Khoảng 70 triệu năm trước, một con khủng long oviraptorid đã cuộn tròn bên trong quả trứng và đặt mình vào vị trí tốt nhất để nở. Nhưng khoảnh khắc đó không bao giờ xảy ra vì phôi thai, có biệt danh là Baby Yingliang ( tức “con non Anh Lương” , theo tên của bảo tàng Trung Quốc nơi đang lưu giữ hóa thạch) đã chết và nằm trong trứng hàng chục triệu năm, cho đến khi được các nhà nghiên cứu phát hiện ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc.
Khủng long con nguyên vẹn bên trong quả trứng. Ảnh đồ họa từ nhóm nghiên cứu.
Mô phỏng hình ảnh bào thai khủng long khi còn sống cho thấy một sinh vật nhỏ trong tư thế co quắp, chân kéo lên, lưng cong, đầu hướng về phía đuôi. Hóa thạch Baby Yingliang có niên đại cuối kỷ Phấn trắng, tuổi đời từ 72 triệu đến 66 triệu năm.
Bà Darla Zelenitsky, trợ lý giáo sư Đại học Calgary (Canada) cho biết, xương khủng long con thường rất nhỏ và mỏng manh nên hiếm khi bảo quản dưới dạng hóa thạch. Vì thế đây là một phát hiện quý giá.
“Thật sự là mẫu vật tuyệt vời… Tôi đã dành 25 năm để nghiên cứu trứng khủng long và chưa từng chiêm ngưỡng mẫu vật tương tự”, theo Zelenitsky, đồng tác giả báo cáo đăng trên chuyên san iScience.
"Bộ xương không chỉ hoàn chỉnh từ mỏ đến đuôi, nó còn đang cuộn tròn trong tư thế sắp nở vô cùng sống động", Zelenitsky nói.
Một con oviraptorid trưởng thành bên các quả trứng. Ảnh đồ họa từ nhóm nghiên cứu
Phôi của oviraptorid - loài khủng long hai chân, không răng, giống chim, có lông - dài gần 27cm, nhưng cuộn tròn để vừa với quả trứng hình bầu dục dài 17cm. Nó dường như là một phôi giai đoạn cuối. Nếu được sinh ra thuận lợi, đến khi trưởng thành con khủng long có thể dài khoảng 2-3 m.
Nhóm các chuyên gia đến từ Trung Quốc, Anh, Canada đã nghiên cứu Baby Yingliang cũng như các phôi thai oviraptorid khác và phát hiện ra rằng khủng long di chuyển, thay đổi tư thế trước khi trứng nở theo cách tương tự chim non ngày nay.
Trước đây chưa từng có nghiên cứu công nhận khủng long khi còn trong trứng tương tự như ở phôi của các loài chim hiện đại.
"Thật thú vị khi thấy phôi khủng long và phôi chim có tư thế giống nhau khi còn ở bên trong quả trứng. Điều này có thể chỉ ra những hành vi vỡ trứng tương tự", Fion Waisum Ma, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Birmingham cho hay.
Về bản chất, các loài chim thừa hưởng những hành vi trước khi nở này từ tổ tiên khủng long của chúng. Nghiên cứu trên củng cố sự hiểu biết của chúng ta về mối quan hệ tiến hóa chặt chẽ giữa khủng long và chim. Bà Zelenitsky tiết lộ thêm loài khủng long này cũng ấp trứng bằng cách ngồi lên trên trứng tương tự như các loài chim hiện nay.
Minh Hoa (t/h)
