Trước sự xuất hiện của biến thể phụ BA.4 và BA.5, vốn đang chiếm tỉ lệ cao nhất trong số các ca nhiễm Covid-19 mới, các nhà nghiên cứu của Yale cũng đang thử nghiệm một loại vắc-xin mới đặc hiệu dành cho biến thể Omicron.
Loại vắc-xin mới cung cấp khả năng bảo vệ miễn dịch vượt trội chống lại hai nhánh virus thuộc biến thể Omicron so với vắc-xin mRNA tiêu chuẩn.
Vắc-xin mới, được gọi là Omnivax, đã tăng phản ứng kháng thể trung hòa chống lại BA.1 và BA.2.12.1 ở chuột lần lượt gấp 19 lần và 8 lần so với vắc-xin hiện có. Kết quả được công bố trên tạp chí Nature Communications và Cell Discovery.
Sidi Chen, Phó Giáo sư di truyền học tại Đại học Yale, cho biết: "Mặc dù vắc-xin mRNA tiêu chuẩn vẫn cung cấp khả năng bảo vệ chống lại các biến thể mới nhưng hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian và bị tổn hại do các đột biến thoát miễn dịch trong các biến thể mới nổi".
"Chúng tôi muốn xem liệu có thể phát triển loại vắc-xin cung cấp khả năng bảo vệ bổ sung chống lại các biến thể phụ mới nổi hay không".
Vắc-xin thử nghiệm sử dụng hạt nano lipid cung cấp mRNA đến các tế bào với "hướng dẫn" tạo ra các protein gai từ biến thể đột biến. Sự hiện diện của các mảnh virus lạ thúc đẩy hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại virus.
Sự đột biến nhanh chóng của các protein gai trên bề mặt của virus đã khiến các thế hệ vắc-xin mRNA hiện nay giảm khả năng bảo vệ.
Các nhà nghiên cứu cho biết, vắc-xin mRNA mới có thể được tạo ra một cách nhanh chóng. Ví dụ, biến thể phụ BA.1 xuất hiện vào giữa tháng 11 thì tới giữa tháng 12, nhóm tác giả ở Đại học Yale đã phát triển được vắc-xin mới. Tuy nhiên, phải tới tháng 2, việc thử nghiệm hiệu quả của vắc-xin trên chuột và đánh giá mới hoàn thành.
"Việc đưa vắc-xin mới từ phòng thí nghiệm ra thực tế đòi hỏi phải kiểm tra nghiêm ngặt trong các thử nghiệm trên người. Nhưng, các nghiên cứu tiền lâm sàng cung cấp đánh giá toàn diện và khách quan về ứng cử viên vắc-xin đặc hiệu Omicron", Phó giáo sư Chen giải thích.
Hiện, nghiên cứu chủ yếu do Bộ Quốc phòng Mỹ tài trợ.
Một người dân Mỹ được tiêm vắc-xin. Ảnh minh họa từ REUTERS.
Trong một diễn biến khác, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cũng vừa đưa ra khuyến nghị sử dụng một loại vắc-xin phòng Covid-19 khác là Novavax, vừa được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt ít ngày trước đó.
Theo CDC, Novavax, sử dụng công nghệ tiểu đơn vị "truyền thống" giống vắc-xin cúm, sẽ là lựa chọn phù hợp cho những ai còn e dè các vắc-xin phòng Covid-19 sử dụng các công nghệ mới; đồng thời giúp phong phú thêm nguồn cung vắc-xin.
Novavax cũng là một trong các hãng dược hứa hẹn tung ra vắc-xin chuyên chống lại BA.4 và BA.5 vào mùa thu này.
WHO khuyến cáo tiêm nhắc lại vắc-xin phòng Covid-19 để ngăn ngừa và phòng, chống dịch Covid-19.
Các nghiên cứu trên thế giới đã ghi nhận hiệu quả bảo vệ của mũi tiêm cơ bản vắc-xin phòng Covid-19 giảm dần theo thời gian trong vòng 6 tháng sau khi tiêm và trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới. Đối với biến thể Omicron, hiệu quả bảo vệ giảm rất nhanh do nồng độ kháng thể cần thiết để trung hòa virus ở mức cao hơn so với các biến chủng SARS-COV-2 trước đây. Do vậy, những người đã tiêm mũi cơ bản nếu không tiêm mũi nhắc vẫn có nguy cơ mắc bệnh.
Người đã từng mắc Covid-19 vẫn có khả năng bị tái nhiễm và mắc các biến chứng của bệnh, bao gồm cả trẻ em và người lớn. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, người tái nhiễm vẫn có nguy cơ mắc bệnh mức độ nghiêm trọng và phải điều trị hồi sức tích cực.
Trúc Chi (t/h theo Vietnamnet, Người Lao Động, Sức khỏe & Đời sống)
