Lý giải tin đồn Bạc Hy Lai 'trắng án'

Từ "tử hình" đến "trắng án"

Mặc dù chưa có phán xét chính thức nhưng dư luận Trung Quốc đã có những phán đoán, rồi những lời đồn khác nhau về số phận của cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai. Tạp chí Tài Kinh cho biết, hai cáo buộc nặng nhất dành cho ông Bạc là tội tham ô và nhận hối lộ.

Tại các phiên xét xử Bạc Hy Lai, đại diện cơ quan công tố đề nghị phạt nặng đối với trường hợp của ông Bạc. Các công tố viên lập luận, bằng chứng của vụ án đã thể hiện rõ, cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh phạm tội nhận hối lộ, tham ô và lạm dụng quyền lực. Họ hối thúc tòa án tuyên phạt một bản án nghiêm khắc và không có yếu tố giảm nhẹ. Như vậy, theo phân tích của các chuyên gia, mức án cao nhất dành cho ông Bạc có thể sẽ là tử hình.

Tuy nhiên, tạp chí Á châu - tuần san xuất bản tại Hồng Kông dự đoán, bản án sẽ nhẹ hơn, bởi trong vụ án gần đây nhất, Lưu Chí Quân - cựu Bộ trưởng bộ Đường sắt nhận hối lộ số tiền gấp đôi ông Bạc nhưng chỉ bị tử hình (nhưng được hoãn thi hành án trong 2 năm. Trong 2 năm này, người ta không biết điều gì xảy ra). Tóm lại, theo tạp chí này, ông Bạc Hy Lai sẽ nhận một bản án không quá nặng như phân tích của các công tố viên và nhiều chuyên gia.

Cựu Bí thư thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai (áo trắng) tại phiên tòa thế kỷ.

Từ đầu tháng 9 đến nay, hai tờ báo lớn nhất của ngành tư pháp, kiểm sát là tờ Nhật báo Pháp chế và Nhật báo Kiểm sát đã đăng liên tiếp 11 bài báo chuyên phân tích, dựng sơ đồ chứng cứ để chứng minh vụ án này diễn ra hoàn toàn "hợp pháp và hợp lý". Chính vì thế, có người cho rằng, đây là một động thái chứng tỏ ông Bạc có thể sẽ bị tuyên án "có tội". Tuy nhiên, ông Bạc lại phản cung và phủ nhận mọi tội lỗi trước tòa. Dù bị giới lãnh đạo phê phán và chỉ trích gay gắt hành vi và thái độ của ông Bạc trước tòa, nhưng sự thay đổi bất ngờ này của ông Bạc cũng ảnh hưởng không nhỏ đến phán quyết của tòa án sau này.

CNN đã có buổi phỏng vấn ông Lý Thành, chuyên gia hàng đầu về Trung Quốc của viện Brookings ở Washington, Mỹ về vụ việc này. Phóng viên CNN đặt câu hỏi: "Phải chăng, Bạc Hy Lai có thể đã giành được nhiều sự ủng hộ hơn trong các phiên xét xử?". Ông Lý Thành thẳng thắn: "Đúng vậy. Có nhiều tin đồn là ông không kiềm chế được cảm xúc và mất bình tĩnh lúc ở trong tù. Nhưng trước tòa, ông đã ứng xử rất đúng mực. Ông tỏ ra rất tôn trọng, hợp tình, hợp lý, có cách hành xử động lòng người. Ông quan tâm đến sự phát triển Đại Liên, đến người dân Đại Liên. Ông nói, ông bị một số kẻ xấu phản bội, tỏ ra dứt khoát với vợ mình. Ngoài ra, luật sư biện hộ của ông đã rất rành mạch phản bác nhiều lời cáo buộc. Có thể nói, Bạc Hy Lai và luật sư biện hộ của ông đã tạo ấn tượng rất tốt và đó là một điều hết sức bất ngờ".

Những phân tích của chuyên gia Lý Thành đã làm vững chắc hơn việc ông Bạc có thể sẽ chỉ phải nhận "một mức án nhẹ" và nhiều người cho rằng, nhờ sự mềm mỏng và "đúng mực" của ông mà ông nhận được sự ủng hộ bất ngờ của nhiều người.

Đối với những lập luận và yêu cầu áp dụng hình phạt thỏa đáng của các công tố viên, không ít người bất đồng với việc xử nặng ông Bạc Hy Lai. Trước những xôn xao tràn lan trong dư luận, ông Chương Lập Phàm, nhà sử học nổi tiếng Trung Quốc bày tỏ quan điểm: "Một vụ án nghiêm túc cuối cùng đã biến thành tin "hot" trên những tờ báo giải trí với những cái tít gây sốt, như "Cuộc tình tay ba chưa từng có trên chính trường: Bạc Hy Lai - Cốc Khai Lai - Vương Lập Quân" hay "Bạc Hy Lai thu lợi cho mình nhờ lợi dụng giới truyền thông"...

Theo dõi từng phiên tòa được phát công khai cho nhiều người theo dõi, có người cho rằng, vụ án Bạc Hy Lai hoàn toàn không có chứng cứ cụ thể, chỉ dựa vào khẩu cung, hơn nữa Bạc Hy Lai đã phản cung nên quy định "không thể định tội" có thể được áp dụng khi tuyên án. Những lời đồn đoán về việc ông Bạc có thể sẽ "trắng án" cũng dựa vào đó mà lan truyền rộng hơn.

Ông Lý Thành - chuyên gia hàng đầu về Trung Quốc của Viện Brookings.

Những dấu hiệu khác thường

Lời đồn thường bắt đầu từ một sự kiện hoặc một dấu hiệu bất thường nào đó. Và, vụ án của Bạc Hy Lại cũng không nằm ngoài quy luật đó. Lời đồn ông Bạc có thể "trắng án" xuất phát từ chương trình thời sự 21h ngày 12/9 của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc. Phóng sự dài hơn 4 phút với nhan đề "Ủy ban Kiểm tra kỷ luật trung ương mở cửa chống tham nhũng" đã thu hút sự chú ý của đông đảo người xem truyền hình. Trong đó, ban thời sự có điểm các gương mặt quan tham lớn bị ngã ngựa trong thời gian gần đây, bao gồm Lưu Thiết Nam, Lưu Chí Quân, Trương Thử Quang, Tưởng Thiết Mẫn, các quan tham ở tập đoàn Dầu khí Quốc gia, nhưng lại không hề nhắc đến tên Bạc Hy Lai, người tạo nên "cơn sốt" trong cả nước thời gian vừa qua.

Trên các diễn đàn mạng rộ lên lời đồn này đều cho rằng, đây chính là dấu hiệu cho thấy Bạc Hy Lai không thể bị kết tội. Nhiều người còn dẫn ra các quy định của pháp luật Trung Quốc để khẳng định cho những lời đồn đó hoàn toàn có cơ sở. Các quy định đó bao gồm: "Không thể định tội chỉ dựa vào khẩu cung" hay "đối với các vụ án mà người bị nghi ngờ phạm tội không nhận tội hoặc lời khai trước sau bất nhất phải thẩm tra trọng điểm".

Một điểm đáng nghi ngờ khác là vài ngày nay, trên các trang mạng Trung Quốc đang lưu hành bài "Nói chuyện nội bộ" của Thượng tướng Lưu Á Châu, con rể cố Phó Chủ tịch Trung Quốc Lý Tiên Niệm. Trong bài phát biểu, ông Lưu nói: "Bạc Hy Lai sẽ được trắng án". Phát ngôn này khiến nhiều người hoài nghi và vì thế tin đồn càng có cớ lan rộng. Cư dân mạng Trung Quốc bàn tán sôi nổi: "Nếu tha bổng Bạc Hy Lai thì khác nào "thả hổ về rừng", nhưng nếu xử nặng thì khác nào cho thấy Trung Quốc không phải là quốc gia pháp trị".

Nói về tin đồn dậy sóng trên mạng, phóng viên CNN hỏi ông Lý Thành: "Do lập luận và chứng cứ của bên công tố có vẻ không vững vàng, liệu có cơ may nào Bạc Hy Lai sẽ nằm trong số 0,1% nghi can ở Trung Quốc được tòa xử trắng án?". Ông Lý Thành trả lời: "Dĩ nhiên ông sẽ bị xử có tội; bằng không sẽ là đại họa. Nhưng bây giờ thì án không thể nặng lắm vì bản chất của các lời buộc tội và cách họ tiến hành phiên tòa này khá lỏng lẻo. Tôi nghĩ chắc chắn bản án sẽ không phải là tử hình, có thể thậm chí không phải là án tử hình giảm xuống còn chung thân. Nặng nhất có lẽ là án chung thân và nhẹ nhất có lẽ là 15 năm tù giam".         

An Mai