Lo ngại nguy cơ dịch đậu mùa khỉ bùng phát toàn châu Âu

Nhằm ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh bùng phát trong nước, giới chức y tế Đức sẽ thực hiện cách ly ít nhất 21 ngày đối với những người mắc bệnh đậu mùa khỉ. Đây là tuyên bố được Bộ trưởng Y tế Karl Lauterbach đưa ra ngày 24/5 tại cuộc họp báo bên lề Hội nghị các bác sỹ Đức, tổ chức tại thành phố Bremen.

TTXVN dẫn lời Bộ trưởng Lauterbach cho biết, theo những "khuyến cáo khẩn cấp" liên quan tới bệnh đậu mùa khỉ, những người mắc bệnh này tại Đức nên được cách ly ít nhất 21 ngày và bệnh nhân phải hết mọi triệu chứng trước khi hết thời gian cách ly. Khuyến cáo cách ly 21 ngày cũng được áp dụng với các trường hợp tiếp xúc trực tiếp với người bệnh (F1).

Bộ trưởng Lauterbach nêu rõ, các ca bệnh đậu mùa khỉ xuất hiện ở Đức "không phải là sự khởi đầu của một đại dịch mới". Nhưng theo ông, không nên đánh giá thấp tình hình và cần phải phản ứng "từ sớm một cách kiên quyết" để ngăn chặn sự lây lan của dịch.

Hiện, một số bang ở Đức đã thông báo ghi nhận các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm Sachsen-Anhalt, Baden-Württemberg, Berlin, Bayern, Nordrhein-Westfalen và Hessen.

Trong khi đó, nhiều mẫu xét nghiệm đang được kiểm tra và phân tích. Nhà chức trách cũng đang tìm kiếm những người tiếp xúc với các ca bệnh đã được xác nhận.

Theo ông Lothar Wieler, Chủ tịch Viện dịch tễ Robert Koch (RKI), số ca mắc mới ở Đức có thể sẽ gia tăng và nhiệm vụ hàng đầu lúc này là ngăn chặn sự bùng phát của dịch, thông qua việc truy vết tiếp xúc, tránh tiếp xúc gần với các trường hợp nhiễm bệnh và tuân thủ các biện pháp vệ sinh dịch tễ. Các nhóm có nguy cơ về y tế cũng nên thận trọng trước dịch bệnh này.

Bộ trưởng Lauterbach cho biết, để phòng dịch đậu mùa khỉ lan rộng, Đức đã đặt 40.000 liều vắc-xin phòng bệnh đậu mùa. Vắc-xin này có thể được xem xét tiêm cho các trường hợp F1.

Vắc-xin có tên Imvanex, đã được Mỹ cấp phép sử dụng phòng bệnh đậu mùa khỉ. Từ năm 2013, Liên minh châu Âu đã cấp phép cho vắc-xin này để chống bệnh đậu mùa, song chưa cấp phép để ngăn ngừa đậu mùa khỉ. Vắc-xin Imvanex được sử dụng để ngăn chặn nguy cơ lây lan cũng như ngăn ngừa hoặc ít nhất là làm chậm quá trình phát bệnh ở những người bị nhiễm.

Chủng ngừa bệnh đậu mùa thường quy đã xảy ra ở hầu hết các quốc gia trước năm 1980 khi Đại hội đồng Y tế Thế giới tuyên bố căn bệnh này đã được loại trừ. Bởi vì vắc-xin cũng bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ nên có thể kiểm soát căn bệnh này, đặc biệt là ở các khu vực miền Trung và Tây Phi - nơi virus đậu mùa khỉ lưu hành.

Trong những thập kỷ kể từ khi việc tiêm phòng đậu mùa kết thúc, tỉ lệ người được bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ đã giảm đáng kể, cho phép virus lây lan dễ dàng hơn từ động vật sang người và từ người sang người, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch lớn.

Tiến sĩ Romulus Breban, một nhà nghiên cứu tại Viện Pasteur Paris, cho biết: "Sự bùng phát này thực sự đang được chờ đợi xảy ra". Mô hình toán học của Breban và nhóm của ông vào năm 2020 cho thấy rằng ở Cộng hòa Dân chủ Congo, ví dụ, khả năng miễn dịch đối với bệnh đậu mùa ở khỉ giảm từ 85% vào đầu những năm 1980 xuống còn 60% vào năm 2012. Với khả năng miễn dịch suy giảm, bệnh đậu mùa ở khỉ "ngày càng gia tăng mối đe dọa cho an ninh y tế ", Tiến sĩ Breban cho biết.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cho tới nay, thế giới đã ghi nhận trên 250 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ tại 16 nước.

Ngoài Đức, dịch đậu mùa khỉ cũng đang lây lan tại nhiều nước châu Âu. Tại Italy, giới chức y tế thông báo đã ghi nhận ca đầu tiên mắc bệnh đậu mùa khỉ ở vùng Lombardy, phía bắc, nâng tổng số ca mắc đậu mùa khỉ lên 6 ca.

Các nhà nghiên cứu của Viện Spallanzani cũng cho biết đã hoàn thành giai đoạn đầu tiên của quá trình phân tích trình tự ADN của virus đậu mùa khỉ với 3 trường hợp đầu tiên tại Italy. Theo kết quả xét nghiệm, các mẫu dương tính được tiến hành giải trình tự gene Hemagglutinin (HA) đều xác định giống với chủng Tây Phi và 100% giống các virus được phân lập tại Bồ Đào Nha và Đức. Viện Spallanzani bày tỏ quan ngại nguy cơ dịch bệnh có thể bùng phát ở toàn châu Âu.

Theo giới chuyên gia, bệnh đậu mùa khỉ được xác định là một bệnh liên quan đến các loài động vật hoang dã, lây nhiễm ngẫu nhiên trên người, thường xuất hiện ở các khu vực rừng Trung và Tây Phi.

Đậu mùa khỉ là virus hiếm gặp, thường lây nhiễm sau khi con người tiếp xúc với loài khỉ. Tỉ lệ tử vong của bệnh là khoảng 10%. Virus có thể xâm nhập qua vết thương ngoài da, đường hô hấp, mắt, mũi hoặc miệng, lây qua giọt bắn hô hấp hoặc dịch thể. Triệu chứng bệnh xuất hiện trong vòng 5 đến 21 ngày kể từ khi nhiễm virus, bao gồm sốt, nhức đầu, đau cơ, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh và mệt mỏi. Bệnh đậu mùa khỉ thường nhẹ, hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục trong vòng vài tuần mà không cần điều trị, song vẫn có thể gây tử vong. Theo WHO, hiện chưa có thuốc chữa và vắc-xin chuyên biệt ngăn ngừa bệnh này.

Trong khi đó, các nhà nghiên cứu ở Anh nói rằng một loại thuốc kháng virus đậu mùa khỉ có thể giúp giảm thiểu bệnh tật do virus gây ra. Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Bệnh truyền nhiễm Lancet, 4/7 bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ ở Anh từ năm 2018 đến năm 2021 đã được sử dụng brincidofovir hoặc tecovirimat, loại thuốc được phát triển để điều trị bệnh đậu mùa. Kết quả từ 3 bệnh nhân được cho dùng brincidofovir cho thấy, thuốc này mang lại ít lợi ích lâm sàng và không làm giảm thời gian bệnh. Tuy nhiên, một bệnh nhân được điều trị bằng tecovirimat có thời gian nằm viện ngắn hơn và dường như đã loại bỏ virus, được phát hiện bằng các xét nghiệm PCR, trong một thời gian ngắn hơn.

Hiện chưa rõ nguyên nhân khiến bệnh đậu mùa khỉ xuất hiện tại nhiều nước hiện nay và các nhà khoa học vẫn đang nỗ lực truy tìm nguồn gốc của các ca bệnh cũng như tìm hiểu liệu virus có biến đổi không.

Minh Hoa (t/h theo Vietnam+, Sức khỏe và Đời sống)