Dâm bụt (miền Nam gọi là bông bụp), xuyên can bì, là loại cây nhỡ, cao từ 1 - 2m, lá đơn, mọc cách, phiến lá khía răng cưa. Hoa to, màu đỏ hồng, cũng có loại màu trắng hồng, màu vàng, hoa thường mọc ở nách lá hay đầu cành.
Hoa dâm bụt khá quen thuộc với nhiều người, ngày nay vẫn được trồng làm cảnh ở nhiều nơi, nhưng ít ai biết lá dâm bụt có thể nấu thành món ăn ngon. Thế nhưng muốn lấy lá dâm bụt để nấu ăn lại khá khó, ngoài chợ cũng không bán loại rau này.
Không ít khách hàng ở thành phố phải đặt mua rau dâm bụt với giá khoảng 100.000 đồng/kg mới có thể thưởng thức món ăn quê nhà.
Ngoài ra, những năm gần đây, dâm bụt còn trở thành loại quà quý của người thôn quê, mang ra thành phố biếu tặng cho những người xa quê, những người thích thưởng thức đặc sản "lạ".
Theo người sành ăn, canh cua rau dâm bụt ăn có vị như canh cua rau đay mùng tơi nhưng lại thơm, ngọt và mát, lá rau mềm, cảm giác như tan ngay nơi đầu lưỡi.
Thêm một vài bài thuốc của rau dâm bụt:
Theo y học cổ truyền, dâm bụt có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, an thần,… Thường dùng chữa kiết lỵ, mụn nhọt, rong kinh, kinh nguyệt không đều, bạch đới, khó ngủ, hồi hộp...
Khó ngủ, hồi hộp, nước tiểu đỏ: Hoa dâm bụt phơi khô, mỗi lần dùng một nhúm 15 - 20g, hãm uống thay trà hàng ngày. Hoặc lá dâm bụt 15g, hoa nhài 12g. Sắc uống vào buổi chiều, dùng trong 7 - 10 ngày.
Chữa mụn nhọt đang mưng mủ: Hoa dâm bụt, lá trầu không, lá thồm lồm mỗi thứ 50g, giã nát, đắp lên chỗ mụn nhọt. Mỗi ngày thay thuốc 1 lần. Hoặc dùng lá và hoa một nắm, rửa sạch, giã với một ít muối hạt, đắp lên chỗ nhọt đang sưng mưng mủ sẽ đỡ đau nhức, đỡ sưng nóng và chóng vỡ mủ.
Chân đau nhức, tê mỏi: Lá dâm bụt, lá si, lá đào, lá mận, lá thài lài tía, mỗi thứ 30g phơi khô, thái nhỏ, sao qua, ngâm với ít rượu, dùng xoa bóp hằng ngày.
Chữa rong kinh: Rễ dâm bụt 40g, lá huyết dụ 30g, sắc uống ngày 1 thang. 7 ngày là một liệu trình.
Hỗ trợ điều trị di tinh: Hoa dâm bụt 10g, hạt sen 30g. Sắc uống ngày 1 thang. 10 ngày là một liệu trình.
Chữa kiết lỵ (biểu hiện bụng đau quặn, mót đại tiện nhiều lần, phân lầy nhầy như nước mũi, hoặc màu máu cá): Hái 10 bông hoa dâm bụt bỏ cuống hoa, cho vào bát ăn cơm, thêm 1 thìa cà phê đường, đem hấp cơm. Khi cơm chín lấy bát thuốc ra ăn…
Lam Anh (T/h theo Dân Việt, Sức Khỏe& Đời Sống)