Đi ăn quán tại một nước, nơi mà bạn không nói ngôn ngữ của nước ấy có thể là một việc khó khăn. Ngay khi bước vào tiệm ăn đã có vô khối những khó khăn hiện ra:
Không biết ở đây họ phục vụ những gì? Có những đồ uống gì đây? Nhỡ đâu mình muốn có thêm một chiếc nĩa thì không biết hỏi thế nào đây?
Cho đến nay tôi đã sống ở Thành phố Hồ Chí Minh được bảy tháng, và tôi xấu hổ thừa nhận rằng tôi đã thật sự hoàn toàn thất bại trong việc học được cái gì đó ngoài một chút tiếng Việt sơ đẳng nhất. Tôi cho điều này một phần vì, trên thực tế, thứ ngôn ngữ này có đến năm dấu thanh khác nhau, do đó nếu phát âm sai từ mèo, bạn có thể vô tình nói thành mẽo, một từ có nghĩa hoàn toàn khác. (Đó chỉ là một thí dụ giả sử để cho bạn dễ hiểu mà thôi). Những thí dụ thực tế về khó khăn này là thịt bò và (trái) bơ, cả hai đều được đánh vần là bo nhưng, tùy thuộc vào dấu thanh, chúng chỉ những thứ hoàn toàn khác nhau. Chắc chắn là tôi không muốn ăn trái bơ nướng, hoặc một cốc sinh tố thịt bò.
Món bò nướng ngon lành này có thể biến thành trái bơ nếu bạn phát âm sai.
May mắn thay, tiếng Việt dùng bảng chữ cái La Mã. Do đó, nếu bạn học một vài từ, bạn có thể lần ra cả một lô dài trong hầu hết các thực đơn. Dù bạn chỉ biết vài từ sơ đẳng và các tính từ chỉ các món ăn, thì việc ăn trong một nhà hàng thuần Việt là cả một trải nghiệm. Sự việc có thể diễn ra như thế này.
Nơi đó không có cửa trước, không có cửa sổ, hoặc thậm chí không có bất kỳ bức tường bao nào. Đơn giản là bạn bước từ ngoài phố vào và chọn cho mình một chỗ ngồi, mà thường là một chiếc ghế nhựa đơn giản, nhưng đôi khi bạn sẽ bị kẹt trong một chiếc ghế nhựa nhỏ, được thiết kế cho những đứa trẻ mới biết đi, nhưng chúng được dùng khắp nơi ở đây cho người lớn ngồi.
Sau đó, một người phục vụ sẽ đến và, hy vọng là, đưa cho bạn một thực đơn, nếu không thì bạn sẽ phải dùng đến cách chỉ vào thứ mà ai đó đang ăn. Như đã đề cập, mặc dù, ngay cả khi bạn có một thực đơn thì vẫn chưa hết các vấn đề. Thí dụ, tôi biết các từ về các nhóm thực phẩm chính: thịt gà, thịt bò, thịt lợn, cá, v.v, và các từ chính để mô tả như chiên và nướng, nhưng ngoài những thứ đó, tôi không biết gì khác. Vì vậy, có thể nói nếu tôi đặt món mực nướng, thì tôi hoàn toàn không biết những thứ nước chấm, gia vị hoặc các gia giảm đi kèm thêm là gì. Nhiều lần bạn bè tôi và tôi đã chỉ vào một cái gì đó trên thực đơn và hết sức ngạc nhiên bởi những gì xuất hiện ở trên bàn. Rất may là đồ ăn của người Việt Nam rất ngon, do đó, hầu như bất cứ món gì bạn gọi đều rất tuyệt.
Gia vị phong phú giúp bạn thưởng thức các món ăn ngon đậm chất Việt Nam.
Có lẽ tôi nên quay trở lại và bàn về những người phục vụ ở đây. Dịch vụ rất hiệu quả, đặc biệt là theo các tiêu chuẩn địa phương. Nếu bạn đi ăn với một nhóm người, thí dụ như ở Cam-pu-chia, đồ ăn cho một ai đó chắc chắn sẽ được phục vụ sau người khác đến cả nửa tiếng đồng hồ. Việc phục vụ nhanh là rất đáng khen, nhưng thường thì nó còn khá vụng. Tôi thường phải yêu cầu những người phục vụ đứng đợi để mọi người đặt món bởi vì họ thường thoắt biến ngay sau khi một món ăn được đặt. Có chăng, thì cũng rất hạn hữu, những trao đổi thú vị qua lại với nhau. Các nhân viên cũng hầu như không quan tâm tới việc ai đặt món gì, vì vậy họ thường chỉ đặt món ăn xuống ở giữa bàn, hoặc phía trước bất kỳ chiếc ghế cao (hoặc ghế đẩu) gần họ nhất, và để cho thực khách xếp đặt lấy mọi thứ.
Người phục vụ cũng có nhiều loại khi nói đến việc họ biết tiếng Anh đến đâu, hoặc họ có thể hiểu được thứ tiếng Việt ngọng nghịu như thế nào. Một số không biết lấy một từ tiếng Anh nào, và họ nhìn vào bạn như thể một cánh tay thứ ba vừa mọc ra trên đầu bạn khi bạn cố để gọi thứ trà đá bằng tiếng Việt. Ở thái cực kia, tại một nhà hàng, một người bạn của tôi đã cố gắng đặt món bằng tiếng Việt và người phục vụ, bằng thứ tiếng Anh không trọng âm, nói rằng "Xin vui lòng đặt món bằng tiếng Anh, tôi dễ hiểu hơn.
Để thoải mái thưởng thức những món ăn tuyệt vời này, bạn nên trang bị cho mình
một chút tiếng Việt.
À, khi nói đến trang trí, thì quả thực không có một tý nào cả. Tôi nên làm rõ là tôi đang nói về các quán ăn rẻ tiền nằm dọc hầu hết các tuyến phố ở thành phố Hồ Chí Minh. Chắc chắn là có một số nhà hàng Việt Nam rất đẹp ở đây, nhưng đa phần là hướng tới việc phục vụ đồ ăn nhanh, ngon, người ta gần như không hề quan tâm đến không gian xung quanh. Hầu hết các nhà hàng đều có tường sơn màu trắng đơn giản, hoặc có thể phớt xanh màu nước biển. Có thể có một số bức tranh ngẫu nhiên về làng quê Việt Nam, hoặc có lẽ một vài đền thờ Phật nhỏ, nhưng phần lớn các đều để tường trắng. Tóm lại, đây không phải là thành phố dành cho bạn nếu bạn thích thẩm mỹ kết hợp với ẩm thực.
Một trong những phần hay nhất về ẩm thực ở một nhà hàng địa phương ở Việt Nam là quan sát những người dân địa phương. Vào ban đêm chắc chắn sẽ có một nhóm người đàn ông trung niên, mặt mũi hồng hào, ngập trong chầu bia này đến chầu bia khác, bia Tiger trong các chai cỡ lớn thực sự xếp kín mít trên mặt bàn của họ. Trẻ con nô đùa với nhau, còn những người phục vụ thì giỡn với nhau trong lúc chờ thực khách gọi thêm món.
Quán ăn vỉa hè có thể mang đến cho bạn cơ hội thưởng thức các món ăn ngon đậm chất Việt Nam. Ảnh: New York Times
Đi ăn quán tại Việt Nam quả thực là một trải nghiệm. Tôi thậm chí nói về trải nghiệm này nhiều hơn là đề cập đến vấn đề chính: đó là đồ ăn. Đồ ăn rất tươi và rất sáng tạo, cho nên mọi thách thức và phiền toái gặp phải ở nhà hàng cũng chẳng nghĩa lý gì cả. Quan trọng là đồ ăn ra sao mà thôi.
T.T
