Cứ đến đầu tháng 5, đồng bào dân tộc Thái trắng ở bản Cao Đa I (xã Phiêng Ban, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La) cầm trên tay những chiếc xô, cái chậu cùng nhau lên vườn nhãn bắt những con bọ xít non về chế biến thành các món ăn khoái khẩu như: bọ xít rang lá chanh, bọ xít xào măng chua... khiến bất cứ du khách nào khi được thưởng thức đều tấm tắc khen ngon.
Món bọ xít rang ở Sơn La khi nghe qua, chắc nhiều người tự hỏi: Làm sao ăn được món đó? Tuy nhiên bọ xít rang lại trở thành món ăn đặc sản Sơn La khá độc và lạ. Nghe có vẻ không hấp dẫn lắm vì nếu chưa một lần thử thì chắc món bọ xít rang nước măng chua không phải ai cũng dám ăn. Nhưng nếu có điều kiện, bạn hãy một lần thử món ăn này để biết lý do tại sao người ta lại gọi món ăn này là đặc sản Sơn La.
Bọ xít rang thường xuất hiện từ đầu tháng 4 - cuối tháng 7, được bà con dân tộc Thái bày bán ở nhiều chợ thực phẩm trong tỉnh như: Chợ Nong Đúc, chợ Nà Si, chợ Cóc... bán với giá 480.000 đồng/kg nhưng cũng rất khan hàng, không có nhiều để mua.
Để bắt được bọ xít non, người dân phải tự chế dụng cụ là những chiếc sào dài 4 - 5m có gắn túi lưới tạo thành vợt. Những con bọ xít non thường bám vào các chùm hoa nhãn, vải, phải sử dụng chiếc sào để rung hoa nhãn, bọ xít sẽ rơi vào túi lưới. Những con rơi ra ngoài phải dùng găng tay để nhặt.
Sau khi bắt được bọ xít non, người bán sẽ ngâm nước cho chúng chết và loại bỏ bọt cay, hôi trong cơ thể loài côn trùng này. Xong xuôi, bọ xít sẽ được để ráo nước, bỏ đầu, cánh, rút ruột rồi mới đem đi chế biến thành món ăn.
Có nhiều cách để chế biến bọ xít, người thì rang với lá chanh, người lại chỉ muốn chiên vàng cho giòn tan, người đem xào rau, có người lại xào nước măng chua để thêm phần độc đáo.
Có nhiều cách chế biến khác nhau nhưng đa số các món ăn đều cho hương vị thơm ngon, bọ xít cũng không còn mùi hôi tanh khó ngửi mà chỉ còn mùi thơm hấp dẫn, gây kích thích những tín đồ ẩm thực.
Mặc dù vậy, cần lưu ý rằng, không phải ai cũng có thể ăn món bọ xít non này, có những người dị ứng khi ăn vào sẽ bị ngộ độc.
Chính bởi thế, dù bọ xít có là món đặc sản ở một số vùng, Cục ATTP vẫn đưa ra khuyến cáo người dân, tuyệt đối không sử dụng các loại nhộng, ấu trùng, côn trùng lạ, đã bị chết hoặc có hình dạng, màu sắc khác lạ với tự nhiên để chế biến thành thức ăn. Đặc biệt, những người có cơ địa dị ứng cần thận trọng khi ăn côn trùng.
Với những ai đã từng được một lần ăn thử món bọ xít rang ở Sơn La chắc chắn sẽ nhớ mãi cảm giác giòn tan, hương vị rất độc đáo của loại côn trùng này. Cứ đến mùa hoa vải, hoa nhãn, người ta lại mong muốn được thưởng thức món bọ xít rang giòn tan trong miệng, vị ngọt bùi, beo béo hòa cùng cảm giác tê tê gây kích thích, khiến thực khách bỏ qua sợ hãi ban đầu mà không thể ngừng đũa.
KHÁNH LINH (t/h)
