Ảnh: REUTERS/Amir Cohen.
Trong một cuộc họp báo bên lề cuộc gặp giữa Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF và Ngân hàng Thế giới tại Washington, bà Yellen đã phát biểu: “Về các lệnh trừng phạt, tôi tin rằng chúng tôi sẽ áp đặt những lệnh trừng phạt mới nhằm vào Iran trong những ngày tới”.
“Chúng tôi không đưa ra thông tin trước về các biện pháp trừng phạt của mình. Tuy nhiên trong những thảo luận mà tôi đã tham gia, mọi lựa chọn nhắm gián đoạn việc Iran đầu tư tài chính cho khủng bố đều tiếp tục có vẻ khả thi”.
Bà cho biết, Bộ Tài chính Mỹ và Bộ Ngoại giao Mỹ đã từng có những bước hạn chế hành vi “phi ổn định hóa” của Iran thông qua gây ảnh hưởng lên khả năng xuất khẩu dầu của nước này. “Iran rõ ràng đang tiếp tục xuất khẩu dầu. Chúng tôi vẫn còn nhiều quyết định có thể đưa ra. Tôi không muốn bình luận sớm về các hoạt động trừng phạt, nhưng tất nhiên đây là một phương diện mà chúng tôi có thể tận dụng”.
Một quan chức của Bộ Tài chính Mỹ cho biết, bộ này đang cố gắng kêu gọi sự ủng hộ từ Trung Quốc và các nước đối tác trong nhóm G7 cũng như các nhà cung cấp lớn trên thế giới nhằm bào mòn khả năng xuất khẩu dầu và các thiết bị vi điện tử sử dụng trong các máy bay không người lái – những loại vũ khí đã được sử dụng trong cuộc tấn công nhằm vào Israel và đã được xuất khẩu tới Nga – của Iran.
Quan chức này cho biết, giá dầu tăng vọt phần lớn bắt nguồn từ lo ngại về địa chính trị, không phải do lệnh trừng phạt của Mỹ và nhận định những lệnh trừng phạt trước đây không hề dẫn tới tăng giá dầu.
“Chúng tôi sẽ thảo luận với các nhà cung cấp dầu lớn trên thế giới. Trong đó bao gồm các nước G7; bao gồm Trung Quốc. Tất cả các quốc gia này sẽ có vai trò cần đảm nhiệm nhằm giới hạn khả năng mua hàng hóa nhằm sản xuất vũ khí của Iran”, bà Yellen cho biết.
Trong một bài phát biểu, bà Yellen cho biết, vụ tấn công nhằm vào Israel trong cuối tuần vừa rồi và hoạt động hỗ trợ tài chính cho các tổ chức dân quân tại Gaza, Lebanon, Yemen và Iraq của Iran là mối đe dọa cho nền ổn định của Trung Đông, có thể gây ra ảnh hưởng lan tỏa lên các nền kinh tế khác.
Mỹ đã thường tận dụng trừng phạt kinh tế nhằm cô lập Iran và gián đoạn khả năng đầu tư cho các tổ chức ủy quyền của quốc gia này cũng như ủng hộ cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga.
Bộ Tài chính Mỹ đã có hoạt động trừng phạt nhằm vào hơn 500 cá nhân và tổ chức có liên quan tới hoạt động khủng bố hoặc tài trợ khủng bố của chính quyền Iran và các phe ủy quyền kể từ đầu nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden vào tháng 1/2021.
Những hoạt động này cũng đã nhằm vào chương trình sản xuất tên lửa và máy bay không người lái của Iran, và hoạt động đầu tư cho tổ chức Hamas tại Gaza, Houthi tại Yemen, Hezbollah tại Lebanon và các tổ chức dân quân Iraq khác.
“Từ vụ tấn công trong cuối tuần vừa rồi cho tới những vụ tấn công của Houthi trên Biển Đỏ, các hành động của Iran đe dọa nền ổn định của khu vực và có thể gây ra ảnh hưởng lan tỏa lên nền kinh tế thế giới”.
Trong ngày thứ Bảy, Iran đã phóng hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa nhằm vào Israel, vụ tấn công trực diện đầu tiên nhằm vào quốc gia này của Iran, nhằm đáp trả một vụ không kích bị tình nghi đã được thực hiện bởi Israel nhằm vào khu đại sứ quán của Iran tại Damascus vào ngày 11/4 khiến ba chỉ huy quân sự cấp cao của Iran thiệt mạng.
Quân đội Israel cho biết đã bắn hạ gần như toàn bộ máy bay không người lái và tên lửa, và vụ tấn công đã không gây ra thương vong. Tuy nhiên, vụ việc này đã đẩy cao lo ngại về khả năng nổ ra chiến tranh diện rộng giữa hai kỳ phùng địch thủ này.
Tại Gaza, hơn 33.000 người Palestine đã thiệt mạng trong chiến dịch quân sự của Israel nhằm vào Hamas, một chiến dịch nhằm đáp trả việc Hamas tấn công Israel vào ngày 7/10/2023 khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ 253 người làm con tin.
Yellen cho biết, Washington đang tiếp tục sử dụng các biện pháp kinh tế để đặt áp lực lên Hamas, nhưng khẳng định Bộ Tài chính Mỹ đã nhấn mạnh những lệnh trừng phạt không được ngăn cản hoạt động cứu trợ.
Bà đã kêu gọi đưa ra hành động khẩn cấp để chấm dứt thương vong trong nhóm người Palestine tại khu nội phận này và cho biết toàn bộ dân số với hơn 2 triệu người tại Gaza đang đối mặt với thiếu lương thực trầm trọng, phần lớn dân số đã bị ép buộc sơ tán.
“Mỗi người trong chúng ta có mặt tại những cuộc họp này đều có trách nhiệm làm hết mức có thể để chấm dứt tình hình này”, bà Yellen cho biết.
Yellen cho biết, Washington cũng đang sử dụng các lệnh trừng phạt nhằm vào các vụ việc bạo lực từ phía người định cư cực đoan tại Bờ Tây và tiếp tục làm việc để đảm bảo khu vực này có hệ thống ngân hàng hoàn chỉnh cũng như ủng hộ chương trình của IMF tại Jordan và Ai Cập.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
