Lai lịch của 4 đồ đệ không hề tầm thường
Trong nguyên tác "Tây Du Ký", khi Bồ Tát Quán Thế Âm theo lời dặn của Như Lai đi tìm người ở phía Đông thổ tới Tây thiên lấy chân kinh về để giáo hóa chúng sinh nơi đó. Pháp sư Trần Huyền Trang (Đường Tăng, Đường Tam Tạng), vốn là Kim Thiền trưởng lão đầu thai, được chọn. Việc còn lại là tìm các trợ thủ để bảo vệ, giúp đỡ Đường Tăng trên con đường gian nan sang Tây Thiên đất Phật.
Thay vì tìm những nhân vật hoàn hảo, không tì vết thì Quan Âm lại chọn Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, Sa Tăng và Bạch Long Mã làm đồ đệ của Đường Tăng. Điểm chung của 4 vị đồ đệ này là đều từng "có tiền án tiền sự" ở thiên đình và bị trừng phạt.
Đầu tiên là Tôn Ngộ Không (Tề Thiên Đại Thánh) là đại đồ đệ của Đường Tăng trong "Tây Du Ký". Tôn Ngộ Không là con khỉ sinh ra từ một hòn đá. Sau đó được Bồ Đề Tổ Sư thu nhận và dạy dỗ, đồng thời truyền cho hầu tử 72 phép Địa sát biến hoá thần thông quảng đại. Sau khi nổi loạn ở thủy cung, địa cung và thiên cung cuối cùng bị Phật Tổ giam cầm dưới ngọn núi Ngũ hành. Sau 500 năm, Tôn Ngộ Không được giải thoát và đi theo Đường Tăng tới Tây thiên lấy chân kinh.
Đồ đệ thứ 2 là Trư Bát Giới, (Thiên Bồ Nguyên Soái), người chỉ huy hơn 8 vạn thuỷ binh ở thiên đình, tu luyện thành thạo 36 phép Thiên cang của Đạo giáo. Tuy nhiên, vì trêu ghẹo Hằng Nga, vi phạm quy tắc của thiên đình và bị đày xuống trần gian.
Đồ đệ thứ 3 là Sa Tăng. Tam đồ đệ Sa Tăng vốn là Quyển Liêm đại tướng trên thiên đình, cũng là đại nhân vật phạm tội bị đày xuống trần sau khi nhỡ tay làm vỡ chiếc cốc lưu ly của Ngọc Hoàng. Ở trần gian, cựu thiên tướng này trở thành yêu quái hung dữ, làm mưa làm gió ở sông Lưu Sa, tiếp tục gây tội lỗi cho đến khi gặp được Đường Tăng, vị sư phụ mà Quan Âm Bồ Tát dặn phải kiên nhân chờ đợi.
Người cuối là Bạch Long Mã mà Đường Tăng cưỡi, được coi là đồ đệ thứ tư, cũng thuộc loại "lý lịch có tì vết". Nó vốn là Bạch Long, con trai của Tây Hải Long vương. Tội trạng của vị thái tử Long cung này là đốt cháy viên ngọc dạ minh châu, món quà cưới của Ngọc Hoàng, vào đúng ngày thành hôn của mình, khi phát hiện người vợ mới cưới dan díu với người khác. Với tội ngỗ ngược bất kính này, Bạch Long bị xiềng xích giữa trời, phải đợi người lấy kinh đi qua để bái làm sư phụ, chịu cưa sừng, tróc vảy, trút bỏ lốt rồng, làm ngựa cưỡi cho Đường Tăng.
Cả 4 đồ đệ của Đường Tăng đều phạm luật trời, nhưng Quan Âm lại chọn họ làm đệ tử để bảo vệ Đường Tăng đi thỉnh kinh?
Lý do vì sao khi tìm đồ đệ cho Đường Tăng, Quan Âm Bồ Tát lại chọn toàn kẻ có "tiền án tiền sự" như vậy? Điều này ẩn chứa thông điệp sâu xa gì? 4 đồ đệ của Đường Tăng là Tôn Ngộ Không, Sa Ngộ Tĩnh, Trư Ngộ Năng và Ngộ Ký (tức Bạch Long Mã) đều có chung một chữ "Ngộ". Trong Phật giáo, chữ "Ngộ" có nghĩa là "Giác Ngộ" và là một điều tối quan trọng đối với người tu luyện.
"Ngộ" bao gồm cả sự lĩnh hội về pháp lý mà sư phụ đã chỉ dạy, có thể nhận thức mọi thứ theo cái nhìn của một người tu luyện, hiểu biết về những mối quan hệ trong xã hội, gia đình, cũng như nhận thức về nghiệp bệnh và ma nạn mà người đó phải trải qua.
Chữ "Không" trong Tôn Ngộ Không: Chữ "Không" có nghĩa là xả bỏ tất cả tâm chấp trước và dục vọng. Được sinh ra từ một hòn đá, Ngộ Không vốn không có thân thể người thường và được hiện thân thành một con khỉ. Tuy không có bất kỳ kinh nghiệm nào của con người và không có nhiều quan niệm của người thường, nhưng Ngộ Không là một người học hỏi nhanh chóng và tinh thông.
Chữ "Năng" trong Trư Ngộ Năng: Chữ "Năng" là nói đến những tâm tính bản năng, tính tham và dục: tham ăn, tham ngủ, tham của, tham sắc và tham nịnh nọt cho được lợi về mình. Khí giới của họ Trư vì thế phải bắt buộc là đinh ba, là cào cỏ, để mà vơ vào cho nhiều, cho vừa lòng tham dục. Bát giới là sự tập hợp những bản năng rất vật dục và tầm thường nơi con người. Vì thế mà pháp danh của Bát giới là Ngộ năng.
Chữ "Tĩnh" trong Sa Ngộ Tĩnh: Chữ "Tĩnh" là nói về tâm thanh tịnh và trong sạch. Nó cũng mang ý nghĩa là loại trừ đi nhân tâm. Tĩnh để mà khắc chế cái động, cái chưa thanh tịnh; tĩnh để mà kham nhẫn, chịu đựng.
Chữ Ký trong Ngộ Ký: Ngộ Ký (chữ ký có nghĩa chạm trổ, ghi chép) là chạm trổ trên chữ Ngộ, thể hiện vai trò phò giá trên con đường đi tìm chân lý. Bạch Long Mã là chú ngựa thần có xác thân cương kiện, giúp Đường Tăng tới được Lôi âm. Trong "Tây Du Ký" ở hồi 62, Bạch Long Mã cùng sư huynh chiến đấu yêu quái và sau đó còn bảo vệ hành lý khi Sa Tăng bị bắt.
Trong cuốn tiểu thuyết "Tây Du Ký", mỗi chi tiết, mỗi cái tên đều ẩn chứa những nội dung đáng chú ý. Sau khi thu nhận để tử, Đường Tăng đều ban pháp danh cho họ: Tôn Ngộ Không, Sa Ngộ Tĩnh, Trư Ngộ Năng và Ngộ Ký (tức Bạch Long Mã). Pháp danh của họ khi kết hợp lại với nhau như thông điệp về sự giác ngộ thoát khỏi "tham, sân, si" trong bản chất con người, đối mặt với khuyết điểm trong lòng và sửa chữa chúng, đạt được mục tiêu hợp nhất thân tâm.
Quá trình đi thỉnh kinh của thầy trò Đường Tăng thực ra là quá trình con người vượt qua chính mình để đạt đến giác ngộ. Vì thế, sư phụ Đường Tăng được xây dựng với hình tượng con người phàm tục, các đồ đệ tuy xuất thân thần tiên, nhiều thần thông biến hóa nhưng đều "có vết", đều cần thay đổi. Cuộc chiến đấu với hàng vạn yêu quái trên đường sang Tây Thiên chính là cuộc "nội chiến" để thanh lọc tâm. Bởi vậy mà ngay cả Tôn Ngộ Không có 72 phép biến hóa, từng khiến cả thiên đình sợ hãi nhưng lắm khi phải chịu bó tay khi gặp những yêu tinh "nhãi nhép" chỉ là thú cưỡi của thần tiên nào đó.
Quá trình đi thỉnh kinh của thầy trò Đường Tăng thực ra là quá trình con người vượt qua chính mình để đạt đến cảnh giới của sự giác ngộ.
Tùng Lâm (t/h)
