Mối quan ngại khi 3 lô hàng thanh long xuất khẩu sang Pháp, Hà Lan bị trả lại

Theo thông tin từ Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động, thực vật Việt Nam (Văn phòng SPS Việt Nam), chỉ trong hơn 1 tháng đầu năm nay, EU đã gửi 12 cảnh báo về các sản phẩm nông sản, thực phẩm xuất khẩu từ Việt Nam vi phạm quy định về an toàn thực phẩm.

Trong số này có 3 cảnh báo liên quan đến 3 lô hàng thanh long xuất khẩu sang Pháp và Hà Lan của 3 doanh nghiệp tại Tiền Giang và TP.HCM bị phát hiện có dư lượng thuốc trừ sâu vượt ngưỡng cho phép.

Cụ thể, các hoạt chất có dư lượng vượt ngưỡng cho phép được phía EU cảnh báo gồm: Pyraclostrobin vượt 0,050±0,025mg/kg, Dithiocarbamates vượt 0,15mg/kg, Forchlorfenuron vượt 0,023±0,012mg/kg, Propiconazole vượt 0,029±0,015mg/kg, Thiamethoxam vượt 0,10±0,05mg/kg, Dithiocarbamates vượt 1,2± 0,60mg/kg.

Trong khi đó, theo quy định an toàn thực phẩm của EU, mức dư lượng tối đa cho phép chỉ từ 0.01 - 0.05 mg/kg. Cuối cùng, 3 lô hàng này đã bị các nước nhập khẩu trả lại, tiêu hủy và niêm phong tại hải quan để chờ xử lý.

Theo ông Ngô Xuân Nam, Phó giám đốc Văn phòng SPS, thanh long xuất khẩu vào EU hiện đang bị áp dụng tần suất kiểm tra 30% tại cửa khẩu. Các lô hàng xuất khẩu phải có giấy chứng thư kết quả phân tích dư lượng thuốc trừ sâu.

"Theo quy định, cứ 6 tháng EU sẽ họp một lần để xem xét vi phạm an toàn thực phẩm của các nước xuất khẩu nông sản, thực phẩm. Trong vòng hơn 1 tháng qua, trái thanh long đã có 3 cảnh báo", ông Nam cho biết.

Vị đại diện Văn phòng SPS bày tỏ lo ngại, nếu như các doanh nghiệp xuất khẩu không có biện pháp kiểm soát chất lượng trước khi xuất khẩu, thời gian tới nếu tiếp tục phát hiện các vi phạm tương tự thì quả thanh long nhiều khả năng sẽ bị nâng tần suất kiểm tra lên 50% - một mức rất cao.

Khi đó, doanh nghiệp sẽ chịu thêm rất nhiều chi phí, rủi ro trong xuất khẩu thanh long sang EU.

Ông Nam khuyến cáo các vùng trồng, vùng nguyên liệu, cơ sở đóng gói, doanh nghiệp xuất khẩu sang EU cũng phải có giải pháp để kiểm soát dư lượng thuốc trừ sâu vì dư lượng tối đa cho phép rất thấp, hầu hết là không quá 0,01mg/kg. Các địa phương có vùng trồng thanh long cũng phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc này.

Trên Tuổi Trẻ, ông Nam lý giải về việc vì sao các lô hàng thanh long trước khi xuất khẩu đã có giấy chứng thư kết quả phân tích dư lượng thuốc trừ sâu nhưng khi EU kiểm tra vẫn phát hiện nhiều vi phạm. Theo ông, điều này là do kết quả lấy mẫu chỉ có giá trị trên mẫu phân tích, trong khi EU họ lấy mẫu ngẫu nhiên.

Nguyên nhân sai khác có thể do trong quá trình thu mua thanh long, doanh nghiệp mua từ nhiều vùng nguyên liệu, trong đó có vùng trồng không kiểm soát tốt dư lượng thuốc trừ sâu nên ảnh hưởng tới cả lô hàng.

"Nếu thanh long lấy từ vùng nguyên liệu kiểm soát tốt về an toàn thực phẩm, về sử dụng thuốc trừ sâu thì khả năng sai khác kết quả sẽ rất thấp, còn nếu một lô hàng được thu mua từ nhiều vùng nguyên liệu thì doanh nghiệp phải đảm bảo lấy mẫu khách quan để đảm bảo kết quả kiểm tra lại cũng khách quan", ông Nam khuyến cáo.

Chia sẻ với Thanh Niên, đại diện một doanh nghiệp ở Bình Thuận chuyên xuất khẩu thanh long sang EU cho biết, các hoạt chất thuốc trừ sâu EU cảnh báo trên trái thanh long lặp lại trong nhiều năm trở lại đây.

Đây đều là những hoạt chất được sử dụng khá phổ biến để dùng trị một số loại nấm, bệnh trong quy trình canh tác thanh long. Nguyên nhân dư lượng vượt ngưỡng cho phép có thể là do các nhà vườn chưa tuân thủ đúng thời gian cách ly sau khi sử dụng các hoạt chất này so với mốc thời gian thu hoạch trái hoặc chưa xử lý kỹ trước khi xuất khẩu.

Vị đại diện doanh nghiệp này cũng khẳng định, EU là thị trường rất khắt khe về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, để làm hàng cho thị trường này thì doanh nghiệp bắt buộc phải có vùng liên kết, kiểm soát chặt chẽ khâu sản xuất.

Còn nếu doanh nghiệp đi mua thu gom từ nhiều vùng nguyên liệu khác nhau thì xác suất "dính" vi phạm cảnh báo dư lượng rất cao.

Trước đó, trong năm 2024, EU đã có 114 cảnh báo hàng hóa, nông sản Việt Nam vi phạm quy định an toàn thực phẩm, cao gấp 2 lần so với năm 2023. Trong đó, thanh long có 7 cảnh báo vi phạm có dư lượng thuốc trừ sâu vượt ngưỡng cho phép.

Minh Đức (Theo Thanh Niên, Tuổi Trẻ)