Dòng xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) được đánh giá là một trong những phương tiện bọc thép sát thương nhất trên thế giới và đã giữ vị trí trung tâm trong lực lượng thiết giáp của Israel hơn bốn thập kỷ qua.
Những thách thức và bài học từ năm 2023
Kể từ ngày 7/10/2023, Israel đã phải đối mặt với những thiếu sót trong hầu hết các lĩnh vực quốc phòng. Việc các tay súng Hamas có thể xâm nhập miền Nam Israel trên nhiều mặt trận, vượt qua hàng loạt biện pháp an ninh, đã khiến các chuyên gia và nhà phân tích quân sự choáng váng. Từ những bài học rút ra từ vụ khủng bố này và cuộc chiến ở Gaza sau đó, Lực lượng Phòng vệ Israel đã tăng cường các biện pháp phòng thủ trên mọi phương diện. Lực lượng thiết giáp cũng được cải thiện đáng kể khi số lượng các đơn vị xe tăng của quân đội thường trực trong mỗi tiểu đoàn được mở rộng. Điều này đảm bảo rằng các binh sĩ quân đội chính quy thay vì lính dự bị sẽ vận hành xe tăng, giúp Israel sẵn sàng phòng thủ biên giới hiệu quả hơn trước các cuộc tấn công tiềm tàng từ các nước láng giềng thù địch.
Những điều làm nên thương hiệu cho "cỗ máy bọc thép" Merkava
(Nguồn: Militarywatchmagazine)
Dòng xe tăng Merkava bắt đầu từ những năm 1960, khi Israel khởi động chương trình phát triển dòng xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) nội địa. Ban đầu, Israel dự định nhập khẩu và sản xuất trong nước dòng xe tăng Chieftain của Anh, nhưng thỏa thuận này không thành công, buộc Israel phải phát triển một chương trình riêng. Cuộc chiến Yom Kippur năm 1973 để lại hậu quả nặng nề cho lực lượng thiết giáp của Israel, khi các đơn vị xe tăng của nước này chịu thiệt hại lớn do các cuộc tấn công phối hợp của lực lượng Ai Cập, Syria từ bán đảo Sinai và cao nguyên Golan.
Với những tổn thất đó, ưu tiên hàng đầu của xe tăng Merkava là khả năng sống sót. Xe tăng được chế tạo với lớp giáp dày để bảo vệ tốt hơn cho các thành viên trong tổ lái. Bố trí động cơ và hệ thống truyền động được đảo ngược nhằm cung cấp một lớp bảo vệ bổ sung. Đặc biệt, các thành viên tổ lái có thể quan sát bên ngoài xe mà không cần rời khỏi xe tăng. Merkava còn tích hợp những công nghệ hiện đại, bao gồm trí tuệ nhân tạo tiên tiến, màn hình cảm ứng 21 inch đa điểm và mũ bảo hiểm tối tân. Theo Elbit Systems – nhà sản xuất Merkava, mũ bảo hiểm này hiển thị thông tin về tình hình chiến đấu cho tổ lái và "tạo ra hình ảnh cho phép tổ lái ‘nhìn xuyên’ qua lớp giáp của xe tăng".
Merkava không ngừng cải tiến
(Nguồn: Lực lượng phòng vệ Israel/Getty Images)
Qua nhiều năm, các phiên bản mới của dòng Merkava liên tục được giới thiệu để giữ lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ. Một trong những nâng cấp quan trọng nhất của Merkava là Hệ thống bảo vệ chủ động Trophy. Cơ chế phòng thủ đáng kinh ngạc này bảo vệ xe bọc thép khỏi nhiều loại đạn, bao gồm tên lửa dẫn đường chống tăng, tên lửa chống tăng và đạn nổ chống tăng (HEAT). Hệ thống nội địa này đặc biệt cải thiện khả năng tấn công của xe tăng, từ đó tăng tỉ lệ sống sót của tổ lái.
Năm 2023, IDF đã giới thiệu phiên bản thế hệ thứ năm mang tên "Barak," được trang bị nhiều thành phần tiên tiến hơn. Theo IDF, các xe tăng này sẽ "tăng cường khả năng phát hiện kẻ thù và cho phép chiến đấu với kẻ thù trong mọi tình huống chiến đấu, trên chiến trường hiện tại và tương lai, đối phó với mọi mối đe dọa đối với lực lượng cơ động". Trong bối cảnh căng thẳng tại Trung Đông tiếp tục leo thang, kho vũ khí Merkava sẽ đóng góp quan trọng vào an ninh quốc gia của Israel.
Thế Hải (Theo National Interest)
