Làng Mẹo cách quốc lộ 39B 1 cánh đồng.
Làng Mẹo tức làng Phương La được mệnh danh làng giàu nhất quê lúa, từ xa xưa vốn là một ngôi làng nổi tiếng với nghề dệt truyền thống ở tỉnh Thái Bình.
Ông Trần Văn Toán, Trưởng thôn Phương La chia sẻ: “Làng Mẹo ra đời từ hơn 800 năm trước. Tên gốc của làng là Ứng Mão - có nghĩa là ngôi sao Mão, ngôi sao tượng trưng cho sự giàu có. Các làng bên ngày ấy thường cười cợt vì cái nghèo khó của làng nên gọi chệch thành làng Mèo. Để tránh tên gọi Mèo khó nghe, người dân trong làng bèn gọi là làng Mẹo; lại còn có thêm nghĩa là lắm mưu, nhiều mẹo.”
Ngôi làng tiền tỷ
Làng nằm giữa cánh đồng lúa nhưng sở hữu hàng chục doanh nghiệp, những biệt thự hoành tráng theo phong cách châu Âu, hơn chục nhà thờ họ hoành tráng, ấn tượng nhất là lăng mộ lớn nhất Việt Nam cao như tòa nhà sừng sững ngay đầu làng.
Các căn biệt thự trải khắp ngôi làng nhỏ.
Theo số liệu mà chúng tôi có được, làng Phương La có gần 5.000 nhân khẩu mà lại chỉ có hơn 100ha đất nông nghiệp, nhà nọ sát vách nhà kia, vườn tược không có mấy nhưng có đến hơn 100 tỷ phú sở hữu những doanh nghiệp trị giá ít thì vài tỷ, nhiều thì cả ngàn tỷ đồng. Mỗi năm, làng lại có vài người ghi tên mình vào danh sách tỷ phú mới.
Theo tiết lộ của một cán bộ Phòng Công thương, UBND huyện Hưng Hà, doanh thu của các doanh nghiệp ở làng Mẹo khoảng 700 tỷ đồng/năm. Tại làng Mẹo đã thành lập 1 cụm công nghiệp với hơn 100 công ty, ngoài ra còn tới vài trăm doanh nghiệp vệ tinh phục vụ cho các doanh nghiệp tại làng.
Đi lên từ ngành dệt
Có một đặc điểm chung của tất cả những vị đại gia trong ngôi làng này chính là đều bắt đầu với ngành dệt. Theo sử sách Phương La ghi lại thì ngôi làng "kì lạ" này xuất hiện nghề dệt từ 800 năm nay. Từ thời vua Lý Thái Tông đã tặng cho làng 4 chữ "Lục long ngự thiên", tức dũng khí như 6 con rồng. Làng lại có 6 danh tướng có công giết giặc Thát, trong đó cả 6 tướng đều là tổ nghề dệt của đất Phương La.
Vì thế, con cháu của Phương La theo nghề đó cho tới ngày hôm nay. Dù là trong hay ngoài làng bạn cũng đều có thể nghe thấy tiếng máy dệt rầm rập suốt đêm ngày. Đàn ông thì dập máy, đàn bà thì se tơ, mỗi người mỗi việc nên kinh tế ngày càng thịnh đạt.
Nhờ nghề dệt mà người dân trở nên giàu có lại nhạy bén trong kinh doanh, họ đổ tiền kinh doanh tiếp như bia rượu, xây dựng, thủy điện, vận tải… nên họ giàu lại càng giàu thêm.
Trong đó phải kể đến, ông Vũ Quang Huy vốn là người đi lên từ nghề dệt, rồi chuyển sang kinh doanh nước khoáng. Ông đã biến thương hiệu nước khoáng Vital của Thái Bình thành một thương hiệu nổi tiếng. Cách đây chục năm, công ty của ông Huy đã nộp thuế cho Thái Bình đến 40 tỷ một năm.
Một đại gia cũng lớn lên tại làng Mẹo là ông Trần Văn Sen - ông chủ của Tập đoàn Hương Sen và hãng bia Đại Việt. Cũng xuất thân từ nghề dệt, tới nay Tập đoàn Hương Sen của ông Trần Văn Sen là một trong những doanh nghiệp hàng đầu cả nước trong sản xuất, kinh doanh đồ uống. Tập đoàn Hương Sen còn dẫn đầu toàn tỉnh Thái Bình về thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước với số nộp bình quân 500 - 700 tỷ đồng/năm, bình quân mỗi ngày đóng góp khoảng 2 tỷ đồng.
Công trình lăng mộ của họ Trần do đại gia Trần Văn Sen xây dựng.
Nguyên do nào cho sự giàu sang?
Làng Mẹo giàu có, nhiều đại gia nằm lọt thỏm giữa một vùng quê thuần nông là một điều khó lý giải. Tuy nhiên, điều dễ nhận thấy là người làng Mẹo từ khi mới sinh ra đã được giáo dục về kinh doanh, buôn bán, được truyền dạy phải “nghĩ lớn, làm lớn”, biết đứng dậy sau thất bại để thành công.
Một số nhà nghiên cứu đã về làng Mẹo để tìm hiểu tại sao người dân nơi đây lại thành công nhưng đều chưa tìm được câu trả lời thỏa đáng. Tương truyền từ khi lập làng, các cụ tổ có truyền lại những bí quyết kinh doanh và chỉ được truyền miệng trong gia đình nên dân ngoại tộc không thể học được. Theo truyền thuyết, đó là một bài kệ về phương thức kinh doanh, làm giàu. Bài kệ này dài tới 1.200 câu. Ai học thuộc được thì sẽ thành đạt trong cuộc sống, tuyệt đối không được ghi chép lại. Bài kệ đó có thật hay không, chưa ai trả lời được nhưng có một thực tế là làng này sản sinh ra hàng trăm tỷ phú khắp trong Nam, ngoài Bắc.
Bá Di (Tổng hợp)
