Nhiều năm qua, cầu Bình Triệu 1 (Tp.HCM) bắc qua sông Sài Gòn có độ tĩnh không thấp là "rào cản" khiến tàu thuyền, sà lan… vận chuyển hàng hóa qua khu vực trên bị ảnh hưởng. Tp.HCM đã tổ chức nâng độ cao của cây cầu trên để giải quyết điểm nghẽn đường thuỷ, tạo độ lưu thông hàng hóa thông suốt từ khu vực cảng biển ngược lên vùng Bình Dương (cũ).
Cuối tháng 8/2025, Sở Xây dựng Tp.HCM đã tổ chức thi công nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 bằng hệ thống kích thủy lực đồng bộ. Theo Sở Xây dựng, phương pháp trên lần đầu tiên áp dụng tại Thành phố, cho phép đưa cả công trình nặng hàng chục nghìn tấn lên cao mà không cần tháo dỡ hoặc xây mới.
Toàn cảnh cây cầu Bình Triệu 1, "nút thắt" đường thủy từ nhiều năm qua chưa được giải quyết, làm ảnh hưởng nhiều tới việc lưu thông của hàng hoá, phương tiện giao thông đường thuỷ.
Trước đây, do tĩnh không thấp hơn cầu Bình Triệu 2, cầu Bình Triệu 1 từng xảy ra một số vụ tàu thuyền va chạm. Sau khi hoàn tất, cầu sẽ đạt tĩnh không 7m, đồng bộ với cầu lân cận, bảo đảm an toàn cho luồng tuyến hàng hải.
Giải pháp "kích nâng cầu" được xác định là tối ưu nhất, thay thế việc phá dỡ hoặc xây mới. Các kỹ sư đặt hệ thống kích dưới dầm và trụ cầu, đồng loạt đẩy từng liên nhịp lên cao. Mỗi lượt chỉ nâng khoảng 4cm, sau đó chèn thêm tấm kê để giữ ổn định.
Hệ thống kích được điều khiển đồng bộ, bảo đảm cầu nâng đều, không cong vênh hay ảnh hưởng đến mặt đường. Sau khi đạt cao độ thiết kế, kết cấu sẽ được cố định lại bằng trụ và gối mới để bảo đảm an toàn lâu dài.
Hệ thống kích thủy lực bố trí dưới các nhịp cầu. Khi kích nâng, toàn bộ nhịp cầu được đẩy lên đồng đều, không bị cong vênh hay nứt hỏng lớp nhựa trên mặt cầu.
Trong thời gian thi công, giao thông thủy trên sông Sài Gòn không bị gián đoạn. Trên bộ, lực lượng chức năng cắm cọc tiêu, phân chia lại làn trên cầu Bình Triệu 2 để điều tiết ô tô, giảm áp lực ùn ứ vào giờ cao điểm.
Việc tổ chức thi công cầu Bình Triệu 1 trong thời gian qua đã xảy ra việc ùn tắc giao thông, đặc biệt vào những giờ cao điểm.
Để giảm tải việc kẹt xe, ngoài phân luồng giao thông, Sở Xây dựng và các đơn vị chức năng đã tổ chức cho phương tiện ô tô được điều tiết sang cầu Bình Triệu 2, còn xe máy vẫn lưu thông qua cầu Bình Triệu 1. Giải pháp duy trì luồng xe hai bánh là lắp đặt hai cầu tạm bằng thép ở lối lên xuống ở cầu Bình Triệu 1.
Cầu tạm được thiết kế chia làm hai phần, liên kết bằng bản lề; một đầu cố định tại mố cầu, đầu còn lại gác lên nhịp cầu đang nâng. Khi nhịp cầu chính dần đạt cao độ 1,07m, cầu tạm hoạt động như một khớp nối linh hoạt, giúp xe máy vượt qua điểm chênh cao an toàn và êm thuận.
Cầu Bình Triệu 1 có 19 nhịp thép, tổng trọng lượng khoảng 11.000 tấn. Nhà thầu bố trí 106 kích thủy lực, chia nhịp thành 4 liên để nâng tuần tự. Đến nay, hạng mục cọc khoan nhồi và dầm kích đã cơ bản hoàn tất. Việc nâng cầu được khởi động từ ngày 23/8 và dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 11/2025.
Dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 có tổng vốn đầu tư 132 tỷ đồng, được đánh giá tiết kiệm đáng kể so với phương án xây mới. Song song, cầu Bình Phước 1 trên Quốc lộ 1 cũng sẽ được nâng thêm 1,25m, dự kiến hoàn thành cuối năm nay.
Sau khi dự án Bình Triệu 1 kết thúc, thành phố sẽ đánh giá tổng thể để lựa chọn những cây cầu khác có tĩnh không thấp đưa vào kế hoạch nâng cao.
Cầu Bình Triệu 1 và 2 hiện là cửa ngõ quan trọng kết nối Tp.HCM với khu vực Bình Dương và các tỉnh Đông Nam Bộ. Việc triển khai công nghệ nâng cầu vừa duy trì giao thông bộ, vừa bảo đảm luồng thủy, góp phần hoàn thiện hạ tầng, đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị trong nhiều năm tới.
P.Sơn
