương Đại Vệ gặp nhau ở Đài Loan, hai người không xích mích gì mà lại kết thành bạn thân, thậm chí còn hùn vốn thành lập công ty điện ảnh Vương Khương vào năm 1977 trong phim Độc tý song hùng.
Bước ngoặt truyền hình
Năm 1980, nhận lời mời của Chủ tịch ban quản trị truyền hình ATV - Huỳnh Tích Chiếu, Khương Đại Vệ đóng vai Tăng Tịnh trong bộ phim truyền hình Đại nội quần anh.
Sau thành công của bộ phim Đại nội quần anh, Khương Đại Vệ tiếp tục đóng các phim truyền hình cho ATV như Võ hiệp Đế Nữ Hoa, Hổ phách thanh long, Hùng bá thiên hạ… Từ đó ông dần dần chuyển hướng phát triển sang lĩnh vực truyền hình trước sự suy thoái của dòng phim võ hiệp nói tiếng Quan Thoại.
Năm 1993, Khương Đại Vệ chính thức đầu quân cho TVB, dù ở tuổi trung niên nhưng ông vẫn là nam chính thứ nhất với bộ phim đầu tay đóng cho TVB là Anh hùng xạ điêu: Cửu âm chân kinh, thủ vai Hoàng Dược Sư.
Không chỉ thành công với dòng phim võ hiệp, Khương Đại Vệ còn chứng tỏ khả năng diễn xuất điêu luyện của mình với bộ phim tâm lý xã hội Số phận kẻ siêu phàm (1994), đóng cặp với Trần Tú Văn.
Năm 1995, Khương Đại Vệ cùng gia đình di cư sang Canada, vì thế thập niên 90 số lượng phim tham gia của ông khá khiêm tốn, chủ yếu đóng phim để duy trì tên tuổi.
Sau 10 năm bôn ba xứ người, Khương Đại Vệ cùng gia đình trở về Hong Kong. Năm 2005, ông đóng bộ phim Sư phụ tôi là Hoàng Phi Hồng cho TVB, nhưng ở tuổi ngũ tuần, ông đành chấp nhận với tuyến vai phụ.
Lên chức ông ngoại
Năm 1974, Khương Đại Vệ kết hôn với nữ minh tinh Lý Lâm Lâm. Tháng 10 cùng năm, con gái đầu lòng Khương Y Lan chào đời. Sau này, vợ chồng ông còn sinh thêm 1 trai 1 gái.
Năm 2007, con gái Khương Y Lan kết hôn với diễn viên TVB Tào Vĩnh Liêm, sinh được 1 trai 1 gái, Khương Đại Vệ an hưởng tuổi già với chức ông ngoại.
Năm 2011, Khương Đại Vệ đóng cùng Lưu Tuyền, Mã Quốc Minh, Huỳnh Tông Trạch, Trần Pháp Lai, Lâm Gia Hoa, Huỳnh Hạo Nhiên… trong phim truyền hình TVB Nữ quyền - lọt Top 10 phim ăn khách nhất của TVB 2011.
Ở tuổi 72, Khương Đại Vệ vẫn giữ phong độ của “Đại hiệp tiêu biểu” chứ không nghỉ hưu. Khương Đại Vệ hiện nay chủ yếu đóng phim cho TVB, mỗi năm ông đóng một, hai bộ phim cho đỡ nhớ nghề. Ông vẫn là một trong những diễn viên gạo cội ăn khách ở cả Trung Quốc, Đài Loan, Hong Kong.
Video: Khương Đại Vệ trong vai Khúc Dương giao đấu với Đông Phương Bất Bại.
Quốc Tiệp