Sáng 29/5, ông Nguyễn Văn Hiếu, Thứ trưởng bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng đoàn công tác đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, về vấn đề tái khởi động Dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê.
Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh làm việc với đoàn công tác về vấn đề tái khởi động mỏ sắt Thạch Khê
Tại buổi làm việc, lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đã thẳng thắn đưa ra nhiều bất cập, nếu tiếp tục tái khởi động mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á này vào thời điểm hiện tại.
Thứ nhất, khi dự án đi vào khai thác sẽ mất cả khu du lịch biển Thạch Hải, tiềm ẩn rủi ro lớn đến cả dải du lịch ven biển Hà Tĩnh, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, phát triển kinh tế của người dân. Thứ hai, với vị trí sát biển, gần khu dân cư nên khi mỏ sắt Thạch Khê khởi động lại, những yêu cầu về kỹ thuật và công nghệ luyện quặng cũng như năng lực quản lý, kỹ thuật, tài chính của nhà đầu tư phải rất lớn. Thứ 3, những hậu quả về môi trường như: Tụt mạch nước ngầm, xâm nhập mặn, xử lý chất thải, đổ thải lấn biển là chưa thể lường hết được.
“Quy mô và phạm vi dự án rất lớn, nên vấn đề ô nhiễm môi trường, sa mạc hóa, bão cát, sụt giảm nguồn nước ngầm, móng mỏ tạo thành hồ lớn sâu nằm ngay bờ biển và TP.Hà Tĩnh có thể gây ra những hậu quả khó lường”, ông Dương Tất Thắng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh quan ngại.
Tuy rằng, khi khởi động mỏ sắt Thạch Khê, tỉnh Hà Tĩnh sẽ giải quyết được những vấn đề về tiến độ bồi thường, tái định cư, tạo việc làm, thu nhập cho lao động địa phương; đặc biệt tăng thu ngân sách từ thuế. Tuy nhiên, về lâu dài, dự án sẽ có những tác động, có thể phát sinh những hệ lụy nghiêm trọng. Chính vì vậy, tại buổi làm việc, lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đã nêu rõ quan điểm, sẽ không lấy lợi ích trước mắt mà chọn lợi ích lâu dài. Từ đây, tỉnh Hà Tĩnh đề nghị, tạm thời dừng việc khởi động lại mỏ sắt Thạch Khê khi chưa đảm bảo được các yêu cầu thực hiện dự án.
Những hậu quả về môi trường là chưa thể tiên lượng khi khởi động lại dự án mỏ sắt Thạch Khê
Trái với những lo lắng, quan ngại của lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, tại buổi làm việc, đại diện các bộ ngành, nhà khoa học và chủ đầu tư (Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam - TKV và công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê - TIC) lại cho rằng, việc triển khai dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê có thể đảm bảo tính khả thi; việc lựa chọn giải pháp kỹ thuật, công nghệ và thiết bị khai thác mỏ đã được bộ Công thương thẩm định kỹ lưỡng, đủ độ tin cậy để tiếp tục triển khai đầu tư dự án.
Sau khi lắng nghe những băn khoăn, kiến nghị của lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, ông Nguyễn Văn Hiếu, Thứ trưởng bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ, ghi nhận những ý kiến đề xuất của địa phương. Ông cho biết, sẽ tổng hợp các kiến nghị của tỉnh và đại diện các bộ, ngành, chủ đầu tư để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Trước đó, tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam, cổ đông giữ quyền chi phối đối với công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê (Thạch Hà – Hà Tĩnh). Trước đề xuất này, ngày 22/12/2016, Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã phát đi bản thông cáo kết luận của ban Thường vụ Tỉnh ủy về dự án khai thác mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á này.
Trước đó, ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã có kiến nghị gửi Trung ương, chưa nên khởi động lại mỏ sắt Thạch Khê.
Văn bản chỉ rõ những yếu kém của nhà đầu tư về vấn đề huy động nguồn vốn, vị trí khai thác mỏ sát biển; các báo cáo, trình tự về đầu tư xây dựng, giải pháp kỹ thuật khai thác, chế biến, bảo vệ môi trường (tụt mực sa mạc hóa, hang caster, phòng chống bão, siêu bão, lũ, đổ thải lấn biển, bãi thải trên bờ, xử lí nước thải, chất thải, cải tạo phục hồi môi trường sau khai thác) còn quá sơ sài, đơn giản…
Địa phương này cho biết, quá trình triển khai dự án còn nhiều bất cập, gây ảnh hưởng lớn đến mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, đời sống, sinh hoạt của nhân dân trong vùng và khu vực lân cận. Là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á, thế nhưng sau thời gian dài đi vào khai thác, quy hoạch của dự án chưa được phê duyệt dẫn đến chưa có cơ sở pháp lý, thực tiễn để xác định chính xác việc bố trí các công trình, máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ, hệ thống giao thông, bãi thải.
Lợi ích từ việc khai thác mỏ sắt thì chưa thấy nhưng những hậu quả về môi trường, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân nơi đây thì đã hiện hữu gần 9 năm qua
Bên cạnh đó, dự án mỏ sắt Thạch Khê được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển khu kinh tế Vũng Áng, đặc biệt là cung cấp nguyên liệu cho công ty Formosa. Thế nhưng, đến nay Formosa vẫn chưa có ý kiến về việc sử dụng nguyên liệu từ mỏ sắt này.
Dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng nghìn hộ dân thuộc 6 xã của huyện Thạch Hà. Dự án đã hoạt động thời gian khá dài, nhưng đến nay vẫn chưa có phương án tổng thể và chi tiết về tuyển dụng, đào tạo, chuyển đổi nghề cho lao động địa phương gây, bức xúc trong nhân dân. Mặt khác, lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh cho rằng, việc tái khởi động dự án mỏ sắt Thạch Khê trong bối cảnh địa phương vừa trải qua sự cố môi trường biển là không phù hợp.
Ngân Hà
