Với người dân Colombia, kiến mông to (Hormigas Culonas) là đặc sản có truyền thống lâu đời, bắt nguồn từ nền văn hóa bộ lạc cổ xưa.
Tên gọi “kiến mông to” xuất phát từ vẻ ngoài khác biệt của nó. Đó là loài kiến có kích thước tương đương với con ong, tròn xoe, có màu đen hoặc nâu bóng, nổi bật với phần dưới to tròn.
Loài côn trùng này có hương vị độc đáo, rất được lòng các tín đồ sành ăn, hơn nữa còn là thực phẩm bổ dưỡng. Theo nghiên cứu chúng rất giàu protein và chứa một lượng axit béo không bão hòa phong phú, giúp ngăn ngừa nguy cơ mỡ trong máu cao.
Thông thường, kiến mông to được ngâm trong nước muối và nướng lên, ăn ngay khi còn nóng giòn. Hương vị của loại đặc sản này được ví với mùi đậu phộng, hoặc bì lợn, hơi đắng nhẹ. Số khác lại cho rằng, đó là mùi giống món bắp rang bơ. Thậm chí, có người cho rằng vị của nó giống như trứng cá tầm đắt đỏ. Có lẽ là bởi khi cắn một miếng kiến mông to bạn sẽ thấy bên trong nó đầy trứng, rất giống với món trứng cá tầm caviar.
Ngoài cách nướng, kiến mông to còn được người Colombia sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau như: Pizza, mì pasta, sốt của các món ăn...
Loài kiến này cũng được dùng để nhúng vào socola Bỉ thượng hạng và được bán với giá đến 8 đô la với chỉ 12 con. Rất nhiều nhà hàng đưa kiến mông to vào thực đơn của mình với nhiều cách chế biến đa dạng, phong phú.
Mùa khai thác kiến mông to là tầm tháng 3 – 4 hàng năm, khi mặt đất mềm ẩm, ấm áp, thuận lợi cho kiến sinh sản. Tuy nhiên việc săn tìm thứ đặc sản này không dễ dàng. Chúng sống thành bầy lớn, có thể lên tới 3,5 triệu con, bao gồm kiến thợ và kiến chúa, nhưng chỉ ăn được kiến chúa, còn kiến thợ thì không.
Để bắt được những con kiến chúa to mẩy trước tiên phải vượt qua “hàng rào” chắc chắn của hàng vạn con kiến thợ. Kiến thợ cực kỳ hung dữ, đốt đau như ong chích và cắn mạnh đến đứt thịt, chảy máu. Người săn kiến phải trang bị giày cao su, quần áo dài tay và mũ bảo hộ, trực sẵn trước tổ kiến từ tinh mơ.
Khi kiến chúa chui ra khỏi hang, vỗ cánh bay lên trời giao phối với kiến đực, người ta phải nhanh tay chụp lấy chúng, nhét vào túi, bình, chậu, bao tải đem theo.
Vì việc thu hoạch khá khó khăn nên khi khan hiếm giá bán kiến mông to có thể lên đến 40 đô la (hơn 900 nghìn đồng) chỉ cho 50g.
Ở Colombia, nơi thu hoạch nhiều kiến chúa kiến mông to nhất là tỉnh Santander, cụ thể là ở Barichara và San Gil. Từ đây mặt hàng kiến mông to được bán ra khắp các ngả, thậm chí xuất khẩu sang các nước khác như Anh, Nhật Bản, Canada…
Xung quanh Bucaramanga, thành phố thuộc Santander có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật về kiến mông to. Chúng thể hiện lòng biết ơn của cư dân đối với loại kiến giàu giá trị kinh tế này. Dù mùa thu hoạch kiến chỉ rộ trong khoảng 2 tháng, nó vẫn mang về nguồn thu nhập đáng kể, đặc biệt cứu đói cho người dân nghèo vùng cao.
Minh Hoa (t/h)
