Chế định mang thai hộ vì mục đích nhân đạo trong dự thảo sửa đổi Luật hôn nhân gia đình đang được khá nhiều người ủng hộ và nhiều khả năng quy định về mang thai hộ sẽ chính thức được đưa vào luật trong thời gian tới.
Ngoài việc sẽ phải thay đổi một số quy định trong luật hôn nhân gia đình về xác định quan hệ cha mẹ con, vấn đề khai sinh, hộ tịch thì việc thừa nhận vấn đề mang thai hộ sẽ dẫn đến những thay đổi khác trong Bộ luật dân sự.
Cụ thể liên quan đến vấn đề thừa kế, Bộ luật dân sự quy định hàng thừa kế thứ nhất gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Tuy nhiên, khi chế định mang thai hộ được đưa vào luật chắc chắn phải định nghĩa lại thế nào là cha đẻ, mẹ đẻ.
Ảnh minh họa
Bởi lẽ, hiểu theo nghĩa đen thì người đẻ ra đứa trẻ do mang thai hộ không có quan hệ huyết thống hay nuôi dưỡng với đứa trẻ nên sẽ không thuộc trường hợp được thừa kế. Trong khi đó Bộ luật dân sự chưa có một thuật ngữ nào dạng như cha ruột, mẹ ruột hay cha cùng huyết thống, mẹ cùng huyết thống.
Hiện tại thuật ngữ cha đẻ, mẹ đẻ trong bộ luật dân sự vẫn gắn liền với ý nghĩa là người sinh ra đứa trẻ và có cùng huyết thống với đứa trẻ.
Thuật ngữ cha đẻ, mẹ đẻ cũng được ghi nhận trong Bộ luật dân sự khi nói về quyền thay đổi họ tên, quyền xác định dân tộc…
Chẳng hạn, đối với việc xác định dân tộc, điều 28, Bộ luật dân sự 2005 quy định: "Cá nhân khi sinh ra được xác định dân tộc theo dân tộc của cha đẻ, mẹ đẻ. Trong trường hợp cha đẻ và mẹ đẻ thuộc hai dân tộc khác nhau thì dân tộc của người con được xác định là dân tộc của cha đẻ hoặc dân tộc của mẹ đẻ theo tập quán hoặc theo thoả thuận của cha đẻ, mẹ đẻ…”.
Khi vấn đề mang thai hộ được thừa nhận, đứa trẻ sinh ra được giao cho người nhờ mang thai hộ thì những vấn đề như dân tộc, dòng họ dĩ nhiên sẽ theo người nhờ mang thai hộ. Nhưng thực tế thì người mang thai hộ lại không phải là mẹ đẻ ra đứa trẻ (hiểu theo nghĩa đen).
Do đó, những quy định nói trên của Bộ luật dân sự sẽ “lỗi thời” nếu như vấn đề mang thai hộ được đưa vào luật hôn nhân gia đình. Người sinh ra đứa trẻ sau 9 tháng 10 ngày mang nặng đẻ đau sẽ được gọi là người mang thai hộ hay là mẹ đẻ của đứa trẻ vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp.
Rõ ràng cần phải có một quy định cụ thể, hướng dẫn chi tiết thế nào là cha đẻ, mẹ đẻ thế nào là cha ruột, mẹ ruột. Và rất có thể một đứa trẻ khi sinh ra sẽ có cả mẹ đẻ và mẹ ruột.
Tạ Giang
