Nhiều bộ phim và tiểu thuyết thường nhắc tới một sinh vật huyền thoại được gọi là kỳ lân. Trong thực tế, cũng có một sinh vật sở hữu chiếc sừng dài trên đầu, chính là loài kỳ lân biển, tên tiếng Anh là "narwhal".
Cùng với cá voi trắng, kỳ lân biển là loài duy nhất còn tồn tại của họ Monodontidae. Tuy nhiên, cá voi trắng không có chiếc sừng như chúng. Kỳ lân biển sinh sống ở vùng Bắc Cực lạnh giá, nơi có điều kiện thời tiết khắc nghiệt với những lớp băng dày đặc trong 6 tháng mùa đông.
Điều khiến kỳ lân biển được chú ý nhiều nhất là chiếc sừng dài, thẳng độc nhất vô nhị. Thực chất đây không phải sừng, mà là một chiếc răng nanh phát triển từ hàm trái phía trên của con vật.
Chiếc ngà này thường dài từ 2 đến 3m, nặng hơn 10kg và chỉ kỳ lân biển đực mới có. Chiếc răng nanh mọc theo hình xoắn ốc ngược chiều kim đồng hồ, giống sừng kỳ lân trong truyền thuyết.
Một số con kỳ lân biển còn mọc cả một cặp sừng do răng nanh bên phải cũng phát triển dài ra. Tuy nhiên răng bên phải thường ngắn hơn bên trái và trường hợp này cũng cực kỳ hiếm.
Chiếc ngà của kỳ lân biển không có vai trò quá lớn trong đời sống. Con cái không có răng dài vẫn sống lâu như con đực. Nhiều giả thuyết khác đặt ra về công dụng của nó như phá băng, cảm nhận nhiệt độ, điều hướng hay dùng để săn mồi... Tuy nhiên, những giả thuyết này vẫn chưa thực sự được chứng minh.
Theo Earthsky, nó đơn giản chỉ là đặc điểm giới tính. Giống bờm của sư tử hay đuôi của chim công đực, kỳ lân biển dùng chiếc răng dài để xác định thứ bậc và tranh giành con cái. Dù vậy, các nhà khoa học chưa đưa ra được tài liệu cụ thể về điều này.
Vào thời trung cổ, người ta tin rằng cắt sừng của kỳ lân biển mài thành bột có thể chữa được bách bệnh. Không chỉ thế, sừng của kỳ lân biển cũng được sử dụng trong nhiều tác phẩm nghệ thuật. Ngai vàng của vua Đan Mạch những năm 1600 cũng được trang trí bằng răng kỳ lân biển.
Ngày nay, vẻ đẹp và sự hiếm có của chúng vẫn khiến giới siêu giàu săn tìm bằng được. Ước tính giá của những chiếc ngà kỳ lân biển từ 4.000-15.700 USD và thường được so sánh quý hơn vàng. Nữ hoàng Anh Elizabeth I (1533-1603) từng trả mức giá tương đương một tòa lâu đài để sở hữu ngà kỳ lân biển quý hiếm.
Vì vậy, để kiếm lợi con người đã truy lùng, săn bắt kỳ lân biển rất nhiều. Bên cạnh đó, loài vật này đang chịu ảnh hưởng từ sự nóng lên toàn cầu. Theo các nhà khoa học, năm 2008, ước tính có 1.945 kỳ lân biển trong khu vực, nhưng đến năm 2017, con số này chỉ còn 246. Điều này tác động mạnh đến số lượng kỳ lân biển trên toàn cầu và khiến cho loài sinh vật này đứng trước nguy cơ tuyệt chủng trong tương lai gần.
Minh Hoa (t/h)
