Chiều tối ngày 25 Tết Tân Sửu 2021, gia đình anh Nguyễn Minh T. ở Bắc Quang, Hà Giang đã mổ một con lợn rừng cái nặng khoảng 90kg để ăn Tết thì phát hiện trong bụng con lợn có vật thể lạ giống như bó cỏ được nén lại, có mùi thơm lạ.
Sau khi tìm hiểu, anh T. biết rằng đây là cát lợn, nó được xem như ngọc quý trăm năm mới xuất hiện một lần ở lợn nái. Anh T. nghe nói đây là thứ quý giá và có giá trị nên đã rửa sạch cất giữ.
Anh T. cho biết: “Cát lợn này quý lắm, tôi đã đặt nó vào một vị trí trang trọng trong nhà để ngửi thôi chứ không ăn. Đúng là thứ quý giá trăm năm mới xuất hiện 1 lần, mùi thơm dễ chịu lắm!”.
Viên trư sa cát lợn trong phòng khách nhà anh T.
Theo tìm hiểu của phóng viên, cát lợn, còn gọi là trư cát, trư sa cát lợn hay trứng vàng, là một loại sỏi mật lành tính được tích tụ theo thời gian trong cơ thể lợn, được dân gian đánh giá là có giá trị đối với y học. Cát lợn thường gặp ở lợn nái sinh sản lâu năm, có khối lượng đến vài trăm gram. Viên trư sa cát lợn mà anh T. phát hiện nặng 430gr.
Trư sa có vị ngọt, tính mát, để khô có mùi thảo mộc (thuốc bắc). Có nhiều thông tin chưa được xác thực cho rằng thứ ngọc quý trăm năm mới xuất hiện một lần này có giá trị trong chữa bệnh nên có giá thành cao, từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng.
Cho đến nay vẫn chưa có những nghiên cứu, đánh giá cụ thể nào về những giá trị y học mà trư sa mang lại. Dẫu vẫy, trên thực tế cát lợn vẫn được săn đón rất gắt gao. Nhiều thương nhân sẵn sàng trả giá rất cao khi có người tìm được cát lợn.
Ngoài lợn, ở một số loài vật khác cũng có hiện tượng kết tinh thành sỏi trong cơ thể và được cho là có giá trị y học như: sỏi mật trâu (ngưu hoàng), sỏi mật ngựa (mã bảo), sỏi mật khỉ (hầu táo), sỏi mật chó (cẩu bảo)...
Công Hiếu