Nigeria được biết tới là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn hàng đầu tại châu Phi và là thành viên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC). Tuy nhiên, không giống như các quốc gia sản xuất dầu thô lớn khác, Nigeria đã không thu lợi được từ việc giá dầu cao hiện nay.
Trong 4 tháng đầu năm 2022, chính phủ Nigeria thu về 1,63 nghìn tỷ Naira (3,8 tỷ USD), thấp hơn 49% so với mục tiêu và ít hơn 1,94 nghìn tỷ Naira cần thiết để trang trải các khoản nợ, nguyên nhân do nguồn thu từ dầu mỏ thấp hơn so với dự báo. Doanh thu từ dầu mỏ của quốc gia đạt 1,23 nghìn tỷ Naira, thấp hơn 61% so với dự báo cho giai đoạn này, dữ liệu từ trang web của Văn phòng Ngân sách Nigeria.
Tổng số nợ chưa thanh toán của Nigeria là 100,7 tỷ USD, tương đương 23% tổng sản quốc nội (GDP) tính đến ngày 31/3 năm nay, theo Văn phòng Quản lý Nợ Nigeria.
Bộ trưởng Tài chính Nigeria Zainab Ahmed cho biết quốc gia này đã không được hưởng lợi từ việc giá xăng dầu ở mức cao. Nigeria đang tiếp tục chiến đấu với nạn trộm cắp dầu và phá hoại đường ống. Chi phí trợ cấp xăng dầu nhập khẩu quá cao trong khi sản lượng dầu thô trong nước trì trệ đã làm suy yếu tài chính công của nền kinh tế lớn hàng đầu châu Phi này.
Theo dữ liệu sản xuất dầu thô của OPEC, Nigeria sản xuất 1,299 triệu thùng dầu/ngày trong quý đầu tiên năm nay. Tuy nhiên, con số này đã giảm xuống còn 1,133 triệu thùng/ngày vào quý II/2022, giảm 166 nghìn thùng/ngày so với quý trước.
Bà Zainab Ahmed, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nigeria. Ảnh: punchng.com.
Không giống như các nhà sản xuất dầu lớn khác được hưởng lợi từ giá dầu thô cao hơn, Nigeria có công suất lọc dầu không đáng kể và buộc phải nhập khẩu gần như toàn bộ lượng xăng mà nước này tiêu thụ.
Nigeria chỉ có 4 nhà máy lọc dầu thô với tổng công suất 445 nghìn thùng/ngày, đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước. Tuy nhiên tình trạng hư hỏng của các nhà máy lọc dầu đã khiến nước này phải nhập khẩu phần lớn các sản phẩm tinh chế. Một nhà máy lọc dầu mới công suất 650 nghìn thùng/ngày ở Nigeria dự kiến sẽ bắt đầu đi vào hoạt động vào quý 4 năm nay.
Do giá toàn cầu hiện nay tăng cao, Nigeria đang bán xăng cho người tiêu dùng ở mức lỗ để giữ giá xăng ở mức 162,5 Naira/ lít (39 xu). Vào tháng 4 vừa qua, Quốc hội Nigeria đã thông qua khoản trợ cấp xăng dầu trị giá 4 nghìn tỷ Naira (9,6 tỷ USD) cho năm 2022, sau khi Tổng thống Muhammadu Buhari yêu cầu thêm nguồn vốn để bù đắp giá nhiên liệu toàn cầu gia tăng do tác động từ xung đột Nga - Ukraine.
Hồi tháng 8/2021, Tổng thống Nigeria Muhammadu Buhari đã ký một đạo luật nhằm chấm dứt các khoản trợ cấp xăng dầu tốn kém vào tháng 2 năm nay. Nhưng sau đó ông đã đi ngược quyết định này, thay vào đó là gia hạn trợ cấp thêm 18 tháng để ngăn chặn các cuộc biểu tình về nhiên liệu.
Bộ trưởng Tài chính Nigeria Zainab Ahmed chia sẻ: "Kết quả doanh thu dự kiến sẽ cải thiện trong nửa cuối năm 2022 do những nỗ lực phối hợp nhằm giải quyết nạn trộm cắp dầu và phá hoại đường ống".
Ông Roger Brown, Giám đốc điều hành của Công ty dầu khí Seplat hàng đầu Nigeria, nhận định nước này có nguồn tài nguyên dầu thô và khí đốt dồi dào, tuy nhiên điều này chỉ có thể chuyển thành giá trị nếu được khai thác đúng cách.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Nigeria trong tháng 6 vừa qua đã tăng 18,6% so với cùng kỳ năm ngoái, là tháng thứ 5 liên tiếp tăng và là mức cao nhất kể từ tháng 1/2017.
Phạm Hà Thanh (theo Oil Price, Reuters, Bloomberg)
