Việt Nam có nguồn thủy hải sản phong phú về số lượng lẫn chủng loài, trong đó có một loài cá cực kỳ quý hiếm, giá lên đến tiền tỷ, đó là cá sủ vàng.
Cá sủ vàng (tên khoa học là Otolithoides biauritus); còn gọi là cá sủ vây vàng, cá sủ vàng kép, cá thủ, cá đường; là loại cá lớn nhất trong họ cá đù, thuộc bộ cá vược (họ Sciaenidae), phân bố ở Ấn Độ, Indonesia, Sri Lanka, Trung Quốc, Việt Nam.
Ở Việt Nam, cá sủ vàng phân bố rải rác từ vùng biển miền Bắc đến miền Nam. Các tỉnh miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An cũng xuất hiện loài cá này nhưng giờ không còn nhiều, thi thoảng mới xuất hiện. Tuy nhiên, chúng chưa được đưa vào Sách Đỏ vì vẫn có thể đánh bắt được.
Cá sủ vàng là loài cá quý hiếm và có giá trị kinh tế cao.
Theo các chuyên gia, cá sủ vàng mõm nhọn, miệng rộng, màu vàng nghệ, hàm dưới kéo dài tới dưới sau hốc mắt, răng khỏe, vây lưng dài. Loài cá này sinh sống ở biển, nhưng vào mùa sinh sản (tháng 1 - 4 và 9 - 10 âm lịch) nó sẽ bơi đến các vùng cửa sông nước lợ để đẻ.
Cá con sẽ bơi vào vùng nước ngọt sâu trong đất liền sinh sống, sau 1 - 2 năm sẽ tự trở về với biển. Cá trưởng thành kích thước có thể đạt đến 160cm, nặng trên 120kg, chiều dài tối đa có thể đạt được là 160cm.
Tùy vào môi trường đang sống mà đầu và lưng cá có màu xám hoặc xanh. Khi cá sủ vàng chết, toàn thân cá sẽ dần đổi màu từ vàng nhạt sang vàng thẫm.
Cá sủ vàng có thức ăn chính là các loài động vật không xương sống và các loài cá con sống ở tầng đáy của môi trường nước. Chúng rất khó phát triển trong môi trường nhân tạo, vậy nên việc nuôi loài cá này làm cảnh hoặc bảo tồn là điều cực kỳ khó khăn.
Cá sủ vàng rất khó phát triển trong môi trường nhân tạo, vậy nên việc nuôi loài cá này làm cảnh hoặc bảo tồn là điều cực kỳ khó khăn.
Theo các chuyên gia, cá sủ vàng là loài cá quý hiếm, thịt thơm ngon và có giá trị kinh tế cao. TS Đức Minh, Viện Nghiên cứu Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, cho biết, thịt cá sủ vàng ăn tươi cũng có mùi vị thơm ngon.
Nhiều món ăn độc đáo chế biến từ thịt cá sủ vàng nằm trong top 10 món ăn ưa thích nhất của người Hong Kong, thuộc loại đắt nhất thế giới. Người Trung Quốc còn quan niệm, ăn cá sủ vàng sẽ có nhiều may mắn, làm ăn phát đạt. Ngoài ra, vẩy cá sủ vàng rất cứng nên được dùng để chế tạo những miếng gảy đàn cho người chơi đàn, bán sang Nhật Bản hay châu Âu.
Bóng cá sủ vàng có giá trị kinh tế cao.
Tuy nhiên, bộ phận quý nhất của cá sủ vàng là phần bóng cá. Bộ phận này được sử dụng để làm chỉ khâu tự tiêu trong phẫu thuật. Cá có trọng lượng 40 - 50kg thì bóng đạt khoảng 1kg tươi.
Bóng cá sủ vàng dùng để sản xuất chỉ khâu có khả năng tự tiêu sau khi phẫu thuật cho bệnh nhân, không gây tổn thương đối với mô, giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm. Chỉ tự tiêu làm từ bóng cá sủ vàng được y học các nước phát triển sử dụng rất hữu hiệu. Có thông tin cho rằng giá bóng cá sủ vàng vì thế tới 45.000 - 55.000 USD/kg (khoảng 1-1,2 tỷ đồng/kg) tùy theo độ dài của bóng.
Bên cạnh đó, bóng cá phơi khô cũng là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao (ngang với nhân sâm vì bổ gan, thận). Bóng cá rất giàu đạm, cứ 500g bong bóng thì chứa 442g đạm, giúp người ăn đại bổ chân nguyên, hoạt huyết tráng dương, bổ sung chất cho cơ thể suy nhược, thiếu máu… Phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh mà ăn thịt cá sủ vàng sẽ giúp cơ thể bổ sung nhiều dinh dưỡng. Đặc biệt người Trung Quốc sử dụng bóng cá trong một số phương thuốc bí truyền, khiến giá trị của loài cá này càng tăng lên một cách chóng mặt.
Tại Việt Nam, trước năm 2005 cá sủ vàng có giá từ 5 - 7 triệu đồng /kg (300 - 400 USD/kg). Năm 2007 khoảng 15 – 20 triệu đồng/kg, nhưng ngày nay thương lái săn lùng được cá giá có thể bán lên đến hàng tỷ đồng tùy theo trọng lượng.
Minh Hoa (t/h)
