Bao bì xanh tốn kém nhưng mở lối vào thị trường
Ngày 4/12, tại tọa đàm về giải pháp chuyển đổi xanh và phát triển bền vững nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm cho các cơ sở công nghiệp nông thôn diễn ra ở Đà Nẵng, vấn đề được nhiều đại biểu đặt câu hỏi quan tâm là xu hướng xanh đang trở thành yêu cầu bắt buộc, vậy cơ hội nào thực sự mở ra cho doanh nghiệp?
Chuyên gia Vũ Hy Thiều chia sẻ vai trò của bao bì xanh trong việc nâng giá trị và uy tín sản phẩm.
Chuyên gia mỹ nghệ thủ công Vũ Hy Thiều cho rằng chuyển đổi xanh không còn là phong trào, mà là yếu tố sống còn. Người mua ngày càng quan tâm môi trường và tác động của sản phẩm đến sức khỏe. Bao bì xanh, sạch, minh bạch sẽ giúp doanh nghiệp ghi điểm ngay từ ánh nhìn đầu tiên. Bao bì giờ không chỉ để bọc hàng, mà là "mặt tiền" thông tin, nguyên liệu, quy trình, chứng nhận, câu chuyện thương hiệu.
Làm sản phẩm xanh chắc chắn tốn kém hơn, nhưng đổi lại giá trị và uy tín thương hiệu tăng lên. Người tiêu dùng ngày nay sẵn sàng trả thêm tiền để mua sự yên tâm và minh bạch.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Thông, CEO ENSO Dana, thừa nhận chi phí làm xanh tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba. "Nhưng nếu xác định từ đầu là đi theo hướng xanh, sạch thì không còn bị sốc. Chuỗi sản xuất được thiết kế đồng bộ nên giá bán không nhảy cóc", ông nói.
ENSO Dana sản xuất hạt thử mùi xử lý ô nhiễm không khí, dùng cho gia đình đến nhà xưởng. Doanh nghiệp chọn hướng "xanh từ gốc đến ngọn", nguyên liệu an toàn, quy trình sạch, bao bì tự phân hủy sau 24, 36 và 60 tháng.
Ông Thông kể, có khách phàn nàn túi đựng bị mục khi đang dùng, tưởng sản phẩm lỗi. Khi giải thích đó là tính năng tự phân hủy của bao bì, khách quay lại ủng hộ mạnh hơn. Họ thích sản phẩm không để lại rác. Dù giá bao bì tự phân hủy cao gấp 5 lần loại thường, khách vẫn trả vì thấy rõ giá trị.
Ông Thông kể câu chuyện khách hàng ủng hộ bao bì tự phân hủy, dù chi phí cao gấp nhiều lần loại thường.
Đồng thời, ông Đinh Văn Phúc, Phó giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Đà Nẵng, nhận định, nhận thức của doanh nghiệp về chuyển đổi xanh tăng lên rõ rệt, nhưng không ít đơn vị vẫn ngần ngại đầu tư. "Sản phẩm tốt mà khoác bộ đồ là bao bì xộc xệch thì khó bước ra thị trường lớn. Nhiều cơ sở vẫn nghĩ bao bì là thứ phụ", ông nói.
Theo ông Phúc, doanh nghiệp đang vướng ba nút thắt. Thứ nhất là nhận thức, nhiều chủ cơ sở mới dừng ở chỗ nghe nói về bao bì xanh, chứ chưa coi đó là một phần chiến lược nâng giá trị và mở cửa thị trường. Thứ hai là chi phí, không ít đơn vị tính toán nếu nâng cấp bao bì sẽ đội giá thành thêm 10-12%, sợ khó bán nên chần chừ.
Thứ ba là tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan sản xuất và bao bì xanh chưa thật sự rõ, khiến doanh nghiệp ngại thay đổi. "Tâm lý chung là cứ làm theo cách cũ cho chắc, đợi thị trường và chính sách rõ ràng hơn mới mạnh dạn đầu tư", ông nói.
Tuy nhiên, những đơn vị được hỗ trợ cho thấy hiệu quả rõ rệt. Như Công ty sản xuất bao bì carton Hòa Bình, sau khi tư vấn sản xuất sạch hơn và đầu tư máy móc 3,8 tỷ đồng, gồm cả vốn hỗ trợ, sản lượng in tăng 30%, phế phẩm giảm 18% mỗi năm, tiết kiệm 150 kg mực mỗi tháng.
Hợp tác xã Quế Hương sau khi được hỗ trợ cải tiến quy trình, bao bì, doanh thu tăng từ 11 lên 18 tỷ đồng và xuất được 15.000 gói sản phẩm sang Dubai, nhận thêm đơn hàng từ Đức. "Bao bì đẹp, chuẩn kỹ thuật giúp họ mở cửa thị trường mới", ông Phúc cho hay.
Chính sách mới mở đường cho sản phẩm nông thôn
Bà Đỗ Thị Minh Trâm, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, cho hay, nhiều nước đang dựng lên hàng rào kỹ thuật về phát thải, khí hậu. "Nếu không xanh, sản phẩm Việt Nam khó đi xa", bà nói.
Bà Trâm khẳng định nếu không xanh hóa, sản phẩm Việt khó vượt qua hàng rào kỹ thuật của các thị trường lớn.
Bộ Công Thương đang triển khai đồng thời nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp xanh hóa sản xuất, gồm, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, sản xuất, tiêu dùng bền vững, chuyển đổi số – sản xuất thông minh và khuyến công quốc gia 2026–2030. Các chương trình này hỗ trợ từ tư vấn, đào tạo đến đầu tư thiết bị, xây dựng mô hình điểm. Trong thời gian tới, chính phủ sẽ tăng mức hỗ trợ quảng bá, bao bì, nhãn mác, trưng bày sản phẩm.
Liên quan vấn đề này, ông Phúc cho hay, tại Đà Nẵng, chính sách khuyến công hỗ trợ tối đa 300 triệu đồng mỗi mô hình sản xuất sạch hơn, gồm ba khoản chính, đầu tư máy móc, đào tạo kỹ thuật và đo đạc, đánh giá tiêu hao năng lượng để tư vấn cải thiện.
Ông Phúc cho biết nhiều sản phẩm nông thôn chất lượng tốt nhưng vấp rào cản bao bì khi muốn vào siêu thị.
Ông Thông chia sẻ, điểm xuất phát vẫn là tư duy lãnh đạo doanh nghiệp. "Nếu người đứng đầu không coi xanh – sạch – thân thiện môi trường là kim chỉ nam, rất khó đi đến cùng", ông nói.
Ông Thiều lại nhấn mạnh yếu tố minh bạch, khách hàng hiện chú ý rất kỹ đến nguyên liệu, quy trình, danh tiếng doanh nghiệp. Bao bì đẹp, xanh, đầy đủ thông tin là "tấm vé" đưa sản phẩm nông thôn vào siêu thị, sàn thương mại điện tử và thị trường xuất khẩu.
Chuyển đổi xanh là con đường bắt buộc nhưng doanh nghiệp không đi một mình. Nếu biết tận dụng chính sách, chủ động đầu tư thiết kế, bao bì, công nghệ, sản phẩm nông thôn hoàn toàn có thể xanh hơn, đẹp hơn và bán được giá hơn, ông Đinh Văn Phúc nhận định.
