Chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của cố nhà văn Kim Dung, Anh hùng xạ điêu được đánh giá là một trong những bộ phim kinh điển nhất của dòng phim kiếm hiệp. Dù đã được dựng lại nhiều lần, nhưng sức hút của nó vẫn không hề thuyên giảm.
Anh hùng xạ điêu không chỉ hấp dẫn bởi tình tiết kịch tính xoay quanh những gian nan đau khổ Quách Tĩnh trải qua, mà ngay ở phần đầu của tiểu thuyết, câu chuyện đầy bi thương của nhân vật Dương Thiết Tâm cũng để lại ấn tượng sâu sắc.
Theo cố nhà văn Kim Dung mô tả, Dương Thiết Tâm còn có tên khác là Mục Dịch là cháu nhiều đời của danh tướng chống Kim Dương Tái Hưng.
Dương Thiết Tâm thân hình cao lớn, mặt mũi trắng trẻo, tính tình hào sảng. Ông dùng một ngọn giáo dài thi triển võ thuật gia truyền Dương gia thương pháp, cũng khá lợi hại. Dương Thiết Tâm là người Đại Tống, sau khi quân Kim đánh tiêu diệt Bắc Tống, ông chuyển xuống phương nam, sống tại Ngưu Gia thôn, gần phủ Lâm An. Ông kết nghĩa huynh đệ với Quách Khiếu Thiên, lấy vợ là Bao Tích Nhược.
Dương Thiết Tâm đang sống êm đềm với vợ hiền là Bao Tích Nhược và Quách Khiếu Thiên với Lý Bình, thì một hôm, họ tình cờ gặp được đạo sĩ Toàn Chân phái là Khưu Xứ Cơ. Khưu vừa giết và xách thủ cấp tên gian thần Vương Đạo Càn nên bị quan quân triều đình truy đuổi ráo riết. Khưu Xứ Cơ tại nhà của Quách - Dương hai người ở thôn Ngưu Gia phủ Lâm An đã một mình đánh tan truy binh, khiến Quách Khiếu Thiên và Dương Thiết Tâm vô cùng khâm phục. Khưu Xứ Cơ đã đề nghị đặt tên cho hai đứa con của họ khi ấy còn trong bụng mẹ, con của Quách Khiếu Thiên đặt tên là Quách Tĩnh, con của Dương Thiết Tâm đặt tên là Dương Khang. Tĩnh Khang là niên hiệu của vua Tống Khâm Tông, cùng với vua Tống Huy Tông đã bị lính Kim bắt đi, kết thúc triều đại Bắc Tống. Khưu Xứ Cơ muốn những đứa trẻ nhớ nỗi nhục quốc này và mong chúng sẽ khôi phục vinh quang và đánh bại giặc Kim khi lớn lên. Những cái tên đó tượng trưng cho lòng yêu nước của Tĩnh và Khang. Hai anh em nguyện ước với nhau, khi con của hai người lớn lên, nếu đều là con trai thì cho kết làm huynh đệ, nếu đều là con gái thì cho kết làm tỉ muội, nếu là một trai một gái thì cho kết làm vợ chồng.
Nhưng tai họa cũng từ đây mà ập tới, trong số quan quân truy đuổi Khưu Xứ Cơ có Hoàn Nhan Hồng Liệt, lục vương tử của nhà Kim. Hoàn Nhan Hồng Liệt bị trúng một mũi tên của Khưu Xứ Cơ, tình cờ gặp vợ của Dương Thiết Tâm là Bao Tích Nhược và được nàng cứu chữa. Say đắm trước vẻ đẹp mặn mà nhất là nữ tình hiền từ, dịu dàng và nhân hậu của Bao Tích Nhược, Hoàn Nhan Hồng Liệt đã đem vàng bạc đút lót cho Đoàn Thiên Đức, bảo y mang quân tới đánh thôn Ngưu Gia, sát hại hai gia đình Quách - Dương. Quách Khiếu Thiên bị quân Kim giết chết, còn Dương Thiết Tâm bị thương nặng và thất lạc vợ con. Hoàn Nhan Hồng Liệt giả vờ nhân nghĩa, cứu Bao Tích Nhược khỏi đám quân lính. Bao Tích Nhược không biết rõ nội tình bên trong, nên bị Hoàn Nhan Hồng Liệt lừa dối là chồng nàng đã chết, được Hoàn Nhan Hồng Liệt cứu rồi đưa về kinh đô nhà Kim. Để biết ơn, nàng đồng ý cưới hắn nhưng không sống trong cung mà sống một mình trong túp lều nhỏ được dựng lên y như thuở còn tại thôn trang.
Tuy nhiên, Dương Thiết Tâm chỉ bị thương nặng, may mà chạy thoát, sau khi dưỡng thương khoẻ lại, liền đổi tên là Mục Dịch (chữ Dương tách ra thành chữ Mộc và chữ Dịch, lại đổi chữ Mộc thành chữ Mục nên gọi là Mục Dịch), nhận con gái nuôi là Mục Niệm Từ, đi khắp thiên hạ để tìm tung tích vợ mình và vợ chồng Quách Khiếu Thiên. Hơn mười năm bôn tẩu, khi Mục Niệm Từ đã lớn, ông cho dựng cờ tỷ võ chiêu thân, ai hạ được Mục Niệm Từ, người đó sẽ thành chồng nàng. Mục Niệm Từ trong một lần vô tình, đã được Hồng Thất Công truyền cho chút võ nghệ nên đánh bại nàng cũng không dễ.
Đến Trung đô của nước Đại Kim, Bắc Kinh, Hoàn Nhan Khang (Dương Khang), con của Triệu vương Hoàn Nhan Hồng Liệt, bỗng xuất hiện, lên tham gia tỷ võ. Y đánh bại Mục Niệm Từ nhưng chỉ coi đó là trò đùa, nhất định không chịu lấy nàng làm vợ. Quách Tĩnh khi đó đi ngang qua, bất bình ra tay can thiệp. Hai người đánh nhau nửa ngày trời và trận đánh chỉ kết thúc khi mẹ Dương Khang tới và Dương Khang vẫn từ chối trả giày. Mục Dịch lập tức nhận ra mẹ của Dương Khang chính là người vợ xưa của ông. Đúng lúc đó Vương Xứ Nhất của phái Toàn Chân xuất hiện và cứu Quách Tĩnh ra khỏi vòng chiến.
Vì Quách Tĩnh trước sau cứ ép Hoàn Nhan Khang phải lấy Mục Niệm Từ, Hoàn Nhan Khang liền bắt hai cha con Mục Dịch, đem nhốt trong phủ của mình. Mục Dịch vì bị Dương Khang đánh trọng thương nên Bao Tích Nhược tới phóng thích họ và sau đó Mục Dịch đã tới thăm để bộc lộ chân tướng. Vợ chồng gặp nhau vô cùng mừng rỡ nhưng Hoàn Nhan Khang nhất định không nhận ông là cha ruột của y.
Hoàn Nhan Hồng Liệt phát hiện cuộc gặp mặt này và Bao Tích Nhược định chạy thoát cùng người chồng cũ và đã bị quân lính truy đuổi. Hắn quỳ xuống muốn nàng ở lại nhưng nàng đã từ chối. Nàng muốn Dương Khang lúc đấy đã chấp nhận cha thật và đang yêu Mục Niệm Từ đi theo, nhưng Dương Khang đã ở lại với cha dượng, Dương Thiết Tâm và Bao Tích Nhược đã tự sát.
Video: Dương Thiết Tâm và Quách Khiếu Thiên đấu Khưu Xứ Cơ.
Quốc Tiệp