Có mặt ở thôn Bến Ván, xã Lộc Bổn, T. yêu cầu thay phương tiện. Một chiếc xe máy cà tàng, trông cũ kỹ nhưng cũng rất "lỳ lợm", "trâu đất", được T. giao cho chúng tôi và kèm theo lời cảnh báo: "Vào đó đường rất khó đi, chỉ có loại xe này mới chịu nổi...".
Con đường tới điểm vàng gồ ghề, khó đi.
Chạy hết con đường rải nhựa, chúng tôi bắt đầu men theo con đường đất gồ ghề đá sỏi, những con dốc xuôi mái với bao nhiêu là đất đỏ bám đầy bánh xe. Sau gần 30 phút vượt đường đất, có mặt ở mạn phía Nam hồ Tả Trạch, chúng tôi bỏ lại xe máy trên bờ và tiếp tục hành trình đến Khe Rùi Rúi bằng thuyền.
Hồ Tả Trạch mùa này nước chưa dâng cao, những ngọn đồi rừng trồng lộ rõ giữa mặt nước mênh mông tựa như "ốc đảo". Nước hồ Tả Trạch trong xanh, tĩnh lặng, thi thoảng lấp ló đâu đó, một chiếc thuyền của lão ngư nào đấy đang bủa lưới thả câu. Khung cảnh trông yên bình đến lạ!
Chiếc thuyền máy xé tan sự yên tĩnh của mặt nước, lao đi vun vút, rồi luồn lách qua các "ốc đảo", hướng về bãi khai thác vàng với tâm trạng hồi hộp pha chút lo lắng hiện rõ trên khuôn mặt của tôi và anh đồng nghiệp. Những câu chuyện về vàng “tặc” hành hung phóng viên, thậm chỉ cả lực lượng chức năng chợt ùa về khiến chúng tôi sởn cả da ốc.
Muốn tới bãi khai thác vàng, phải vượt qua các ốc đảo.
Trên đường đi, T. kể, nhóm người vào khai thác vàng ở đây khoảng 4 người, hình như là người Thái Nguyên. Trong đó, có một người còn khá trẻ, 2 người trung niên và một người trông đã có tuổi. Họ lầm lỳ, ít nói. Vào thôn Bến Ván gặp người con trai lão nông xong là lên đường vào Khe Rùi Rúi ngay. T. cho biết, để tránh bị người dân chú ý, ban ngày họ đục hầm, đào đất, ban đêm lại chong đèn ra ven mặt nước hồ hì hục đãi. Họ khai thác chủ yếu bằng thủ công, chưa có máy móc gì đáng kể. Và đặc biệt, đứng đằng sau họ là một tay “anh chị” "có máu mặt" ở địa phương nên chẳng ai dám ý kiến hay bén mảng đến bon chen kiếm chác.
Mất khoảng 20 phút chạy bằng thuyền, hiện ra trước mắt chúng tôi là một khu đồi khá rộng lớn. Bác chủ thuyền nhẹ nhàng tắt máy để thuyền trôi theo quán tính khe khẽ nói: “Khe Rùi Rúi kia rồi…”. Phía dưới chân đồi, sát mặt nước, một chiếc thuyền nhỏ đã neo đậu ở đấy tự bao giờ. "Thuyền của người tiếp tế lương thực, con trai người ngày xưa từng đào được vàng đấy...", T. thì thầm.
Chỉ tay về khu đồi um tùm cây cối, T. cho hay, đám người đang khai thác vàng ở giữa lưng chừng đồi, cách từ dưới chân đồi lên khoảng 100 mét. Tuy nhiên, ngoài bạt ngàn cây cối và chiếc thuyền nhỏ ở chân đồi, chúng tôi không ghi nhận được gì thêm khi chỉ đứng từ dưới thuyền nhìn lên.
Thoạt nhìn từ bên ngoài, không thể phát hiện được gì ngoài bạt ngàn cây.
Không thể ra về tay không, lúc ấy tầm 12 giờ trưa, phỏng đoán có thể đám thợ đã dừng công việc để nghỉ trưa, chúng tôi quyết định liều mình xâm nhập vào tận bãi khai thác. Trước quyết tâm đó, T. ngán ngẩm chấp nhận nhưng anh ta không đi theo mà ở lại trên thuyền ngồi chờ và không quên dặn: "Chụp ảnh xong là xuống ngay đấy nhé...".
Nhẹ nhàng cho thuyền vào ven bờ, tôi và một đồng nghiệp rời khỏi thuyền. Tại chân đồi sát mặt nước, dấu vết có người ở hiện rõ với bao xà phòng, dầu gội... chúng tôi suy đoán, có khả năng đây là nơi đám thợ thường xuyên tắm giặt.
Men theo con đường mòn, leo lên dọc triền đồi, dấu vết của một lán trại cũ xuất hiện với một bãi đất được đắp bằng phẳng và một chiếc bếp còn than đã cháy tàn. Leo khoảng chừng 100 mét, chúng tôi phát hiện một lán trại được căng bạt giữa lùm cây. Phía trong lán, là những chiếc võng được mắc gọn gàng, đây có lẽ là lán trại nghỉ ngơi chính của đám thợ.
Khu lán trại được dựng lên giữa rừng.
Khu đồi với rừng tràm bao phủ, sau cơn mưa trở nên ẩm ướt khiến không khí càng lạnh hơn và hình như cái lành lạnh ấy đang len lỏi vào cả sống lưng của chúng tôi, những vị khách không mời mà đến…
(Còn nữa)
Kông Thành
