Lão nông miền Tây bật mí bí quyết trồng 'khoai khổng lồ'

Củ khoai nặng... 52 ký

Đó là lão nông Võ Thành Nhơn (60 tuổi, ngụ ấp Hòa Long 3, xã Hòa An, TP.Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp). Ngay từ khi còn nhỏ, ông Ba Nhơn (tên thân mật của lão nông Võ Thành Nhơn) đã quá quen thuộc với ruộng rẫy của gia đình. Kế thừa những kinh nghiệm trồng khoai giống khoai mỡ của gia đình, khi còn trẻ tuổi, Ba Nhơn đã nắm được hết bí kíp trồng nên những củ khoai khổng lồ này.

Ông cho biết: "Giống khoai này có tên là khoai mỡ trắng, mà người dân miền Tây vẫn thường hay gọi là khoai ngọt, từ thời ông nội của tôi đã trồng loại khoai này rồi. Đến thời cha tôi cũng trồng nó, khi cha qua đời, tôi lại nối nghiệp trồng khoai. Và rồi, giống khoai này được trồng cho đến hôm nay".

Ruộng khoai của ông Nhơn rộng vỏn vẹn chỉ ba công đất. Thoạt nhìn, ruộng khoai của ông Nhơn không khác gì những ruộng khoai khác của người dân trong vùng. Thế nhưng, dưới lòng đất, ruộng khoai của ông Nhơn cho ra những củ khoai khổng lồ mà củ nặng nhất lên đến 52kg. Để nâng cao hiệu quả canh tác, ngoài trồng khoai, ông còn trồng thêm xoài trong vườn. Ông cho biết, khoai bắt đầu xuống giống từ tháng 3 âm lịch cho đến tháng 8 âm lịch là có thể thu hoạch.

Ông Nhơn nhớ lại: "Vào năm 1980, tôi lập gia đình và được chia ruộng đất để làm ăn. Lúc đó, thấy cây ăn trái có giá nên tôi trồng xoài. Thấy chỉ trồng xoài không thì phí đất quá, sẵn có kinh nghiệm trồng khoai, tôi mới trồng thêm khoai mỡ dưới tán cây, mỗi vụ, tôi cũng thu được cả tấn khoai; lợi nhuận có khi còn nhiều hơn cả xoài".

Ông Ba Nhơn và một củ khoai mỡ nặng tới 52kg

Những củ khoai ban đầu của lão nông Ba Nhơn cũng bình thường như bao củ khoai khác, trọng  lượng đạt từ 1 đến 4kg. Mãi đến năm 2000, khi vườn xoài đã lớn, ông ngưng không trồng khoai, mà chỉ tập trung cho xoài. Thế nhưng, ở những khoảnh đất trống quanh vườn, ông cũng cắm vài dây khoai mỡ để duy trì giống. Cũng trong năm này, một đợt lũ nghiêm trọng đã làm ngập nặng ruộng vườn của ông, ba công đất ngập chìm trong bể nước khiến ông xót xa vô cùng. Thấy nước ngập lưng đầu gối, ông Nhơn chợt nhớ đến những dây khoai mỡ trồng quanh vườn liền vác cuốc ra vườn hì hụi đào mương thoát nước. Và chính lúc này, ông đã phát hiện ra những củ khoai khổng lồ nặng tới 10kg, sau gần tám tháng ươm trồng. Thấy lạ, ông Nhơn quyết tâm nghiên cứu và nhân giống những củ khoai khổng lồ này.

Đợi nước rút hết trong vườn, ông Nhơn đem giống khoai này trồng khắp xung quanh vườn và thường xuyên theo dõi. Trong quá trình trồng, ông Nhơn cho biết, mình không tác động bất cứ điều gì. Biết giống khoai này không ưa nước, gặp nước đọng sẽ thối dần, nên chỉ cần không làm ngập nước ở khu vực trồng là được. Ngoài ra, ông Nhơn còn cho biết thêm, trong quá trình trồng không được phun bất kì loại thuốc trừ sâu nào; vì như vậy, dây khoai sẽ chết, về phân bón thì chỉ cần bón hai lần một vụ. Sau tám tháng theo dõi những dây khoai, ông Nhơn cùng gia đình vui mừng thu hoạch lứa khoai siêu trọng đầu tiên. Vụ đầu tiên, ông thu được 50 củ khoai, với trọng lượng mỗi củ từ 10 đến 20kg. Được bao nhiêu củ, ông Nhơn cất giữ vô kho cẩn thận để dành làm quà biếu cho anh em gần xa; số còn lại, ông để dành làm giống cho những vụ sau.

Sẽ trồng tiếp những củ khoai nặng 100 kg?

Qua nhiều năm tích lũy kinh nghiệm, ông Nhơn khẳng định, trọng lượng giống khoai này còn lớn hơn nữa nên sẽ tiếp tục trồng. Trong vụ khoai thứ hai, ông Nhơn cho trồng khoai cách gốc cây sao chừng 5 - 7 m; sau đó, ông leo lên ngọn cây sao để buộc một sợi dây vào rồi kéo xuống đất làm thang cho khoai bò lên. Lão nông giải thích tiếp: "Giống khoai này bò lên càng cao thì củ sẽ càng bự. Ngoài ra, cách trồng cũng khác những loại khoai khác một tý. Theo đó, phải lựa chọn chỗ đất tốt, tơi xốp rồi đào một hố sâu, lấy đất trong hố này làm nhuyễn ra, rồi lại dùng chính chỗ đất này để lấp lại". Với những kinh nghiệm dày dạn, đến khi thu hoạch vụ khoai này, ông đã dễ dàng tăng trọng lượng của chúng lên đến 25 - 30 kg với số lượng gần 400 củ.

Chúng tôi cùng lão nông Ba Nhơn ra vườn khoai để tận mắt chứng kiến những gốc khoai khổng lồ. Ông Nhơn cho biết, hiện trong vườn còn hơn chục gốc khoai với trọng lượng ước chừng hơn 40kg. Những gốc còn lại, ông chỉ mới xuống giống được hơn tháng. 

Ông hào hứng khoe: "Việc trồng được những củ khoai nặng gần một tạ là điều hoàn toàn có thể, với một gốc khoai được chăm bón kỹ lưỡng và thời gian trồng  2 - 3 năm". Khi được chúng tôi hỏi những củ khoai to như vậy chất lượng sẽ như thế nào, ông Nhơn khẳng định: "Giống khoai này càng lớn thì càng ngon, thịt dẻo, mềm và thơm lắm, rất được bà con ưa chuộng; đến vụ, thương lái còn tranh nhau đến tận nhà tôi để mua".

Tuy nhiên, ông Nhơn cho biết, lúc những củ khoai khổng lồ đầu tiên ra đời, vợ của ông là bà Nguyễn Thị Hồng Tâm mang ra chợ bán nhưng người dân rất nghi ngờ, không dám mua, vì nghĩ khoai to sẽ không ngon. Có người còn ác miệng bảo: "Ăn khoai to như vậy sẽ gặp xui!". "Sau đợt ra chợ bán không được khoai, nhà tôi không đem bán nữa mà để dành ở nhà ăn hoặc đem cho bà con xóm giềng ăn cho biết, sau này ai ở đây mới biết khoai càng to ăn càng ngon", ông Nhơn cười lớn nói. Bây giờ, khoai mỡ của ông Nhơn đã có thương hiệu riêng, những củ khoai của ông được nhiều bếp ăn tập thể mua về để chế biến được thuận lợi hơn. Mỗi ký khoai hiện có giá 5.000 - 8.000 đồng, khiến ông Nhơn càng thêm phấn khởi.

Người dân trong vùng thấy ông Nhơn trồng được những củ khoai khổng lồ bèn kéo đến nhà xin giống về trồng. Ông Nhơn cũng không hẹp hòi, ai xin giống, ông cũng cho và hướng dẫn cách trồng. Thế nhưng, những người khác không thể trồng được những củ khoai lớn như khoai nhà ông trồng. Nhiều người vui miệng cho rằng, đây là giống khoai gia truyền của nhà ông Nhơn, nên chỉ có ông Nhơn mới có thể trồng thành công được. Ông Nhơn cho biết, hiện ông chỉ trồng một diện tích nhỏ khoai trong vườn. Ý định của ông chỉ là trồng nên những củ khoai lớn hơn, tự phá kỉ lục của mình. Ngoài ra, ông Nhơn cũng mong muốn được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương để có thể nghiên cứu và nhân rộng giống khoai lớn này ra nhiều nơi.

Nguyên Việt