Dị dung thuật trong tiểu thuyết võ hiệp vốn thần bí khôn lường, giả thần giả quỷ, cải trang biến hóa người này thành người khác khiến cho người trong giang hồ khó mà đề phòng được. Dưới ngòi bút của Kim Dung thì những nhân vật am hiểu dị dung thuật cũng không hề ít, trong các bộ tiểu thuyết của ông như: Phi hồ ngoại truyện, Thần điêu đại hiệp, Ỷ thiên đồ long ký, Bích huyết kiếm …. đều có.
Ví như Tử Sam Long Vương Đại Ỷ Ty, Hỗn Nguyên Tích Lịch Thủ Thành Côn, Đông Tà Hoàng Dược Sư, Kim Xà Lang Quân… đều tinh thông kỹ năng này, nhưng nếu nói về cao thủ dị dung thuật để lại ấn tượng nhiều nhất trong lòng độc giả thì thật sự không ai có thể sánh được với A Châu trong Thiên long bát bộ.
Xuất hiện trong bộ tiểu thuyết Thiên long bát bộ, cố nhà văn Kim Dung mô tả A Châu là người có dung mạo tú lệ, tính tình nhu mì chu đáo, thông minh lanh lợi, nàng là con gái lớn của Đoàn Chính Thuần và Nguyễn Tinh Trúc, nhưng do thất lạc cha mẹ từ nhỏ, A Châu trở thành thị nữ của Mộ Dung Phục.
Ngoài xinh đẹp, thông minh A Châu còn có khả năng cải trang đặc biệt, khi vừa mới xuất hiện đã hóa trang thành người khác, để trêu đùa Cưu Ma Trí và cứu Đoàn Dự khỏi tay của vị Quốc sư thổ phồn này. Tuy vậy, với bản tính có phần lém lỉnh, tinh nghịch nên A Châu còn giả làm một bà lão và bắt Đoàn Dự quỳ lạy mình. A Châu sau đó cải trang Đoàn Dự thành Mộ Dung Phục và bản thân mình làm Tiêu Phong để giải cứu các thành viên của Cái Bang bị binh lính Tây Hạ bắt.
Trong một lần vì muốn giúp Mộ Dung Phục, A Châu còn cải trang thành Hư Thanh – tăng nhân của Thiếu Lâm để lấy trộm Dịch cân kinh vốn là môn nội công thượng thừa của Thiếu Lâm Tự cho y, nhưng sau đó bị phát hiện và bị Huyền Từ phương trượng đánh bị thương nặng. Tiêu Phong đưa nàng bỏ trốn và phát hiện ra nàng là phụ nữ. Anh sử dụng nội công của mình để cứu sống và chăm sóc cho A Châu trong khi nàng đang bị thương. Trong khoảng thời gian này, họ trở nên thân thiết với nhau và A Châu bắt đầu yêu Tiêu Phong.
Sau khi vết thương của A Châu đã được chữa lành, nàng chờ Tiêu Phong năm ngày năm đêm và nói rằng cô muốn đi theo anh mãi mãi. Tiêu Phong cảm động trước tấm lòng ôn nhu của A Châu và chấp nhận tình cảm nàng dành cho mình, xem A Châu là chỗ dựa duy nhất. Mặc dù họ trải nghiệm một cuộc sống yên ấm và thanh bình trong vùng hoang dã, Tiêu Phong vẫn mong muốn tìm ra người đã giết cha mẹ mình là ai. Họ trở về lãnh thổ nước Tống và A Châu tình nguyện giúp Tiêu Phong cải trang đánh lừa Khang Mẫn tiết lộ danh phận của "Đại ca lãnh đạo". Tuy nhiên, Khang Mẫn cũng lừa ngược lại, cung cấp thông tin sai lệch rằng "Đại Ca lãnh đạo" là Đoàn Chính Thuần để mượn tay Tiêu Phong giết Đoàn Chính Thuần.
Vì muốn trả thù cho cha mẹ, Tiêu Phong đã thách đấu với Đoàn Chính Thuần. Trước trận đấu, A Châu phát hiện ra rằng mình là con gái của Đoàn Chính Thuần, cùng với cô em gái đã thất lạc từ lâu là A Tử. Nàng quyết định giả trang thành Đoàn Chính Thuần để ngăn chặn một cuộc xung đột giữa người yêu và cha, dẫn đến việc A Châu bị Tiêu Phong đánh chết. Trước khi qua đời, A Châu yêu cầu Tiêu Phong chăm sóc cho A Tử (em gái của A Châu).
Có nhiều ý kiến cho rằng, A Châu là một trong những nhân vật nữ đặc biệt của cố nhà văn Kim Dung, dù không có võ công cao cường nhưng nàng đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc bởi thuật dịch dung thiên phú, có thể nói là trước không có đối thủ mà sau này cũng không, là một trong những cao thủ dị dung bậc nhất trong tiểu thuyết Kim Dung.
Video: A Châu cải trang thành Tiêu Phong để cứu Cái Bang.
Quốc Tiệp