Thảo dược quý của người dân Việt Nam
Cây xa tiền thảo (mã đề) mọc nhiều ở các vùng quê loại. Theo Đông y, xa tiền thảo vị ngọt, tính hàn; vào can, thận và bàng quang, thanh nhiệt giải độc...
Đây là giống cây dại mọc nhiều ở các vùng quê, dù hình dáng không bắt mắt nhưng chỉ cần hái rồi phơi khô đem bán cũng kiếm được bộn tiền.
Không chỉ được biết đến ở Việt Nam loại cây này là một trong những loại thảo dược quen thuộc ở một số nước Châu Á.
Cây mã đề là cây thuốc phổ biến trong dân gian.
Đây là loài thực vật có khả năng sinh tồn mạnh mẽ, chịu lạnh tốt. Đặc biệt trong mùa đông giá rét, lá cây sẽ rụng hết, phần rễ sẽ chuyển sang tình trạng ngủ đông. Chờ thời tiết ấm lên, chúng sẽ tiếp tục sinh trưởng. Cây khá nhỏ, chỉ cao tầm 10-15 cm, lá có hình giống như chiếc thìa (muỗng).
Không chỉ được dùng làm thực phẩm, mã đề còn là 1 vị thuốc quý trong Đông y. Trong cây có chứa vitamin A, vitamin C, Glucozit, riêng phần lá rất giàu canxi và nhiều khoáng chất có lợi cho con người.
Loại cây dại này dùng khô hay tươi đều tốt cho sức khỏe. Ở nước ta, mã đề khô được bán rộng rãi với giá khoảng 110.000 đồng/kg. Mức giá này rẻ hơn một chút so với giá bán ở xứ Trung - 141.000 đồng/kg, theo Dân Việt.
Cây mã đề phơi khô.
Các bài thuốc chữa bệnh từ cây mã đề
- Chữa chóng mặt, hoa mắt: Mã đề 10g; bạch truật, phục linh, bán hạ chế, hạn liên thảo, nữ trinh tử mỗi thứ 9g. Sắc uống ngày một thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
- Lợi tiểu: Xa tiền tử (hạt mã đề) 10g, kim tiền thảo 10g, cam thảo 2g, nước 600ml (3 bát). Sắc và giữ sôi trong nửa giờ. Chia 3 lần uống trong ngày.
- Chữa ho tiêu đờm: Xa tiền thảo (cây mã đề) 10g, cam thảo 5g, vỏ quýt 10g, cát cánh 2g, nước 400ml. Đun sôi trong nửa giờ. Chia 3 lần uống trong ngày. Nếu không có cam thảo, thì có thể thay bằng đường cho đủ ngọt mà uống.
- Chữa béo phì đơn thuần: Mã đề, thảo quyết minh, sơn tra, mỗi thứ 12g. Tất cả thái nhỏ, hãm với nước sôi, uống làm hai lần trong ngày. Một đợt điều trị kéo dài 4 tuần.
- Trị lipid máu cao: Mã đề 8g, mộc hương, thảo quyết minh, tang ký sinh, mỗi thứ 6g, hà thủ ô đỏ, hoàng tinh, kim anh tử, sơn tra mỗi thứ 3g. Tất cả nấu với nước thành cao, rồi trộn với bột gạo làm thành viên, mỗi viên tương đương với 1,1g dược liệu. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 5 - 8 viên.
- Chữa gan nhiễm mỡ: Mã đề 20g, hà thủ ô (sống), thảo quyết minh, đan sâm, hoàng kỳ mỗi vị 15g; sơn tra (sống) 30g, hổ trượng 15g, hà diệp 15g. Sắc nước uống, ngày một thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
- Trị bệnh đái tháo đường: Mã đề 15g, ổi xanh ½ quả, ngọc trúc, sa uyển tử, bạch tật lê, tang bạch bì, câu kỷ tử, hoài sơn mỗi thứ 12g, râu ngô 9g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần, uống khi thuốc còn ấm. Uống liền 7 ngày. Kiêng thức ăn lạnh và cay, thịt dê, thịt cừu.
- Trị bị phù nề: Món cháo mã đề tốt cho sức khỏe. Đầu tiên bạn cần mã đề tươi 30-60g, gạo tẻ 100g. Gạo vo sạch, mã đề rửa sạch, cùng đem nấu cháo, khi cháo được vớt bỏ bã, đập thêm hành tươi, bột gia vị vừa ăn. Món này tốt cho người bị phù nề, tiêu chảy, viêm đường tiết niệu..., theo Sức khỏe & Đời sống.
- Chữa tiểu tiện khó, đái dắt, đái buốt: Mã đề 12g, sa tiền tử 10g, thông thảo 6g. Sắc uống ngày một thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Trúc Chi (t/h)
