Nguồn gốc của từ “phong sát”
Phong sát thực chất không phải là một từ tiếng Việt mà nó có nguồn gốc từ tiếng Trung. “Phong” là phong tỏa, bao vây, “Sát” nghĩa là giết hại. Theo Từ điển tiếng Trung hiện đại thì phong sát sẽ được dịch là “dùng lệnh cấm hoặc phong tỏa để ngăn một người tiếp tục xuất hiện trong một lĩnh vực nhất định”.
Trong làng giải trí Hoa Ngữ, phong sát được hiểu là một lệnh cấm dành cho những nhân vật có ảnh hưởng đến công chúng như diễn viên, ca sĩ, nghệ sĩ,… không được tham gia các hoạt động nghệ thuật do vướng phải scandal hoặc mắc một lỗi lầm cực lớn, không thể tha thứ được. Lệnh cấm này cũng yêu cầu toàn bộ các phương tiện truyền thông không được phép phát sóng chương trình hoặc phim, ảnh có mặt họ.
Phong sát bao gồm:
- Ngăn không cho các nhân vật như ngôi sao, nghệ sĩ,… tham gia hoạt động nghệ thuật hoặc một số công việc nhất định. Diễn viên bị cấm đóng phim, ca sĩ thì bị cấm ca hát, cấm biểu diễn.
- Cấm các phương tiện truyền thông phát sóng chương trình, tin tức về họ.
- Tất cả bài đăng trên các trang mạng xã hội của người bị “phong sát” cũng sẽ được kiểm soát chặt chẽ.
- Gỡ sạch sẽ tất cả biển quảng cáo, hình ảnh có liên quan ở nơi công cộng.
Như vậy, một khi đã bị "phong sát", những ngôi sao này sẽ bị chặn hầu hết các hoạt động trong làng giải trí, không thể đóng phim, lên truyền hình hay mở concert, đóng quảng cáo… sự nghiệp vì thế sẽ bị đóng băng, khó có cơ hội nào để vực dậy được nữa.
Mức độ dài ngắn của thời gian bị phong sát dựa vào việc họ đã gây nên tội trạng gì, scandal nào, mối quan hệ trong giới ra sao, có ảnh hưởng tới xã hội như thế nào.
Tháng 11/2020, Cục Quản lý Nhà nước về Phát thanh, Điện ảnh và Truyền hình Trung Quốc đã ban hành văn bản về vấn đề "phong sát" với người nổi tiếng. Theo đó, cơ quan này yêu cầu các đơn vị liên quan thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn những nghệ sĩ vi phạm pháp luật và thiếu đạo đức không thể xuất hiện trước công chúng.
Hiệp hội Công nghiệp biểu diễn Trung Quốc cũng bàn hành văn bản cụ thể về các hành vi khiến người nghệ sĩ phải chịu lệnh "phong sát". Trong đó, có các hành vi như kích động thù địch, lừa dối khán giả, vi phạm pháp luật - đạo đức sẽ bị lên án và khiến người nghệ sĩ có thể bị cấm biểu diễn, xuất hiện trên truyền hình trong 1-5 năm hoặc vĩnh viễn. Trước khi đưa ra lệnh phong sát, cơ quan có thẩm quyền thường phải cân nhắc rất nhiều yếu tố như đạo đức, văn hóa, chính trị, pháp luật,…
Từ đầu năm 2021 đến nay, làng giải trí Hoa ngữ đã chứng kiến một cuộc “phong sát” lớn nhất lịch sử, diễn ra với tốc độ chóng mặt. Sau những vụ bê bối động trời, hàng loạt ngôi sao đình đám đã bị “phong sát” chỉ trong một nốt nhạc.
Trịnh Sảng
Đầu năm 2021, dư luận Trung Quốc từng nổi sóng trước scandal nhờ người mang thai hộ rồi bỏ rơi con sơ sinh gần một năm qua tại Mỹ của Trịnh Sảng.
Ngay khi sự việc xảy ra, Quảng Điện (Tổng cục quảng bá và phát thanh truyền hình Trung Quốc) đăng bài viết phê bình nữ diễn viên về hành động bỏ rơi hai con sơ sinh và nhấn mạnh sẽ không cho cô cơ hội được tham gia mọi chương trình truyền hình, mạng.
"Tất cả nội dung chương trình của nghệ sĩ này trên phương tiện truyền thông và truyền hình đều phải bị gỡ bỏ", văn bản của Tổng cục quảng bá và phát thanh truyền hình Trung Quốc nêu rõ.
Uỷ ban luật pháp quốc gia đưa tin bài nêu đích danh Trịnh Sảng với hành động phạm pháp, đảo lộn thế giới quan, nhân sinh quan, giá trị đạo đức của công chúng. Từ một nghệ sĩ đắt show Trịnh Sảng trở thành tội đồ của làng giải trí. Hàng loạt các thương hiệu đình đám, trong đó có Prada hạ gấp bài viết, xoá vội hình ảnh của Trịnh Sảng trên Weibo, để rồi ngay hôm sau tuyên bố chấm dứt hợp đồng. Hàng chục bộ phim, show truyền hình cô từng tham gia dù với vai trò nhỏ nhất đều bị gỡ sạch sẽ khỏi các nền tảng trực tuyến.
Theo Sohu, cách đây ít ngày, phòng Thanh tra thứ nhất của Cục Thuế Thượng Hải còn phát hiện Trịnh Sảng đã không khai báo thu nhập cá nhân 191 triệu NDT (khoảng 645 tỷ đồng), trốn thuế 45.269.600 NDT (gần 160 tỷ đồng) và các khoản thuế nộp thiếu 26.520.700 NDT (hơn 90 tỷ đồng) từ năm 2019 đến năm 2020. Cục thuế yêu cầu thu hồi đối với Trịnh Sảng theo quy định của pháp luật, tổng cộng 299 triệu NDT (hơn 1056 tỷ đồng) gồm tiền thuế, phí chậm nộp và tiền phạt đã được áp dụng.
Theo Tân Hoa Xã, cơ quan chức năng xác định, ngôi sao Yêu em từ cái nhìn đầu tiên nhận được mức cát-xê 160 triệu NDT (khoảng 570 tỉ đồng) khi quay Thiện nữ u hồn năm 2019 nhưng lại sử dụng con số giả để khai báo. Trịnh Sảng đã nhờ “hợp đồng âm dương” để trốn thuế, hét giá cát-xê trên trời, vi phạm luật thuế.
Cũng trong ngày 27/8, Quảng Điện chính thức công khai đăng tải văn bản “phong sát” Trịnh Sảng trên trang website. Theo đó, văn bản cấm mọi thể loại truyền hình, quảng cáo, hoạt động nghệ thuật mời Trịnh Sảng. Không phát sóng tất cả chương trình có sự tham gia của nữ diễn viên.
Ngô Diệc Phàm
Nhờ sở hữu ngoại hình điển trai, thần thái nổi bật, nam tài tử sinh năm 1990 nhanh chóng gặt hái được nhiều thành công; góp mặt trong nhiều dự án điện ảnh, ca nhạc cũng như các sự kiện thời trang lớn.
Hình tượng soái ca của Ngô Diệc Phàm tiêu tan sau bê bối “săn gái”.
Tuy nhiên, hình tượng soái ca của Ngô Diệc Phàm bỗng chốc tiêu tan sau một đêm khi bê bối “săn gái” của anh bị tiết lộ. Theo đó, danh sách bạn gái của anh ước tính có trên 20 người; điều đáng nói ở đây là những cô gái này còn rất trẻ, đa phần đều là trẻ vị thành niên. Chỉ trong vòng 3 ngày anh đã mất 15 hợp đồng quảng cáo với các công ty lớn và bị Uỷ ban Công tác Thanh niên đã ra văn bản phong sát.
Đáng chú ý, từ cuối tháng 7/2021, cựu thành viên EXO còn bị cảnh sát tạm giam để điều tra. Người trong ngành giải trí dự đoán, sự nghiệp của Ngô Diệc Phàm đã chấm dứt ở tuổi 31 bởi ngoài việc bị cấm hoạt động, anh còn đứng trước nguy cơ ngồi tù. Số tiền đền bù cho các nhãn hàng và các công ty điện ảnh mà Ngô Diệc Phàm phải chịu hiện lên tới 77 triệu USD.
Hoắc Tôn
Nam ca sĩ trẻ Hoắc Tôn cũng dính scandal nghiêm trọng nhất sự nghiệp và bị "phong sát". Dù không bị Quảng Điện ra văn bản nhưng mọi hoạt động của Hoắc Tôn cũng phải dừng lại sau bê bối bị bạn gái cáo buộc ngoại tình, sống bê tha.
Nam ca sĩ sinh năm 1990 đã đăng thông báo rút khỏi giới giải trí.
Cụ thể, tối ngày 10/8, cô gái tên Trần Lộ tự nhận là bạn gái 9 năm của Hoắc Tôn đã đăng “tâm thư” dài trên Weibo cá nhân tố nam ca sĩ 31 tuổi bội bạc, thành danh liền quên người cũ.
Theo bạn gái của Hoắc Tôn, hai người hẹn hò bí mật từ năm 2017. Đến khi bị phát hiện, bạn gái Hoắc Tôn muốn được công khai thì nam ca sĩ thẳng thừng từ chối, rồi yêu cầu chấm dứt mối quan hệ này. Tuy nhiên, sau đó cô gái này phát hiện Hoắc Tôn cặp kè nhiều người khác trong suốt thời gian hẹn hò với cô.
Khi biết sự thật, cô gái này tới chất vấn Hoắc Tôn thì nam ca sĩ lại đưa ra việc trả khoản "phí bồi thường chia tay". Cô gái này đồng ý mức giá 9 triệu Nhân dân tệ (khoảng 32 tỷ đồng). Tuy nhiên, nam ca sĩ lại "lật mặt" khi dựa vào tin nhắn trao đổi giữa hai người làm bằng chứng rồi dọa sẽ kiện cô ngồi tù 10 năm vì tống tiền.
Mãi đến chiều 11/8, Hoắc Tôn mới đăng thư tay phản hồi về chuyện tình cảm. Tuy nhiên, nam ca sĩ chỉ thừa nhận từng hẹn hò với Trần Lộ cũng như kể lại hành trình yêu, nhưng không đả động gì đến những cáo buộc của tình cũ. Thái độ này của anh khiến người hâm mộ rất thất vọng. Không ít bình luận mắng nam ca sĩ là “không đáng mặt đàn ông”, “cặn bã”…
Ngày 12/8, Trần Lộ tiếp tục đăng bài “bóc phốt” Hoắc Tôn. Nữ vũ công tung nhiều tin nhắn làm bằng chứng tố Hoắc Tôn nói xấu cô và những nghệ sĩ khác, còn tham gia nhóm chat tình dục với nhiều tư tưởng lệch lạc.
Đến lúc này, hình tượng của Hoắc Tôn trong lòng công chúng hoàn toàn sụp đổ. Không chỉ bị người hâm mộ quay lưng, nam ca sĩ còn chịu sự điều tra của Hiệp hội biểu diễn Trung Quốc, cơ quan quản lý Văn hóa mạng. Những sản phẩm âm nhạc của anh bị gỡ khỏi các nền tảng nghe nhạc trực tuyến. Anh bị loại khỏi chương trình Ca ca vượt mọi chông gai của đài Mango TV, cũng như bị xóa hình ảnh khỏi tập 1 lên sóng trưa ngày 12/8. Tối ngày 14/8, Hoắc Tôn đăng thông báo rút khỏi giới giải trí.
Trương Triết Hạn
Trương Triết Hạn (SN 1991) bắt đầu hoạt động nghệ thuật từ năm 2010. Tới năm 2018, anh mới trở nên nổi tiếng nhờ vai nam chính Long Phi Dạ trong Vân Tịch Truyện sánh đôi cùng Cúc Tịnh Y. Năm 2021, anh tiếp tục gây ấn tượng với vai chính trong Sơn Hà Lệnh.
Trương Triết Hạn trong phim Sơn Hà Lệnh.
Nhưng chỉ trong vòng 2 ngày sau khi xảy ra bê bối liên quan tới lịch sử - chính trị, Trương Triết Hạn đã bị "phong sát" mọi hoạt động. Sáng 15/8, hàng loạt các tờ báo lớn của Trung Quốc chia sẻ thông tin về việc, Hiệp hội Ngành biểu diễn Trung Quốc đã đưa ra văn bản tẩy chay Trương Triết Hạn. Theo đó, nam diễn viên trẻ sẽ bị cấm xuất hiện trên truyền hình, các nền tảng mạng và các sự kiện.
Trang Sina đưa tin, các dự án và show truyền hình có sự tham gia của nam diễn viên sẽ bị gỡ bỏ. Tổng cộng hơn 30 sản phẩm nghệ thuật như: Sơn Hà lệnh, Như Ý phương phi, Vân Tịch truyện, Liệt hoả anh hùng. Ngoài ra các nhãn hàng, đoàn làm phim và chương trình truyền hình mới đều đã tuyên bố dừng hợp tác với Trương Triết Hạn.
Hàng loạt nghệ sĩ cũng bị liên lụy vì từng hợp tác hoặc có dính dáng với nam diễn viên 30 tuổi. Theo Sohu, Triệu Vy là người đầu tiên bị "xướng tên" trong scandal của Trương Triết Hạn, vì anh đang trực thuộc công ty mà cô nắm giữ 70% cổ phần.
Triệu Vy bị phong sát, sắp thân bại danh liệt?
Tin đồn ngôi sao Hoàn Châu Cách Cách bị “phong sát” đã xuất hiện lâu nay, tuy nhiên, tới đêm qua (26/8), những động thái mới dồn dập càng khiến cư dân mạng tin điều này là sự thật. "Super topic" về Triệu Vy (trang riêng về Triệu Vy) trên Weibo cũng biến mất. Tên Triệu Vy cũng biến mất trên nền tảng video iQiyi.
Triệu Vy nổi tiếng với vai Tiểu Yến Tử trong Hoàn Châu Cách Cách.
Trước đó cái tên Triệu Vy đã bị xóa tên khỏi hàng loạt bộ phim gắn liền với danh tiếng của cô như Hoàn Châu Cách Cách, Tân dòng sông ly biệt, Họa bì, Mẹ hổ bố mèo,… Thậm chí, phần 1-2 của Hoàn Châu Cách Cách vừa bị gỡ hoàn toàn. Trong tương lai, có tin đồn, toàn bộ phim của Triệu Vy sẽ bị gỡ.
Báo chí Trung Quốc đưa tin không thể liên lạc với Triệu Vy trong 2 tuần qua.
Trước khi cái tên Triệu Vy dần biến mất trên các nền tảng, báo chí Trung Quốc đưa tin không thể liên lạc với cô trong 2 tuần qua. Văn phòng làm việc của cô cũng đóng cửa. Cô cũng đã cắt hợp đồng với Trương Thiết Hạn. Rạng sáng 27/8, chủ đề Triệu Vy bị "phong sát" trở nên phổ biến trên Weibo. Tuy nhiên đây vẫn chỉ là nghi vấn của cư dân mạng căn cứ vào các diễn biến, chưa có thông báo chính thức của cơ quan quản lý văn hóa.
Minh Hoa (t/h)
