Ngọc trai trên thị trường trong nước hiện có nhiều loại, từ ngọc trai nuôi ở những vùng biển trong nước đến ngọc trai nhập khẩu. Có nhưng viên ngọc trai chỉ vài trăm nghìn đồng nhưng cũng có những viên quý hiếm độc đáo, giá lên đến vài trăm triệu, thậm chí cả tỷ nhưng vẫn thu hút người mua.
Nhận thấy tiềm năng từ ngọc trai nên ông Trần Nhật Duật và con gái Trần Thị Ánh đã quyết định xây dựng mô hình nuôi trai lấy ngọc trên diện tích đất rộng 5 ha ở Tp.Hà Tĩnh (đây là mô hình nuôi trai lấy ngọc đầu tiên tại tỉnh Hà Tĩnh).
Sau gần 5 năm miệt mài chịu khó và triển khai mô hình nuôi trai hiện đã gia đình có những bước tiến thành công. Mỗi năm trang trại này bán ra hàng ngàn viên ngọc, thu về hàng trăm triệu đồng.
Nói về cái duyên đến với nghề nuôi trai lấy ngọc, anh nông dân này cho hay, khoảng 5 năm trước ông cùng con gái Trần Thị Ánh thuê và cải tạo 5ha đất ruộng ở thôn Liên Công, xã Đồng Môn để xây dựng trang trại nuôi trai lấy ngọc. Trong năm đầu tiên đã thả nuôi 10.000 con trai tại hồ để thử nghiệm. Tuy nhiên vào thời điểm mới khởi nghiệp đó do chưa có kinh nghiệm nên trai trong ao bị chết hàng loạt.
Quyết tâm làm giàu lại từ đầu hai bố con ông Duật xác định phải trau dồi thêm kinh nghiệm để phát triển kinh tế theo hướng lâu dài. Hai người đã học hỏi thêm kinh nghiệm từ các mô hình và tham vấn ý kiến chuyên gia trong và ngoài nước tìm ra giải pháp. Cũng từ đó, mô hình nuôi trai lấy ngọc phát triển tốt, cho ra những sản phẩm đạt chất lượng.
“Hiện nay, thị trường ngọc trai còn rất hạn chế mà số lượng khách mua cao nên tôi cùng bố đã xây dựng và triển khai mô hình này. Dù là mô hình đầu tiên ở thành phố Hà Tĩnh nhưng đến nay cơ sở đều phát triển thuận lợi”, chị Ánh chia sẻ với Tiền Phong.
Nói thêm về nghề nuôi trai lấy ngọc này, chủ trang trại chia sẻ, để tạo nên một viên ngọc đẹp cần rất nhiều thời gian và công sức. Đặc biệt phải trải qua nhiều công đoạn từ lúc chọn con giống để cấy ghép mô tế bào. Ban đầu sẽ đưa những con trai sống khoẻ mạnh để ghép mô tế bào và nhân ngọc.
Đặc biệt, mỗi con trai sẽ lần lượt được cấy 4 viên nhân ngọc thô và 4 tế bào. Sau đó sẽ được thả nuôi tại hồ tạo ngọc. Việc cấy ghép mô tế bào phải làm tỉ mỉ, có kỹ thuật. Đây là công đoạn quan trọng nhất để tạo ra viên ngọc đẹp. Không chỉ vậy trai sau khi được cấy ghép sẽ thả nuôi tại hồ khoảng 24 tháng mới cho thu hoạch.
Chia sẻ về phương pháp cấy ngọc trai, chị Ánh cho biết, khi ngọc thô được cấy ghép vào tế bào, toàn bộ trai sẽ được cho vào bể xi măng để nuôi. Quá trình này diễn ra 15-30 ngày, mục đích để tế bào và nhân gắn kết thành một khối. Và sau thời gian trên, trai sẽ được bọc thả nuôi tại hồ.
“Cấy ghép là công đoạn cực quan trọng trong nuôi trai nước ngọt lấy ngọc. Thành công hay không, ngọc có đạt chất lượng hay không là ở công đoạn này. Ghép ngọc chủ yếu làm vào mùa Xuân hoặc mùa Thu”, chị Ánh nói.
Theo chị Ánh, nếu trai được nuôi trong điều kiện tốt, mỗi một tháng nó sẽ tự tiết ra chất xà cừ (hấp thụ từ khoáng chất và ánh nắng mặt trời chuyển hóa thành), bao bọc một lớp viên ngọc nhân tạo. Sau 24 tháng, con trai đạt được 24 lớp phủ, lúc này mới đủ điều kiện thu hoạch. Từ viên ngọc nhân tạo 0.6cm sẽ lớn thành 0.8-1cm.
Để có trai cho ngọc, người nuôi phải trải qua ít nhất 3 giai đoạn: Giai đoạn nuôi vỗ, giai đoạn nuôi cấy và giai đoạn nuôi dưỡng.
Kỹ thuật viên bóc tách, dùng kéo chuyên dụng cắt hai dải mô của con trai để ghép ngọc thô. Khi tách trai lấy ngọc, ngọc traisẽ được gửi đến các công ty vàng bạc đá quý trong khoảng một tuần để kiểm định, phân loại. Ngọc trai được bán với giá từ 300 nghìn đồng -1 triệu đồng/viên, đặc biệt có những viên to, đẹp có thể lên đến 10 triệu đồng.
Lọ mọ nơi chốn ao đầm, "đầu tắt, mặt tối", trời không phụ lòng người, sau 4 năm tìm hiểu, học hỏi, hiện nay mô hình nuôi trai lấy ngọc đã có những thành công bước đầu. Mỗi năm, cơ sở này bán ra thị trường hàng nghìn viên ngọc có chất lượng, thu về hàng trăm triệu đồng.
Ngọc trai nhân tạo rất khó nuôi nhưng chất lượng cho ra cao gấp nhiều lần so với ngọc tự nhiên. Làm việc tại trang trại, Bà Trần Thị Trang (40 tuổi, kỹ thuật viên), chia sẻ với Dân Việt: "Trai tự nhiên vẫn có thể tạo ra ngọc nhưng tỉ lệ rất thấp, ngọc cho ra không đẹp. Ngọc nhân tạo đã tròn, đẹp sẵn nên khi cấy vào con trai cho ra sản phẩm đẹp hơn. Ghép ngọc hiệu quả nhất vào 2 mùa chính là mùa xuân và mùa thu".
Nhận thấy mô hình nuôi trai lấy ngọc có thu nhập cao nên sắp tới trang trại này sẽ đầu tư thêm lĩnh vực bán trai giống vì hiện nay đã có nhiều người đến học tập với ý định nhân rộng mô hình nuôi trai lấy ngọc.
Nghề nuôi trai không phải nghề lạ ở nước ta, tại nhiều vùng quê nhiều người giàu lên nờ biết cách nuôi trai lấy ngọc.
Nhận biết ngọc thật hay giả
Cách thử để nhận biết ngọc thật hay giả đơn giản nhất là lấy hai viên cọ xát vào nhau, nếu là ngọc tự nhiên thì ngọc sẽ không bị trầy xước.
Ngọc trai cũng như vàng, có thể thử ngọc bằng lửa, lia tia lửa qua viên ngọc thấy vẫn sáng bóng là ngọc thật.
Ngọc trai cao cấp cũng sẽ không bị tác động bởi mỹ phẩm, mồ hôi.
Trúc Chi (t/h)