Anh Vương, 55 tuổi, là một người có ý thức giữ gìn sức khỏe. Anh thường không uống rượu, không hút thuốc, ăn uống nhạt, thích tập thể dục và chạy bộ. Không ngờ rằng một người như vậy lại nằm liệt trên giường do nhồi máu não.
Khoảng nửa năm trước, khi thức dậy đi vệ sinh vào ban đêm thì anh Vương phát hiện gối bị ướt do mình chảy nước dãi khi ngủ. Cho rằng không phải là vấn đề gì lớn nên anh cũng không để ý tới.
Cách đây không lâu, sau khi thức dậy vào buổi sáng, anh Vương bất ngờ bị tê tay phải và bị sặc khi uống nước, nhưng anh vẫn không quá để tâm.
Cho đến một ngày, sau khi dùng bữa tối, cảm thấy hơi buồn ngủ, anh Vương quyết định đi tắm để đi ngủ. Nhưng vừa vào phòng tắm chưa được bao lâu, bên trong đã phát ra một tiếng "rầm". Vợ anh vội chạy vào thì thấy chồng bất động trên mặt đất, gọi không thấy có phản ứng gì.
Sau đó anh Vương nhanh chóng được đưa đi cấp cứu. Kết quả chụp CT vùng đầu cho thấy anh bị nhồi máu não diện rộng vùng não trái. May mắn, sau khi được điều trị tích cực, anh Vương đã hồi phục. Tuy nhiên, do kích thước lớn của ổ nhồi máu, anh phải chịu những di chứng như liệt chi phải và nói khó khăn trong suốt quãng đời còn lại.
Nhồi máu não là tình trạng bệnh lý xảy ra khi động mạch não bị hẹp, tắc nghẽn hoặc do hạ huyết áp, dẫn đến thiếu cung cấp máu lên não. Điều này khiến một phần não bị suy giảm chức năng, rối loạn hoạt động. Nếu kéo dài và không được khắc phục kịp thời có thể gây ra tình trạng hoại tử não do thiếu oxy và glucose.
Thời gian cấp cứu bệnh nhồi máu não càng chậm trễ thì nguy cơ dẫn đến hoại tử càng cao. Phần não bị hoại tử do nhồi máu não rất khó để hồi phục, thậm chí là không thể. Tùy vào vùng não bị tổn thương mà người bệnh có thể gặp các biến chứng khác nhau, thậm chí tử vong.
Di chứng của nhồi máu não (biến chứng) bao gồm:
- Liệt vận động
Người trải qua bệnh nhồi máu não thường gặp phải biến chứng gây hạn chế vận động như: liệt nửa người, liệt chân, tay,… dẫn tới việc không tự chủ được chuyện vệ sinh cá nhân, sinh hoạt hằng ngày, phải cần sự giúp đỡ từ các thành viên trong gia đình.
Việc nằm lâu một chỗ còn gây ra các nguy cơ về viêm nhiễm đường tiết niệu, loét da và ảnh hưởng đến đường hô hấp. Do đó, người nhà cần đặc biệt lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não. Thường xuyên vệ sinh cá nhân, thực hành các bài tập vận động nhẹ nhàng… để bệnh nhân mau chóng hồi phục.
- Rối loạn ngôn ngữ
Không chỉ hạn chế vận động, khả năng ngôn ngữ của người trải qua cơn nhồi máu não cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Đây là một di chứng nhồi máu não thường gặp. Cụ thể, người bệnh thường nói ngọng nghịu, chỉ nói được rất ít từ, nghiêm trọng hơn là không nói được. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do vùng não đảm nhận chức năng ngôn ngữ đã bị tổn thương nghiêm trọng mà không được can thiệp điều trị kịp thời.
- Suy giảm nhận thức
Ngoài ra, người bị nhồi máu não còn có nguy cơ suy giảm nhận thức hoặc thậm chí là mất trí nhớ. Rất nhiều trường hợp trong số đó phải mất nhiều thời gian mới có thể phục hồi. Tuy nhiên, người bệnh khó có thể hoàn toàn quay trở lại làm những công việc yêu cầu trí tuệ minh mẫn, với độ phức tạp cao như trước đây.
- Mắt nhìn mờ
Khi xảy ra nhồi máu não, nhiều người có dấu hiệu bị mờ một bên hoặc cả hai bên mắt. Đây được gọi là hiện tượng rối loạn thị giác sau tai biến.
- Rối loạn tiểu tiện
Người bệnh nhồi máu não còn có thể gặp phải tình trạng đại tiện, tiểu tiện không tự chủ. Nếu không được vệ sinh sạch sẽ và đúng cách, rất có thể dẫn tới tình trạng viêm nhiễm đường tiết niệu.
Nguyên nhân thường gặp của nhồi máu não là:
-Xơ vữa mạch máu lớn chiếm 50%, trong đó các mạch máu lớn ngoài sọ chiếm 45%, mạch máu lớn trong sọ chiếm 5%.
-Nguyên nhân từ tim gây cục huyết khối như bệnh hở van tim, rung nhĩ, rối loạn nhịp tim, suy tim... tạo cục máu đông đi đến não chiếm 20%.
-Tắc các mạch máu nhỏ trong não, thường gặp ở bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường chiếm 25%.
-Bệnh động mạch không xơ vữa chiếm tỷ lệ < 5%.
-Bệnh về máu như bệnh lý đông máu, bệnh tế bào máu, bất thường bẩm sinh của mạch máu... chiếm <5%.
Ảnh minh họa.
Những thói quen không tốt như: Thay đổi nhiệt độ đột ngột, thời tiết lạnh quá, tắm đêm, tắm ngay sau ăn...về bản chất không thể khiến con người bị nhồi máu não, nhưng có thể ảnh hưởng gián tiếp thông qua các yếu tố khác.
Cụ thể, sau khi ăn no, máu sẽ tập trung ở dạ dày, lượng máu cung cấp cho các bộ phận khác cũng bị giảm tương ứng. Nếu bạn đi tắm vào thời điểm này, dưới tác dụng của nước nóng, tốc độ dòng chảy của máu sẽ bị đẩy nhanh đáng kể và các mạch máu có thể bị co bóp bất thường, thậm chí co thắt mạch. Huyết áp tăng cao, tác động đến mảng bám hoặc huyết khối trong mạch máu và gây ra nhồi máu não.
Ngoài "tắm sau bữa ăn", 2 việc này bạn cũng không nên làm sau bữa tối, nhất là đối với người trung niên và người già bị cao huyết áp:
Nằm ngay sau bữa ăn
Nằm hoặc ngồi yên sau khi ăn có thể làm chậm tốc độ tiêu hóa của dạ dày, không kịp tiêu thụ calo dư thừa trong cơ thể. Duy trì thói quen này trong thời gian dài dễ làm tăng lipid máu, có thể gây nhồi máu não.
Hút thuốc sau bữa ăn
Sau khi ăn xong, hệ tiêu hóa cũng sẽ bắt đầu hoạt động. Lúc này nhu động tiêu hóa diễn ra thường xuyên hơn, quá trình tuần hoàn máu được đẩy nhanh, lỗ chân lông trên toàn cơ thể cũng được mở ra. Khi hút thuốc lá, các chất độc hại trong khói thuốc có thể làm tăng sự kết tụ của các tiểu cầu và tăng độ nhớt của máu. Đồng thời, lưu lượng máu não bị giảm sút, từ đó gây ra hoặc đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch và làm khởi phát huyết khối não sớm hơn.
Cảnh giác nguy cơ nhồi máu não khi ban đêm có 4 dấu hiệu bất thường sau:
-Chảy nước dãi khi ngủ
Xuất hiện dấu hiệu này, bạn không nên coi thường. Khi mạch máu não bị tắc nghẽn có thể ảnh hưởng đến sự phối hợp của các cơ và dây thần kinh, đặc biệt là tác động đến khoang miệng càng rõ nên khiến bạn dễ chảy nước dãi trong ngủ.
-Tê chân tay một bên
Đây cũng là biểu hiện điển hình trước khi bị nhồi máu não. Vì não là cơ quan chỉ huy cơ thể, điều khiển mọi hành động và ngôn ngữ, nên khi não có vấn đề thì các chi cũng sẽ bị ảnh hưởng.
-Chóng mặt, nhức đầu
Nếu bệnh nhân cao huyết áp bị chóng mặt và đau đầu không rõ nguyên nhân cũng nên cảnh giác với nhồi máu não. Đây là một dấu hiệu khởi phát, nguyên nhân chủ yếu là do lượng máu cung cấp cho não không đủ.
-Ngáp thường xuyên
Nếu có tiền sử cao huyết áp, xơ cứng động mạch,… và gần đây thường xuyên ngáp thì rất có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm trước cơn nhồi máu não, bạn cần đi khám kịp thời.
Nếu xuất hiện những dấu hiệu trên, nhất là những người có tiền sử tăng huyết áp, cần đi khám và điều trị kịp thời, tránh nhồi máu não phát triển nặng hơn.
Minh Hoa (t/h)
