Ông nội của Tần Thủy Hoàng là Tần Hiếu Văn vương ghi tên vào lịch sử Trung Quốc với việc chỉ ngồi trên ngai vàng 3 ngày ngắn ngủi. Cho đến bây giờ, cái chết của ông vẫn là bí ẩn lớn.
Theo các tài liệu lịch sử, Tần Hiếu Văn vương (tên thật là Doanh Trụ) là cha của Tần Trang Tương vương và là ông nội của Tần Thủy Hoàng. Không phải ngay từ đầu Doanh Trụ được chọn làm thái tử kế vị ngai vàng. Trước đó, anh trai của Doanh Trụ là Doanh Điệu được vua cha là Chiêu Tương vương chọn làm người kế vị.
Thế nhưng, Doanh Điệu đột ngột qua đời khi ở nước Ngụy nên Doanh Trụ mới có cơ hội trở thành thái tử nước Tần. Sau khi Chiêu Tương vương băng hà vào năm 251 TCN, Doanh Trụ trở thành tân hoàng đế của nước Tần và được gọi là Tần Hiếu Văn vương.
Tuy nhiên, vì để tang cha nên Doanh Trụ dời lại ngày đăng cơ. Điều mọi người không thể ngờ là khi mới chính thức đăng cơ được 3 ngày thì Doanh Trụ đột ngột băng hà khiến dân chúng và quần thần ngỡ ngàng.
Vì sự qua đời bất ngờ của tân vương nên nhiều giả thuyết được đặt ra gây nhiều tranh luận.
Thứ nhất, người ta đồn đại rằng Doanh Trụ đã bị Lã Bất Vi hạ độc giết chết nhằm nhanh chóng đưa Trang Tương vương và sau này là Tần Thủy Hoàng thuận lợi lên ngôi vua.
Lã Bất Vi là 1 thương nhân nước Triệu giàu có, có người thiếp xinh đẹp là Triệu Cơ. Theo ghi chép của người xưa, vì để lấy lòng vương tôn Doanh Tử Sở Tần Quốc – người sau này kế vị và trở thành Trang Tương vương mà Lã Bất Vi đã dâng Triệu Cơ cho y. Triệu Cơ sau đó đã sinh hạ ra một con trai, đặt tên là Doanh Chính vào năm 259 TCN.
Vương tôn Doanh Tử Sở Tần Quốc Dị Nhân chính thức được lên kế vị, sử gọi là Tần Trang Tương vương. Sau khi lên ngôi, Tần Trang Tương vương đã phong cho Lã Bất Vi làm tướng quốc của nước Tần, tước hiệu là Văn Tín hầu.
Giả thuyết thứ 2, chính là việc vua cha Chiêu Tương vương đã tại vị tới 56 năm, Doanh Trụ chịu nhiều trong quá trình làm thái tử, đặc biệt là thường xuyên phải nhìn sắc mặt của người cha tài ba là Chiêu Tương vương, nên Hiếu Văn vương Doanh Trụ (lúc này 53 tuổi) đã băng hà chỉ sau 3 ngày tại vị chính thức do bệnh trọng bộc phát đột ngột.
Tuy nhiên, cho dù giả thuyết gì đi chăng nữa thì việc một vị vua qua đời chỉ sau 3 ngày tại vị là một việc hiếm thấy trong lịch sử. Đây có lẽ vẫn còn là một bí ẩn khiến nhiều nhà nghiên cứu tranh cãi.
Nguyên Anh