Transnistria – dải đất hẹp nằm kẹp giữa Moldova và miền Tây Ukraine, đã tuyên bố độc lập khỏi Moldova vào năm 1990 sau khi Liên Xô tan rã.
Chính quyền Transnistria có nền độc lập trên thực tế, nhưng không được các quốc gia khác và Liên Hợp Quốc công nhận.
Mặc dù Nga cũng không chính thức công nhận Transnistria là một quốc gia độc lập, nhưng Transnistria vẫn giữ được nền độc lập cho đến ngày nay phần lớn là nhờ sự hỗ trợ quân sự của quân đội Nga, đóng quân trên lãnh thổ Transnistria.
Transnistria có mối quan hệ chặt chẽ với Nga. Người dân sống ở đó phần lớn là người nói tiếng Nga và chính quyền do những người ly khai thân Nga điều hành.
Kể từ khi xung đột nổ ra ở Ukraine, động lực phức tạp giữa Moldova, Transnistria và Nga càng trở nên đáng chú ý.
Transnistria – dải đất hẹp nằm kẹp giữa Moldova và miền Tây Ukraine. Đồ hoạ: The Conversation
Hồi đầu tháng này, Thủ tướng Moldova Dorin Recean – trích dẫn các đánh giá tình báo – cảnh báo rằng Nga có thể đang tìm cách triển khai thêm tới 10.000 quân tới Transnistria.
Và để làm điều đó, ông Recean cáo buộc rằng Moscow đang tìm cách can thiệp vào cuộc bầu cử quốc hội sắp tới của Moldova (được ấn định vào ngày 28/9) để thành lập một chính phủ thân thiện hơn với Điện Kremlin ở Chisinau.
"Đây là một nỗ lực lớn nhằm phá hoại nền dân chủ của Moldova", ông Recean cho biết trong cuộc phỏng vấn với tờ Financial Times công bố hôm 4/6. "Họ muốn củng cố sự hiện diện quân sự của mình ở vùng Transnistria".
Một số lượng lớn binh lính Liên bang Nga đã đồn trú tại Transnistria sau năm 1992, khi Moscow huy động lực lượng để hỗ trợ khu vực này trong cuộc chiến giành độc lập khỏi Moldova.
Tuy nhiên, kể từ đó, lực lượng Nga trên lãnh thổ này đã giảm dần. Hiện tại, ước tính có khoảng 1.500 quân, với hầu hết là người dân địa phương tham gia lực lượng, chỉ có một số ít thực sự được điều động từ Nga.
"Hiện tại, lực lượng của họ ở đó gần như vô nghĩa. Nhưng với sự hiện diện quân sự cao hơn ở Transnistria mà một chính phủ thiên về Nga có thể cho phép, họ có thể củng cố", ông Recean cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông đưa ra con số 10.000 quân dựa trên các đánh giá tình báo.
"Các vị có thể tưởng tượng với 10.000 quân, đòn bẩy và áp lực sẽ như thế nào đối với khu vực phía Tây Nam của Ukraine", Thủ tướng Moldova nói. "Nhưng nó cũng gần Romania, một quốc gia thành viên NATO".
Điện Kremlin không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận từ Financial Times.
Transnistria không giáp biển được bao quanh bởi Moldova và Ukraine. Điều đó có nghĩa là nếu Nga muốn thực hiện bất kỳ sự tăng cường hiện diện quân sự đáng kể nào tới dải đất này, họ cần phải mở một hành lang trên bộ từ Ukraine sang – một mục tiêu chiến lược mà một số chỉ huy quân sự Nga đã thảo luận công khai trong những ngày đầu của cuộc xung đột Ukraine.
Một khi một hành lang như vậy được mở, Moldova lo ngại rằng trung tâm đầu não của họ có thể bị đe doạ.
Trong một cuộc phỏng vấn với Kyiv Post, ông Iurii Briceag – cựu giám đốc cơ quan tình báo quân sự Moldova cho biết: "Nếu Ukraine suy yếu, quân đội Nga từ Transnistria có thể tiến đến Chisinau chỉ trong vài ngày".
"Tôi không tin Ukraine có thể thua", ông Briceag nói với Kyiv Post. "Nhưng nếu người Nga đột phá và bỏ qua Odessa, họ có thể tiến vào Transnistria. Họ đã có sẵn thiết bị và một phần nhân lực ở đó. Chỉ trong vài ngày, họ có thể tiến đến Chisinau. Đây là những mối đe dọa rất thực tế và chúng ta phải xem xét chúng một cách tỉnh táo".
Minh Đức (Theo Financial Times, Kyiv Post)
