Ở vùng núi Tây Bắc và các tỉnh Tây Nguyên có một thứ rau dại tên rất lạ, nhiều người chưa từng một lần được thưởng thức, đó là rau lỗ bình.
Nhìn bề ngoài, rau lỗ bình có nhiều điểm tương đồng với rau càng cua ở miền Tây Nam Bộ. Chúng mọc hoang dại rất nhiều ở những vùng vách đá cao cheo leo của Tây Bắc như Cao Bằng, Hà Giang hoặc ở ven suối của các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Đắk Lắk.
Trước đây, rau lỗ bình thường chỉ xuất hiện trong mâm cơm dân dã của người dân vùng cao. Thứ rau này dễ sống, dễ phát triển, hễ trời mưa là cây mọc xanh tốt, xanh non mơn mởn. Đó là thời điểm người dân hái rau lỗ bình về để chế biến các món ăn như: xào, nấu canh, luộc chấm mắm.
"Rau lỗ bình có mùi vị chua nhẹ, thanh mát, vị giòn, ngọt, sắc tố xanh đẹp mắt. Trước đây rau có nhiều nhưng không ai mang ra mua bán, thậm chí người ta còn nhổ bớt để không ảnh hưởng đến hoa màu. Vài năm gần đây, thứ rau dại này được khách du lịch biết đến, bà con hái bán ở ven đường quốc lộ, rồi ai đi qua thì ghé mua", chị Hoài Anh (ở Cao Bằng) chia sẻ với Tri thức & Cuộc sống.
Tại các nhà hàng ở Cao Bằng, rau lỗ bình được đưa vào thực đơn, làm thành các món salad, lỗ bình xào tỏi, bánh xèo rau rừng, lẩu gà rau lỗ bình, rau rừng kho quẹt… được thực khách ưa thích mỗi khi ghé thăm Cao Bằng.
"Mình đến các nhà hàng thì thấy lỗ bình xuất hiện nhiều, mùi vị vẫn như xưa, chỉ có cách chế biến là cầu kỳ hơn. Ngày xưa ở quê chỉ có hái về đem rửa sạch rồi luộc chấm muối vừng thôi mà rất ngon rồi", chị Hoài Anh nói thêm.
Chia sẻ với Thương hiệu & Sản phẩm, chị Hạnh Nguyễn (Tp.HCM), một thực khách lần đầu biết tới món rau lỗ bình cho biết: “Quả thật mình nhìn đĩa rau rừng có lỗ bình là mê tít. Mấy món rau này với người miền xuôi quý hơn vàng, mê nhất là xào tỏi cay nồng”.
Thời gian gần đây, rau lỗ bình đã được trồng quy mô lớn ở các vườn rau trong nhà kính ở Đà Lạt, Lâm Đồng… Các nhà vườn đều nghiên cứu và lên kế hoạch mở rộng diện tích trồng lỗ bình để cung ứng thêm cho thị trường do nhu cầu đặt hàng ngày càng tăng.
Anh Cường, chủ vườn rau lỗ bình ở xã Tân Hà, huyện Lâm Hà (Lâm Đồng) cho biết, loại rau này dễ trồng, chỉ cần đủ ẩm là phát triển nhanh chóng. Hiện vườn của anh đang cung cấp rau cho nhiều nhà hàng tại Lâm Hà, Bảo Lộc, Đức Trọng và Đà Lạt với giá cả ổn định.
Anh Cường chia sẻ: “Rau lỗ bình rất dễ trồng, là rau rừng nên lỗ bình rất khỏe, không phải phun bất cứ thuốc gì vì chúng ít có sâu bệnh hại. Chỉ cần đủ nước tưới là rau lên rất tốt”. Anh Cường đang lên kế hoạch mở rộng diện tích trồng lỗ bình để cung cấp thêm cho thị trường.
Trong khuôn viên hơn 400 m2 nhà kính, thay vì trồng các loại rau quen thuộc mà người nông dân Lâm Hà thường trồng, chị Trần Thị Nhung (trú thôn Liên Trung, Tân Hà, Lâm Hà, Lâm Đồng) lại trồng rau lỗ bình.
Ban đầu do chưa thành thạo trong khâu ươm mầm nên cây giống bị chết 70%, chị đã phải lặn lội nhiều lần trở lại trung tâm nghiên cứu để đặt mua thêm cây giống và học hỏi kỹ thuật làm đất, quy trình tưới nước...
Sau 3 tháng, khi mẻ giống đầu tiên được trồng xuống, vườn rau đã từng bước phát triển đồng đều và cho năng suất đáng kể. Khi cây đã phát triển và cho thu hoạch, chị mới bắt đầu tìm kiếm thị trường tiêu thụ thông qua các trang mạng xã hội. Và kết quả là loại rau này đã rất được nhiều người tiêu dùng đón nhận.
Đây là loại rau phù hợp, thích nghi với môi trường, điều kiện khí hậu của Lâm Đồng, có thể sản xuất đại trà như các loại rau thương phẩm khác. “Rau rừng ở đây được trồng cả trong nhà kính. Riêng việc nhân giống khá dễ dàng, có thể dùng phương pháp nuôi cấy mô hoặc đơn giản hơn là giâm nhánh với chi phí đầu tư ban đầu không cao”, chị Nhung cho biết.
Vốn là rau rừng nên rau lỗ bình khá dễ trồng và chăm sóc, việc chăm sóc không quá cầu kỳ và gần như không phải dùng các biện pháp phun xịt thuốc bảo vệ thực vật, chính vì vậy mà loại rau này đang được các nhà hàng ưa chuộng. Với diện tích 400 m2, sản lượng trung bình đạt 400 kg trên 1 đợt thu, mỗi đợt cách nhau khoảng 1 tháng rưỡi, trung bình chị có thu nhập đạt trên 20 triệu đồng/tháng.
Theo tìm hiểu, không chỉ là món ăn ngon, thân của lỗ bình còn được sử dụng chữa viêm họng, viêm phế quản mãn tính, phong tê thấp, đau nhức xương khớp, chấn thương sưng đau…
Hiện, người tiêu dùng có thể mua rau lỗ bình trên chợ mạng với giá dao động từ 100.000 - 120.000 đồng/kg.
Minh Hoa (t/h)
