Mới đây, Thanh tra Chính phủ đã đưa ra thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hoá và thoái vốn nhà nước tại Tổng Công ty Tín nghĩa (nay là CTCP Tổng Công ty Tín Nghĩa, HoSE: TID).
Theo đó, kết quả thanh tra chỉ ra rằng việc cổ phần hoá Tổng Công ty Tín Nghĩa là đúng với chủ trương của Trung ương Đảng và Chính phủ, công tác chuẩn bị và triển khai các bước của cổ phần hoá cơ bản theo đúng quy định của pháp luật.
Đến thời điểm thanh tra, CTCP Tổng Công ty Tín Nghĩa chưa có kế hoạch thực hiện việc thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Loạt sai phạm kéo dài nhiều năm
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra một số thiếu sót, hạn chế, vi phạm nhất định.
Thứ nhất về xác định giá trị tài sản công trình xây dựng trên đất, theo kết luận đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Grant Thornton xác định không đúng suất đầu tư, đơn giá vật liệu….
Dẫn đến giá trị tài sản được định giá có chênh lệch giảm so với quy định hơn 15 tỷ đồng, cần thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.
Thứ hai về việc xác định giá trị các quyền sử dụng đất phía công ty đã không đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai có ý kiến về việc xác định giá đất chưa chuyển nhượng tại Khu dân cư Tân Biên 1-2, Khu phố chợ Tân Biên và khu đất dự kiến xây dựng Chung cư Tân Biên.
Dẫn đến có khả năng giá trị quyền sử dụng đất chưa được xác định đầy đủ theo quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai.
Bản đồ phân lô Khu dân cư Tân Biên.
Thứ ba, giai đoạn 2005-2013 phía Tín Nghĩa tự thoả thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhằm mục đích mở rộng các dự án đầu tư không đúng quy định của pháp luật.
Đến thời điểm thanh tra (tháng 5/2023), diện tích 491.155 m2 đất này chưa có chủ trương đầu tư và quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của UBND tỉnh Đồng Nai, chưa thực hiện được thủ tục chuyển sang tên của Tổng Công ty Tín Nghĩa và Công ty Cổ phần Tổng Công ty Tín Nghĩa.
Thứ tư, về thẩm tra và quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp dựa trên kết quả xác định giá theo phương pháp giá trị tài sản ròng. Tuy nhiên Ban chỉ đạo cổ phần hóa và Ban thường vụ Tỉnh ủy chưa xem xét, đánh giá, so sánh với kết quả định giá doanh nghiệp theo phương pháp khác là không đúng quy định.
Cùng với đó, Ban thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai quyết định sử dụng giá trị sổ sách để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa đối với các tài sản trên đất thuê trả tiền hằng năm bị kết luận là không đúng quy định về xác định giá trị tài sản.
Thứ năm về việc chuyển nhượng các khoản đầu tư tài chính dài hạn, Tổng Công ty Tín Nghĩa thực hiện chuyển nhượng cổ phần tại Công ty Cổ phần Tín Khải, Công ty Cổ phần Xây dựng và Kinh doanh nhà Phú Tín, Công ty liên doanh Proconco và Công ty Cổ phần cấu kiện bê tông Đông Sài Gòn với hình thức bán thỏa thuận, không đúng quy định của Chính phủ.
Ngoài ra, giá thoả thuận chuyển nhượng cũng không được đơn vị có chức năng thẩm định giá xác định cũng là không đúng quy định.
Thanh tra Chính phủ chỉ ra loạt sai phạm tại Tổng Công ty Tín Nghĩa.
Thứ sáu, về việc bán cổ phần phía Tín Nghĩa và Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Nai có văn bản đề xuất, được Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai chấp thuận để Tổng Công ty thỏa thuận bán 35% cổ phần cho 3 nhà đầu tư chiến lược trong khi tỉ lệ cổ phần mà 3 nhà đầu tư chiến lược đăng ký mua chiếm 90% vốn điều lệ là không đúng quy định của Bộ Tài chính.
Tuy nhiên, quá trình thỏa thuận bán cổ phần, 2/3 nhà đầu tư có văn bản không tiếp tục tham gia là cổ đông chiến lược nên Tín Nghĩa đã bán cho CTCP đầu tư Thành Thành Công với tỉ lệ cổ phần được phép bán là 35%, giá bán thỏa thuận là 10.200 đồng/cổ phần.
Chưa hết, Tín Nghĩa còn thực hiện bán thêm 7,79 triệu cổ phần cho người lao động không đúng quy định của Chính phủ, dẫn đến số cổ phần bán thêm không được đưa ra bán đấu giá, giá trị chênh lệch phải thu hồi về ngân sách của Tỉnh ủy Đồng Nai trên 8,7 tỷ đồng.
Cuối cùng trong việc tăng vốn điều lệ, giảm tỉ lệ sở hữu vốn của tổ chức Đảng tại doanh nghiệp cũng đã có sự thiếu minh bạch trong việc báo cáo Thường trực Tỉnh uỷ về việc giảm tỉ lệ vốn nhà nước.
Với những vi phạm nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan.
Thanh tra Chính phủ cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng Công ty Tín Nghĩa trong quá trình cổ phần hóa từ năm 2014-2016.
Tín Nghĩa phản hồi có sai phạm do thiếu kinh nghiệm
Ngay sau khi có kết luận thanh tra, phía CTCP Tín Nghĩa (TID) đã có phản hồi. TID cho rằng từ khi thành lập đến thời điểm thực hiện phương án cổ phần hóa và chuyển sang Công ty cổ phần, nguồn vốn của Tỉnh ủy được bảo toàn và phát triển.
Về mặt hạn chế, TID cho rằng nguyên nhân khách quan dẫn đến những vi phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp là do công ty là một trong những doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa sớm của tỉnh, các thành viên Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc Ban chỉ đạo cổ phần hóa của công ty thiếu kinh nghiệm, khối lượng công việc là rất lớn trong khi tổng thời gian phải hoàn thành việc bán cổ phần kể từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp theo quy định là 18 tháng.
Một số nội dung vi phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp là các vấn đề khó khăn, vướng mắc thực tế, được Ban chỉ đạo cổ phần hóa và Ban Thường vụ Tỉnh ủy nghiên cứu, trao đổi, để quyết định và công khai theo quy định.
Tín Nghĩa phản hồi có sai phạm trong quá trình cổ phần hoá do thiếu kinh nghiệm.
Còn về nguyên nhân chủ quan, các thành viên Ban chỉ đạo cổ phần hóa và Hội đồng thẩm tra xác định giá trị doanh nghiệp Tổng Công ty chưa nghiên cứu kỹ các quy định về cổ phần hóa để thẩm tra kết quả định giá của đơn vị tư vấn.
Đối với phần chênh lệch giữa kết quả xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp chiết khẩu dòng tiền tự do và phương pháp giá trị tài sản ròng được lựa chọn là hơn 1.273 tỷ đồng.
Tại kết luận thông báo kết luận thanh tra nêu rõ là theo quy định thì TID không thuộc trường hợp xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp dòng tiền chiết khấu vì tỉ suất sinh lợi bình quân trên vốn Nhà nước 5 năm liền trước thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp là 3,78%, thấp hơn lãi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm tại thời điểm 29/12/2014 là 6,19%.
Về hướng giải quyết, TID cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ theo nội dung kết luận; đồng thời phối hợp với Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai trong việc cung cấp hồ sơ và giải trình khi có yêu cầu.
