Là loại cây thân gỗ mọc nhiều ở vùng rừng núi và trung du phía Bắc, cây trám đen chỉ cho thu hoạch một lần trong năm, thường ra hoa sớm vào tháng 5 và cho quả chín vào tháng 7 - tháng 9 âm lịch.
Trước đây, cây trám đen mọc hoang trên rừng. Đến mùa quả chín, rụng đầy gốc, người dân đi rừng nhặt về chế biến thành thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày. Thấy quả ngon, nhiều người mang hạt ươm trồng trong vườn nhà.
Từ chỗ chỉ phục vụ nhu cầu trong gia đình, tại địa phương và phục vụ khách từ nơi khác đến thì nay, thứ quả dân dã ấy lại trở thành đặc sản, cứ đến mùa là mọi người khắp nơi lùng mua bằng được, giá lên tới hàng trăm nghìn đồng/kg vẫn khó mua.
Quả trám đen trở thành đặc sản, giá bán tại thị trường Hà Nội lên tới 160-180 nghìn đồng/kg. (Ảnh: Trần Lưu).
Thông thường, phải khoảng tháng 9 mới đến mùa trám đen. Thế nhưng, chị Hoàng Thu Thuỷ, trú tại Hoàng Mai (Hà Nội) đã thấy trên chợ cư dân của khu chung cư mình sinh sống có người rao bán trám đen với giá 165 nghìn đồng/kg.
“Thấy có người bán nên tôi vào hỏi mua nhưng chậm chân, họ bán hết 10kg chỉ trong vòng vài tiếng”, chị Thuỷ nói.
Nhanh chân hơn chị Thuỷ, chị Phạm Liên mua được 1kg trám đen với giá 165 nghìn đồng. Sau khi mua về, chị liền mang ngâm mắm.
“Giờ mới là đầu mùa, nếu để ăn chơi hoặc đồ xôi thì chỉ một lúc là hết nhưng tôi ngâm mắm để ăn dần với cơm. Nói thật, ăn quả trám đen vừa béo, bùi, thơm, ngậy ngon hơn cả thịt cá”, chị Liên cho hay.
Trám đen có lớp cùi thơm, bùi, bép, ngậy, được nhiều người yêu thích. (Ảnh: Trần Lưu).
Cũng theo chị Liên, thịt cá hay hải sản có thể mua vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng trám đen chỉ mua được một mùa kéo dài 2-3 tháng.
Không những thế, để mua được quả trám cùi dày, béo, ngậy thì lại càng khó hơn. Vì vậy, cứ mỗi khi vào mùa, chị đều nhờ người quen mua hộ. Bây giờ mới là đầu mùa, trám đen còn hiếm, ít người bán thì cùi dày hay mỏng, cứ gặp là chị mua.
“Trám mua về mang rửa sạch, để ráo nước, sau đó đun nước nóng già khoảng 70-80 độ thì đổ trám vào, tắt bếp, đậy vung khoảng 20 phút là trám chín mềm rồi vớt ra để ráo nước, cho vào lọ thuỷ tinh.
Nước mắm ngon cho vào nồi đun sôi cùng khoảng 500ml nước lọc, ớt và tỏi thái mỏng, để nguội rồi cho vào hũ trám ngâm. Chỉ hôm trước hôm sau là ăn được ngay. Ngoài món này, trám đen còn có thể mang kho thịt, kho cá, ngâm tương”, chị Liên cho biết.
Hiện tại mới là đầu vụ thu hoạch trám đen. (Ảnh: Trần Lưu).
Sở hữu 3 cây trám đen đang ra quả tại vườn nhà, anh Trần Văn Lưu, trú tại thôn Vân Xuyên, xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hoà (Bắc Giang) cho biết, gia đình anh vừa thu hoạch được khoảng 100kg trám đen, bán tại gốc là 120-150 nghìn đồng/kg.
“Nhà tôi có 5 cây trám đen cổ thụ, cây to nhất khoảng 30 năm tuổi nhưng đợt mưa bão vừa rồi bị gãy nên chỉ cho thu hoạch 3 cây. Hiện tại mới có 1 cây có quả chín, nhà tôi thu được khoảng 100kg quả, có người mua luôn tại gốc, hết luôn rồi”, anh Lưu nói.
Theo anh Lưu, cả xã anh có khoảng 4.000 cây trám đen đang cho thu hoạch, riêng thôn Vân Xuyên có hơn 1.000 cây với hàng trăm cây từ 60-70 năm tuổi. Mỗi năm, cả xã thu hoạch được khoảng 50 tấn trám đen, giá bán từ 120-150 nghìn đồng/kg.
Hồng Cảnh
