Trong bài “Bí mật hãi hùng thị trường đen hormon đen cho người chuyển giới”, những sự thật về thị trường hormon ngầm được hé lộ. Những người chuyển giới đang bằng nhiều cách khác nhau để có được các loại thuốc hormon phục vụ cho nhu cầu của họ.
Vậy, các loại thuốc hormon sinh dục đang được quản lý, phân phối ra sao tại Việt Nam? Và, đâu là “lối mở” cho người chuyển giới có nhu cầu sử dụng hormon. PV đã liên hệ với Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) để có những thông tin cụ thể.
Các loại thuốc chứa hormon sinh dục được rao bán trên các trang mạng.
Chỉ được kê đơn bởi thầy thuốc chuyên khoa
Bà Hoàng Thanh Mai, Phó trưởng phòng Quản lý Thông tin quảng cáo thuốc, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết: “Theo quy định hiện hành của Việt Nam, các thuốc chứa hormon sinh dục được phân loại là thuốc kê đơn. Việc quản lý các loại thuốc này theo quy định về kê đơn và bán thuốc theo đơn.
Cụ thể: thuốc chỉ được kê đơn bởi thầy thuốc chuyên khoa, chỉ được mua bán, sử dụng khi có đơn và sử dụng theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc. Trường hợp sử dụng không theo đúng hướng dẫn của người kê đơn có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe và tính mạng”.
Bà Mai dẫn chứng, đối với một số thuốc tránh thai có chứa hormon sinh dục, mặc dù được phân loại thuốc không kê đơn nhưng nhân viên y tế phải có trách nhiêm hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi cấp, phát hoặc bán cho người sử dụng.
Đại diện Cục Quản lý Dược cũng khẳng định, việc quản lý các thuốc nói chung và các thuốc hormon sinh dục nói riêng tuân thủ theo các quy định chặt chẽ trong lĩnh vực dược từ công đoạn sản xuất, phân phối đến kê đơn, sử dụng.
Bà Mai cho biết: “Về thuốc có tên “Sustanon 250” như báo đề cập, ngày 1/4/2013, Cục Quản lý Dược đã cấp số đăng ký thuốc số VN-16519-13 cho thuốc Sustanon 250 (hoạt chất testosterone) do công ty Merck Sharp & Dohme đăng ký, công ty N.V.Organon sản xuất. Đây là thuốc chỉ dung theo sự kê đơn của bác sỹ và có chỉ định được phê duyệt là: “Liệu pháp thay thế testosterone ở nam giới do thiểu năng tuyến sinh dục nguyên phát hay thứ phát, do bẩm sinh hoặc mắc phải”.
Về các thuốc Tet Depot; Estradial Valerat, đại diện Cục Quản lý Dược cho biết, hiện không có tên hai thuốc này trong cơ sở dữ liệu thuốc đã được cấp số đăng ký lưu hành tại Việt Nam.
Trước thực trạng báo Người Đưa Tin nêu về việc nhiều người chuyển giới đang tìm đến các loại thuốc chứa hormon sinh dục “chui” như hàng xách tay, từ những người buôn bán thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ, bà Hoàng Thanh Mai đã đưa ra một số khuyến cáo.
Theo đó, để đảm bảo sức khỏe, tính mạng của chính bản thân, người dân không tự ý mua và sử dụng các thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, các thuốc chưa được phép lưu hành cũng như tự ý sử dụng các thuốc chứa hormon sinh dục mà chưa có hoặc không tuân theo chỉ định, hướng dẫn của thầy thuốc, nhân viên y tế.
Nhiều rùi ro từ cho người sử dụng thuốc chứa hormon sinh dục từ thị trường "chui".
Tiếp cận thuốc “xịn” khó
Không quá bất ngờ trước các quy định chặt chẽ về việc kê đơn, bán các loại thuốc chứa hormon sinh dục tại Việt Nam, ông Lương Thế Huy, Cán bộ kỹ thuật về quyền LGBT (Viện Nghiên cứu kinh tế, xã hội và môi trường) cho rằng, đó là một phần nguyên nhân khiến người chuyển giới có nhu cầu sử dụng thuốc có chứa hormon để nữ hóa hoặc nam hóa tìm đến thị trường “chui” cung cấp các loại thuốc này. Tuy nhiên, theo ông Huy, ở nhiều nước, thuốc chứa hormon sinh dục lại được mua, bán mà không cần đơn thuốc.
Ngay chính bản thân ông Huy từng trong vai “người vận chuyển” thuốc chứa hormon giúp một số bạn chuyển giới. Ông kể: “Tôi cũng không biết các bạn đó mua thuốc từ đâu. Tuy nhiên, khi tôi đọc bao bì, nhà sản xuất có khuyến cáo việc bảo quản thuốc nên ở nhiệt độ khoảng 200C.
Quá trình di chuyển từ Bắc vào Nam dù bằng máy bay nhưng giữa thời tiết mùa hè khi đó ngoài trời nhiệt độ lên tới gần 400C chắc chắn không thể nhanh được. Kèm với đó, thuốc được cất trong túi ni lông. Những điều đó là trái với khuyến cáo bảo quản của nhà sản xuất.
Tôi cũng không rõ liệu nhiệt độ có làm hoạt tính, tác dụng của thuốc thay đổi! Một ví dụ đơn giản để thấy, người chuyển giới có nhu cầu sử dụng thuốc hormon không được tiếp cận với các loại đã được cấp phép lưu hành ở Việt Nam gặp nhiều rủi ro với sức khỏe ra sao”.
Theo một chuyên gia về vấn đề truyền thống và phát triển, việc dùng hormon không thể thay đổi được giới tính hoàn toàn, chỉ phần nào giúp người ta sống thật với chính mình. Nhưng, việc tự dùng hormon cũng khiến họ dễ bị mắc bệnh tật nhiều hơn, cơ thể ốm yếu hơn.
Để chuyển đổi giới tính hoàn toàn, họ phải trải qua rất nhiều cuộc đại phẫu thuật. Thậm chí phải phẫu thuật nhiều lần, uống hormon thường xuyên và luôn thăm khám bác sỹ.
Hiện, ở Việt Nam chưa có cơ sở y tế nào cho phép điều trị chuyển đổi giới tính hoặc phẫu thuật thay đổi giới tính nên đó là trở ngại không nhỏ cho những người thuộc giới tính thứ ba nếu họ không có tiềm lực kinh tế.
Đỗ Thơm
