Trong tiểu thuyết Thần điêu đại hiệp, Dương Quá là con trai duy nhất của Dương Khang (Hoàn Nhan Khang) và Mục Niệm Từ, dòng dõi Dương Tái Hưng thời Nam Tống. Tên của chàng là do Quách Tĩnh đặt, vì khi chàng ra đời thì Dương Khang đã chết, với mong muốn khi lớn lên chàng sẽ sửa lại các sai lầm của cha. Cố nhà văn Kim Dung mô tả, Dương Quá là người có chân mày tỏa ra khí khái bất phàm, cặp mắt sáng ngời, tính tình thì thông minh, cổ quái, có nhiều mưu mẹo. Chàng biết rất ít quá khứ của song thân nên từ nhỏ đã xem cha mình là một anh hùng.
Dương Quá (do Huỳnh Hiểu Minh thủ vai).
Lúc nhỏ trong một lần Dương Quá tình cờ gặp Trình Anh và Lục Vô Song đang bị Lý Mạc Sầu đuổi giết, cậu đã cố gắng giải nguy cho 2 cô bé, Lý Mạc Sầu định phóng ngân châm hạ độc Dương Quá nhưng không ra tay rồi bắt Lục Vô Song bỏ đi. Trong lúc đuổi theo Lý Mạc Sầu, Dương Quá do nghịch châm nên đã bị trúng độc. Âu Dương Phong xuất hiện, luôn trong tư thế trồng cây chuối vì bị tẩu hỏa nhập ma. Sau khi ép Dương Quá nhận làm cha nuôi, ông cứu chữa, truyền Cáp Mô Công cho cậu bé rồi trốn đi.
Sau này, Dương Quá đã gặp lại Âu Dương Phong ở đỉnh Hoa Sơn lúc này Quách Tĩnh và Hoàng Dung xuất hiện. Hai vợ chồng gặp lại con gái Quách Phù và Kha Trấn Ác rồi họ giúp chữa chạy cho Dương Quá.
Dương Quá một mặt theo gia đình Quách Tĩnh, một mặt vẫn bí mật gặp gỡ và giúp đỡ Âu Dương Phong và được ông ta truyền thụ Cáp mô công (một số bản dịch là Hàm mô công).
Hoàng Dung lo ngại Dương Quá vì giống Dương Khang
Dương Quá (Cổ Thiên Lạc).
Quách Tĩnh và Hoàng Dung đưa Dương Quá và hai người con trai của Võ Tam Thông ra đảo Đào Hoa. Càng lớn, Dương Quá càng giống cha mình (Dương Khang) khiến Hoàng Dung lo sợ lẫn nghi ngờ Dương Quá. Hoàng Dung không truyền thụ võ công cho cậu bé mà chỉ dạy cậu ta sách Luận ngữ và các đạo đức, lễ nghĩa làm người. Trong một lần đánh nhau với anh em họ Võ, Dương Quá sử dụng Cáp mô công đả thương 2 anh em, bị Hoàng Dung phát giác. Do vậy, Quách Tĩnh phải đưa Dương Quá lên núi Chung Nam xin gia nhập phái Toàn Chân, mời Triệu Chí Kính làm sư phụ.
Tuy nhiên Dương Quá rất ghét tính nhỏ nhen của Triệu Chí Kính, và Triệu Chí Kính chỉ truyền khẩu quyết chứ không dạy võ công cho Dương Quá. Vì vậy, trong cuộc tỉ thí cuối năm Dương Quá không biết cách thi triển võ công của phái Toàn Chân, và bất đắc dĩ dùng Cáp mô công làm bị thương một vài đệ tử lớn hơn. Dương Quá bỏ chạy sang Cổ Mộ và được Tiểu Long Nữ cứu giúp và bái nàng làm sư phụ (tuy vậy gọi là cô cô chứ không xưng sư đồ) đã học được rất nhiều võ công.
Mối tình sư đồ giữa Dương Quá và Tiểu Long Nữ bắt đầu từ đây. Mối tình này chịu sự kỳ thị, chèn ép của giang hồ vì nó đi ngược lại đạo nghĩa sư đồ truyền thống, nhưng Dương Quá không những một mực mặc kệ mà còn ngày càng yêu Tiểu Long Nữ hơn và quyết lấy nàng làm vợ dù ai có nói gì chăng nữa.
Dương Quá (Huỳnh Hiểu Minh) và Tiểu Long Nữ (Lưu Diệc Phi).
Trong một lần gặp gỡ con gái đầu của Quách Tĩnh là Quách Phù, chàng đã bị cô chặt mất cánh tay phải. Từ đó chàng ẩn thân trong hang động, cùng với Thần điêu (chim thần, một con chim to lớn có thể chở được người, chim này biết võ công và hiểu tính người) ngày đêm luyện tập võ nghệ. Sau đó, cùng với Thần điêu, chàng đã cứu giúp được nhiều người gặp nạn và được tôn làm Thần điêu đại hiệp.
Dương Quá hiểu ra lý do Kha Trấn Ác và Hoàng Dung ghét mình lúc nhỏ
Dương Quá (Cổ Thiên Lạc) và Tiểu Long Nữ (Lý Nhược Đồng).
16 năm sau, trên đường qua phủ Gia Hưng, Dương Quá tình cờ bắt gặp 4 người Sa Thông Thiên, Hầu Thông Hải, Bành Liên Hổ và Linh Trí thượng nhân đang vây công Kha Trấn Ác. Dương Quá cứu được họ Kha, 4 tên kia khi thấy Dương Quá giống cha là Dương Khang quá thì sợ hãi, để lộ bí mật ngày xưa về cái chết của Dương Khang. Chính y vì muốn giết Hoàng Dung nên trúng độc mà chết. Dương Quá ban đầu không tin, nhưng khi tìm được bia mộ của cha được Khưu Xứ Cơ lập trong miếu Vương Thiết Thương thì chàng đành chấp nhận rằng cha mình là kẻ đại gian đại ác, kẻ đã bán nước nhận giặc làm cha cũng như giết chết 5 vị sư phụ của Quách Tĩnh, cũng như hiểu được sự căm ghét và đề phòng của Kha Trấn Ác và Hoàng Dung đối với mình lúc nhỏ. Dương Quá phá bia mộ đi, lập lại bia mộ mới cho cha, tội lỗi của Dương Khang đến đây xem như được che mờ đi bởi chiến công của con trai.
Ở cuối truyện, trong cuộc Hoa Sơn luận kiếm lần thứ ba, với võ công trác tuyệt, Dương Quá được tôn là Tây Cuồng - một trong Thiên hạ ngũ tuyệt (danh xưng thay cho "võ lâm ngũ bá" trước đó).
Video: Dương Quá đấu Kim Luân Pháp Vương.
Quốc Tiệp (t/h)
