Ngày 25/4, ông Lê Ngọc Bảo, Giám đốc, ban quản lý rừng đặc dụng Đắk Uy, huyện Đắk Hà, tỉnh Kon Tum cho biết, tại ban hiện có có 61 cây trắc chết đứng và bị ngã đổ, cùng 100 gốc trắc cũ. Trắc (thuộc nhóm IIA) là loại gỗ quý hiếm, có giá trị đắt đỏ trên thị trường, tại vườn nhiều cây bị chết, trải qua thời gian dài chịu ảnh hưởng của thời tiết có dấu hiệu bị hư hỏng nhưng không thể tận thu khai thác bởi vướng quy định.
Theo ông Bảo, năm 2021, trong quá trình quản lý, bảo vệ rừng nhận thấy một số cây gỗ trắc bị ngã đổ do thiên tai vào các năm 2016 và 2017 có dấu hiệu bị hư hỏng thiệt hại tài sản của nhà nước, bên cạnh để ngăn ngừa kẻ xấu đột nhập chiếm dụng. Do đó, đơn vị đã tiến hành cắt khúc 2,274 m3 gỗ trắc và đưa vào kho bảo quản, xin ý kiến của ngành chức năng xử lý số gỗ trên.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum đã có văn bản gửi bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và bộ Tài chính xin ý kiến hướng dẫn trình tự thủ tục khai thác lâm sản nguy cấp, quý, hiếm và xử lý 2,274 m3 gỗ trắc nói trên.
Nhiều cây gỗ trắc quý hiếm tại rừng đặc dụng bị chết khô.
Tuy nhiên, Tổng cục Lâm nghiệp đã có văn bản trả lời và khẳng định, việc Ban quản lý rừng Đặc dụng Đăk Uy tự ý cưa khúc đưa vào kho bảo quản 2,274 m3 gỗ trắc là các cây gỗ bị ngã đổ do thiên tai trong rừng đặc dụng là không đúng quy định của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng lưu ý Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum số gỗ trên là tài sản công, đề nghị cần biện pháp quản lý, xử lý chặt, đảm bảo không thất thoát tài sản Nhà nước.
Sau khi bị “tuýt còi” vì phạm luật trong việc xử lý 2,274 m3 gỗ, Ban quản lý rừng Đặc dụng Đăk Uy thận trọng hơn trong việc xử lý 61 cây chết đứng và 100 gốc gỗ trắc còn lại ở trong rừng. Cụ thể, chủ rừng đã cắt cử canh giữ từng cây, gốc trắc trên khiến lực lượng bị phân tán, không đủ người để bảo vệ.
Theo Ban quản lý rừng Đặc dụng Đăk Uy, để bảo vệ số cây trắc trên, chủ rừng đã phải cắt cử người trực 24/24h để bảo vệ tài sản trên. Để tránh trộm cắp, thất thoát tài sản nhà nước; đồng thời, giảm bớt kinh phí cắt cử cán bộ trông coi, canh gác. Năm 2021, Ban quản lý rừng đặc dụng Đăk Uy đã có Tờ trình xin chủ trương cắt dọn cây gỗ Trắc ngã đổ, chết đứng và gốc gỗ cũ đem về kho quản lý, bảo quản nhưng đến nay vụ việc vẫn chưa giải quyết.
Theo ông Nguyễn Văn Tiến, Chi cục phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh Kon Tum cho biết, nguyên nhân gỗ chết nhiều là do mưa bão, một số cây bị quật ngã trốc gốc. Diện tích rừng đặc dụng Đăk Uy không có phân khu vực như vùng lõi, vùng đệm, khu dịch vụ hành chính giống trong luật nên không xử lý số gỗ trắc bị chết.
Trong khi đó, theo ông Phạm Xuân Khanh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, theo quy định của luật là rất bất cập vì không được tác động đến và phải giữ nguyên tại hiện trường. Vì vậy, ngành nông nghiệp phải đưa một số lực lượng ra để ngày đêm quản lý số cây trắc chết.
Nhiều cây trắc bị chết khô đã lâu nhưng vì quy định phải giữ nguyên hiện trạng
Nhằm bảo vệ quần thể rừng trắc lớn và duy nhất ở Tây Nguyên với hơn 546 ha (nằm trên địa phận xã Đăk Mar huyện Đăk Hà), tỉnh Kon Tum đã ưu tiên lực lượng, nhân lực quyết bảo vệ cánh rừng quý hiếm trên. Đến nay, rừng đặc dụng Đăk Uy là nơi được xem bảo vệ nghiêm nhất tỉnh Kon Tum.
Cụ thể, tháng 10/2016 từ nguồn thu tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng, tỉnh đã tiến hành xây hang rào bảo vệ quanh rừng trắc. Theo đó, một hàng tường rào được xây dài 13 km, cao 2 mét. Bên trên có hệ thống lướt kẻm bảo vệ nghiêm. Ngoài ra, hệ thống camera giám sát ngay từ đầu ngõ. Cùng đó, ngành lâm nghiệp huy động lực lượng bảo vệ rừng từ các hạt kiểm lâm, ban quản lý rừng và lực lượng địa phương để bảo vệ. Nhờ vậy, cánh rừng trắc nơi đây mới tạm yên.
Hiện tại, trên rừng đặc dụng Đăk Uy có 40 cán bộ, công nhân viên tham gia quản lý, bảo vệ rừng; trong đó, có gần 1/2 quân số là được tăng cường từ các lực lượng khác trong tỉnh. Theo đó, mỗi người lên tăng cường 1 tháng. Đây được xem nơi có lực lượng hùng hậu nhất để bảo vệ rừng. Bình quân mỗi người bảo vệ hơn 10 ha.
Cùng đó, chủ rừng dựng 26 lán trạn trong rừng để bảo vệ. Với các cây bị ngã đổ, chết đứng cũng có lán trại cạnh bên. Một số cây, chủ rừng dung tôn, kẻm gai quấn quanh cây, lắp đặt hệ thống điện hỗ trợ để bảo vệ cây về ban đêm.
Hiện, lực lượng kiểm lâm cũng như Ban quản lý rừng đặc dụng Đăk uy thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan ban, ngành đứng trên địa bàn huyện cũng như với xã Đăk Mar để bảo vệ rừng trắc duy nhất ở Tây Nguyên.
Tuy nhiên, ông Phạm Xuân Khanh kiến nghị, cần có hướng xử lý cụ thể đối với số cây bị chết ở rừng đặc dụng, để ở các nơi có rừng đặc dụng sẽ có hướng xử lý thích hợp, tháo gỡ bất cập trong thời gian tới.
Vấn đề bất cập trong xử lý cây trắc chết gây khó khăn cho ngành. Nếu số gỗ trên được đưa vào kho để quản lý thì đảm bảo về chất lượng và giảm áp lực cho lực lượng quản lý, bảo vệ rừng nơi đây.
