Khang Hy (1654-1722), họ Ái Tân Giác La, tên Huyền Diệp, là vị hoàng đế thứ 4 của triều đại nhà Thanh. Ông 8 tuổi lên ngôi, làm vua trị vì đất nước suốt 61 năm, đã tạo nên thời đại “Khang Càn thịnh thế”, là một vị minh quân hiếm có từ xưa tới nay.
Hoàng Đế Khang Hy là một vị minh quân hiếm có từ xưa tới nay.
Khang Hy có tư chất thông minh, từ nhỏ đã cần mẫn học tập, phàm là các nguyên tắc trị vì triều chính, thánh hiền tâm học, lục kinh yếu chỉ, ông đều thông thạo. Đồng thời ông còn được huấn luyện quân sự một cách rất nghiêm khắc, trở thành nhân tài kiệt xuất văn võ song toàn, đa tài đa nghệ, đặt định nền tảng vững chắc cho việc xử lý các công việc quốc gia đại sự sau này.
Khi còn nhỏ, Khang Hy đã thể hiện sự trưởng thành sớm và có ý chí hơn người. Năm 6 tuổi, có một lần, ông và các huynh đệ tới vấn an Hoàng đế Thuận Trị. Hoàng đế Thuận Trị bảo từng người nói về chí hướng của mình sau này. Khang Hy nhanh nhảu đáp rằng: “Đãi trường nhi hiệu pháp hoàng phụ” (tức là, đợi sau này lớn lên sẽ học theo phụ hoàng). Hoàng đế Thuận Trị nghe xong thấy vô cùng kinh ngạc.
Khi Khang Hy vừa kế vị, tổ mẫu Hiếu Trang Hoàng thái hậu bèn hỏi ông, sau khi làm Hoàng đế thì có nguyện vọng gì. Ông trả lời rằng: “Chỉ mong thiên hạ yên bình, an dân lạc nghiệp, cùng nhau hưởng phúc thái bình mà thôi”.
Trong tác phẩm Thiên cổ nhất đế có ghi chép, Khang Hy là một trong những vị vua có nhiều thành tựu nổi bật nhất. Ông kế thừa ngôi vị hoàng đế từ năm lên 8 tuổi và tại vị 61 năm, là một trong những nhà cai trị tại vị lâu nhất trong lịch sử thế giới. Trong khoảng thời gian ông cầm quyền đã có thành tựu lớn và rất nổi bật như mở rộng lãnh thổ, thống nhất một đất nước đa sắc tộc, hơn nữa ông còn áp dụng nhiều chính sách kinh tế có lợi cho đất nước. Nhờ đó nền kinh tế thời Khang Hy trị vì trở thành thời thịnh thế nhất trong lịch sử Trung Hoa.
Trong rất nhiều câu chuyện cuộc đời Khang Hy, hậu nhân thường kể đến và tán dương nhiều nhất là việc ông bắt Ngao Bái ngang ngược độc đoán vào năm 15 tuổi.
Bắt Ngao Bái
Tạo hình Ngao Bái trên phim.
Việc bắt giữ Ngao Bái bấy giờ là việc vô cùng khó, không phải tùy tiện nói bắt là có thể bắt được. Nhưng vì sao sau khi bắt giữ được Ngao Bái rồi, Hoàng đế Khang Hy không giết chết ông ta mà lựa chọn tống giam chung thân? Chẳng lẽ Hoàng đế Khang Hy không sợ Ngao Bái ở trong ngục vẫn có thể tác oai tác quái, kéo bè kết phái, gian xảo hay sao?
Khi Huyền Diệp kế vị lúc ấy ông chỉ mới 8 tuổi, do tuổi còn nhỏ, nên bốn vị trọng thần là Sách Ni, Tô Khắc Tát Cáp, Át Tất Long và Ngao Bái được coi là đại thần phò tá triều chính. Ngao Bái lập được nhiều công trạng, dần dần tự cao tự đại, có tâm không chịu làm hạ thần, chèn ép đả kích các vị đại thần khác.
Ngao Bái bấy giờ là “nguyên lão tam triều”, công trạng rất lớn. Từ thời Hoàng Thái Cực (Hoàng đế sáng lập triều đại nhà Thanh), Ngao Bái đã dẫn quân chinh chiến, lập được chiến công hiển hách. Năm 1637, Ngao Bái đánh chiếm được Bì Đảo. Năm 1641, Ngao Bái đại thắng Tùng Cẩm. Năm 1644, Ngao Bái lại dẫn quân truy kích quân nông dân của Lý Tự Thành, giành được thắng lợi trong trận Tây Sung, đánh hạ quân Trương Hiến Trung chiếm lĩnh Tứ Xuyên…
Ngoài ra, Ngao Bái đối đãi với Hoàng Thái Cực vô cùng trung thành. Năm Hoàng Thái Cực chết bệnh, em trai Đa Nhĩ Cổn đã tham dự vào cuộc chiến giành lấy ngai vàng, Ngao Bái nắm giữ đội quân quan trọng của triều đình đã một mực ủng hộ con trưởng của Hoàng Thái Cực là Hào Cách lên ngôi vua, thậm chí ông còn dùng kiếm uy hiếp khiến Đa Nhĩ Cổn phải nhường ngôi.
Đa Nhĩ Cổn đành chấp nhận giải pháp thỏa hiệp là phò lập con thứ 9 của Hoàng Thái Cực mới 6 tuổi là Phúc Lâm lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Thuận Trị – chính là cha của Khang Hy.
Mặc dù cuối cùng Hào Cách không thể lên ngôi hoàng đế nhưng nhờ vậy mà cha của Khang Hy là Phúc Lâm lại thuận lợi kế vị. Do vậy, đối với Hoàng đế Thuận Trị, Ngao Bái cũng có công lớn.
Xét một cách khách quan, Ngao Bái thực sự từng là trung thần tận tâm. Chỉ là về sau, khi quyền lực càng lớn, tham vọng lộng hành càng nhiều thì đã làm ra đủ loại việc “đại nghịch bất đạo”.
Khang Hy đã đích thân nắm việc triều chính, tuy nhiên Ngao Bái lợi dụng Hoàng đế nhỏ tuổi đã độc đoán chuyên quyền, Ngao Bái vượt quyền cho con trai làm thị vệ nội đại thần. Năm 1666, Ngao Bái giết hại Tổng đốc Trực Khang – Sơn Đông là Chu Xương Tô, Tuần phủ Vương Đăng Liên. Trước sự chuyên quyền của Ngao Bái, Tô Khắc Táp Cáp tức giận, hai người trở thành đối đầu nhau.
Tô Khắc Táp Cáp ít kinh nghiệm, lại một mình một chủ trương, không chỉ đối đầu với Ngao Bái mà còn mâu thuẫn với Sách Ni, do đó bị cô lập. Ngao Bái tìm cách vu cáo Tô Khắc Táp Cáp để buộc tội, và thúc ép Khang Hy ban lệnh xử tử.
Sau khi Sách Ni và Tô Khắc Táp Cáp qua đời, không còn ai phản đối Ngao Bái vì vậy Ngao Bái càng chuyên quyền. Những ai muốn tâu việc lên vua đều phải tâu qua Ngao Bái và đút lót mới được cất nhắc, bổ dụng. Ngao Bái muốn tiếp tục duy trì đường lối chỉ dùng người Mãn làm quan, hạn chế người Hán vào triều.
Ngao Bái ngạo mạn khinh thường vua nhỏ, thường cáo bệnh ốm không vào triều, khiến Khang Hy phải đến tận nhà thăm hỏi.
Ngao Bái Chuyên Quyên khinh thường vua nhỏ.
Việc này đã khiến Khang Hy vô cùng giận dữ, ông quyết tâm lên kế hoạch bắt giữ Ngao Bái.
Để làm việc này, Khang Hy tìm một nhóm các thiếu gia quý tộc tuổi chưa đến 20 đảm nhiệm công tác hộ vệ, thường xuyên tổ chức chơi đấu vật trong cung. Ngao Bái cho rằng đây chỉ là trò trẻ con nên chẳng mấy bận tâm.
Ngày 16 tháng 5 năm Khang Hy thứ 8, Ngao Bái được triệu vào cung, lập tức bị đội hộ vệ của Khang Hy bắt giữ. Tại hiện trường, vị vua thứ 3 của nhà Thanh công bố 30 tội trạng của Ngao Bái.
Tha không giết
Sau khi bị bắt, Ngao Bái biết rõ tính mạng của mình khó giữ liền thỉnh cầu Khang Hy nhìn những vết thương trên cơ thể, vốn được lưu lại từ những lần lăn lộn trên chiến trường.
Đó đều là những dấu tích cho thấy ông ta vì giúp Hoàng Thái Cực thống nhất thiên hạ mà chịu nhiều đau đớn. Cuối cùng, Ngao Bái nói một câu: "Vào những thời khắc quan trọng nhất, đã nhiều lần cứu Hoàng Thái Cực khỏi nguy nan”.
Chính vì câu nói này, Hoàng đế Khang Hy là người sáng suốt, công bằng, chính trực. Vì vậy, ông có thể xem xét toàn diện cả cuộc đời của Ngao Bái để đánh giá. Cuối cùng, ông hạ lệnh cho thuộc hạ đưa Ngao Bái vào ngục tù chung thân song về sau, Ngao Bái đã chết trong ngục còn con trai của ông ta là Ngao Mục Phúc được phóng thích.
Khang Hy niệm tình xưa mà tha cho Ngao Bái.
Trong phim Lộc đỉnh ký, Ngao Bái hay coi khinh Khang Hy nên có lần bị Vi Tiểu Bảo lên mặt cãi lại làm lão tức giận bỏ đi, đó cũng là lúc Vi Tiểu Bảo biết bạn của mình là Khang Hy. Bằng những cơ duyên may mắn tuyệt vời, sử dụng trí thông minh cùng những chiến lược tài giỏi, nhạy bén và tính thực dụng, đầu óc tiểu nhân, miệng lưỡi trơn tuột cậu đạt được rất nhiều thành tựu tiến chức thăng quan quá sức tưởng tượng của mình. Vi Tiểu Bảo cũng chính là người đóng vai trò quyết định trong việc bắt và giết chết gian thần Ngao Bái.
Khang Hy là người tín Phật
Còn có một nguyên nhân chủ yếu nữa khiến Hoàng đế Khang Hy không giết chết Ngao Bái. Khang Hy là người tín Phật. Ông hiểu rằng, lợi ích của thần tử và lợi ích chúng sinh là đồng nhất với nhau. Theo ghi chép trong tư liệu lịch sử, bà nội của Khang Hy là Hoàng Thái Hậu Hiếu Trang cũng là người rất tin vào Phật Pháp. Cha của Khang Hy là Hoàng đế Thuận Trị cũng là người tín Phật. Cho nên, đối với Khang Hy mà nói, từ nhỏ ông đã chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các pháp lý của nhà Phật.
Hoàng đế Khang Hy hết lòng tin tưởng vào Quan Thế Âm Bồ Tát, cho nên, khi còn sống, ông đã cho xây dựng Phổ Đà Sơn thành thánh địa của Phật giáo. Ông cũng cúng bái Bồ Tát, bố thí, chu cấp nuôi dưỡng tăng nhân, xây dựng nhiều chùa chiền, làm hưng thịnh Phật Pháp trong suốt những năm tại vị.
Bên Phật gia cho rằng, vô luận là cung cấp nuôi dưỡng hay bố thí thì đều là việc tích phúc đức cho bản thân mình. Bởi vậy, trong suốt quá trình tại vị của mình, khi thống nhất nhiều dân tộc, cai trị đất nước… Khang Hy đều áp dụng những chính sách có lợi cho dân, lấy dân làm gốc.
Tấm lòng bao la nhân ái đối với dân chúng, hết lòng vì việc nước của ông đã khiến Trung Quốc trở thành quốc gia có diện tích lãnh thổ lớn nhất, dân cư đông đúc nhất, kinh tế giàu có nhất, văn hóa phồn thịnh nhất, thực lực quốc gia mạnh nhất trên thế giới. Ông đã kiến lập được một lãnh thổ rất hưng thịnh đem lại một thời đại “Khang Càn thịnh thế” kéo dài đến hơn 100 năm suốt từ đời Khang Hy, đến đời Ung Chính và Càn Long lên ngôi.
Video: Vi Tiểu Bảo bắt Ngao Bái.
Quốc Tiệp
