Gần như tất cả những binh lính tham gia sự kiện đe dọa lớn nhất cho bộ máy chính quyền Tổng thống Nga Vladimir Putin từ trước tới nay đều được che mặt và không thể được nhận diện.
Tuy nhiên, các báo cáo mà Reuters nhận được cho biết, một số binh lính đã từng lãnh án tù. Điều này cho thấy, việc điện Kremlin cho phép ông Prigozhin tuyển hàng ngàn binh lính từ các nhà tù trên toàn quốc trong năm vừa qua có thể là một quyết định sai lầm.
Các binh lính của tổ chức Wagner đã chiếm quyền kiểm soát thành phố cảng và trung tâm hậu cần của cuộc chiến tại Ukraine trong sáng thứ Bảy.
Lãnh đạo lực lượng quân sự tư nhân này, ông Yevgeny Prigozhin, đã ra lệnh cho binh lính hành quân về Moscow trước khi quay đầu vì thất bại trong việc lật đổ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Sergei Shoigu. Ông Sergei Shoigu vốn là đối thủ lâu năm của ông Prigozhin.
Binh lính của tổ chức Wagner bao gồm cả các cựu tù nhân đã tham gia cuộc chiến tại Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022, nhất là tại thành phố Bakhmut, nơi đã xảy ra những trận chiến đẫm máu nhất và là một trong những thành công hiếm hoi trong cuộc chiến dài hơi của Nga.
Reuters báo cáo, nhiều binh lính cựu tù nhân vẫn giữ lòng trung thành với ông Prigozhin, một số trong đó cho biết, ông đã cho họ cơ hội sống thứ hai. Những người sống sót ít nhất trong 6 tháng chiến trận tại Ukraine được ông Putin ân xá thông qua một sắc lệnh bí mật.
Trong trường hợp các cá nhân được nhận diện bởi Reuters, lòng trung thành đó đủ sâu để họ tham gia một cuộc đảo chính và sẽ làm gì tiếp theo khi tổng thống Putin tìm phương hướng xoa dịu khủng hoảng.
Những binh lính này đã được chọn rời khỏi Nga tới Belarus nơi ông Prigozhin bị trục xuất, tham gia quân đội chính quy, hoặc quay về cuộc sống bình thường.
Reuters đã liên lạc với 3 cựu tù nhân, tuy nhiên 3 người này không trả lời các tin nhắn trên mạng xã hội.
Bộ Quốc phòng Nga, bộ phận hình sự và tổ chức Wagner đều chưa phản hồi các yêu cầu bình luận.
Số phận các tù nhân
Tổ chức Wagner đã rút khỏi Rostov vào cuối ngày thứ Bảy vừa rồi sau khi Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đứng ra làm trung gian cho một thỏa thuận hòa giải.
Một trong những binh lính Wagner rời khỏi thành phố này vào tối hôm đó là anh Dmitry Chekov, 25 tuổi, một người dân thành phố Rostov đã từng bị kết án 4 lần vì các tội danh liên quan tới trộm cắp và ma túy.
Anh thuộc nhóm binh lính Wagner lên một xe quân sự, sẵn sàng rời khỏi thành phố và là người duy nhất thấy mặt khi anh chụp ảnh cùng với cánh báo chí và giao tiếp với người dân bản xứ.
Các phần mềm nhận diện khuôn mặt đã liên kết anh với một tài khoản trên VKontakte, một mạng xã hội tương tự Facebook tại Nga và tài khoản này mang tên Dmitry Chekov.
Các giấy tờ tùy thân mà Reuters điều tra cho thấy, anh Dmitry Chekov nhận bản án 6 năm và 5 tháng tù vì 3 tội danh khác nhau bởi tòa án Rostov vào năm 2015. Anh đã thực hiện phần lớn bản án gần đây nhất dài 3 năm và 4 tháng tù vì tội danh tàng trữ ma túy cho tới tháng 1/2022.
Một người thân giấu tên của anh đã xác nhận với báo chí, anh đã từng phải thực hiện bản án.
Trong tháng 9 vừa rồi, truyền thông Nga đưa tin, ông Prigozhin đã có mặt tại một số nhà tù ở vùng Rostov, tuyển hơn 1.000 tù nhân làm binh lính cho Wagner. Người thân của anh Chekov không biết anh tham gia Wagner nhưng đã xác nhận danh tính của anh khi được xem một số ảnh từ Reuters.
Trong một ảnh chụp thành viên Wagner khác được đăng tải bởi cơ quan đưa tin quốc gia TASS, một người đàn ông cao và râu rậm được chụp khi đang đi trên đường phố cùng các đồng đội, mang theo mũ và súng trường.
Người đàn ông này được nhận diện bởi phần mềm nhận diện khuôn mặt là anh Sergei Shirshov 33 tuổi, người từ thành phố Saratov, ven Sông Volga. Trên VKontakte, ảnh đại diện của anh Shirshov là một tấm phù hiệu của tổ chức Wagner.
Các hồ sơ tòa án mà Reuters nhận được cho biết, anh Shirshov bị kết án 7 năm tù vì tội danh cướp có vũ khí bởi tòa án Saratov vào năm 2019, và trước đó anh đã từng bị kết án với tội danh tương tự.
Theo dữ liệu công khai, anh Shirshov đã thực hiện bản án tại Thuộc địa Hình sự số 10 ở vùng Saratov. Các cơ quan truyền thông địa phương đã đưa tin, ông Prigozhin tới Thuộc địa Hình sự số 10 vào tháng 10/2022.
Một binh lính Wagner khác được chụp ảnh tại Rostov được nhận diện khuôn mặt là Roman Yamalutdinov, một người dân bản địa vùng Krasnoyarsk của Siberia.
Theo các hồ sơ tòa án mà Reuters nhận được, anh Yamalutdinov 31 tuổi, bị kết án ít nhất 2 lần kể từ năm 2017. Trước đó, anh đã từng nhận các bản án liên quan tới lái xe khi uống rượu bia, trộm cắp ô tô và hành hung cảnh sát.
Trong vụ án được đệ trình bởi cơ quan hình sự vào năm 2020, anh Yamalutdinov được mô tả là “một cá nhân ác ý liên tục vị phạm” các quy định tại nhà tù và được ra lệnh chuyển giao tới một thuộc địa hình sự hà khắc hơn.
Reuters không thể xác nhận anh Yamalutdinov đã ở trong tù khi ông Prigozhin bắt đầu tuyển quân cho Wagner, và bản án gần đây nhất của anh đã kết thúc vào năm 2021.
Tuy nhiên, các hồ sơ tòa án Nga trên mạng không hoàn toàn đầy đủ. Nhà hoạt động vì quyền của tù nhân cô Olga Romanova cho biết, ông Prigozhin đã có mặt tại các nhà tù vùng Krasnoyarsk vào tháng 10 và 11/2022.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
