Liên quan đến vụ việc xử phạt, khám xét, tịch thu sung công quỹ tài sản của tiệm vàng Thảo Lực, ở TP.Cần Thơ dư luận đang hết sức quan tâm. Tuy nhiên, trong vụ việc này dư luận quan tâm nhất vẫn là việc xử phạt anh Nguyễn Cà Rê, làm nghề thợ điện. Đó là dù chỉ đổi 100 USD nhưng anh Rê bị xử phạt lên đến 90 triệu đồng.
Theo thông tin mới nhất thì anh Rê đã nộp đơn xin miễn nộp phạt 90 triệu đồng trong vụ việc trên. Việc xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật là cần thiết, tuy nhiên việc xử phạt cần xem xét nhiều yếu tố dẫn đến vi phạm như điều kiện, hoàn cảnh và nhân thân người vi phạm. Trong trường hợp này có thể nói mức phạt đối với anh Rê là quá nặng, mặc dù mức phạt này không trái quy định pháp luật hiện hành.
Nhiều ý kiến cho rằng mức xử phạt trong trường hợp này quá cao và Nghị định số 96 về xử phạt trong lĩnh vực này đang làm khó cho người dân, đẩy rủi ro về phía người dân. Đặc biệt liên quan đến lĩnh vực tài chính, tiền tệ thì rất nhiều người thậm chí không biết đến quy định xử phạt khi đổi tiền ở những nơi pháp luật không cho phép. Thực tế nhiều người nghĩ rằng tiền, ngoại tệ có thể đổi bất cứ đâu, miễn tiền đó thuộc sở hữu của mình!
Do đó, trường hợp của anh Nguyễn Cà Rê cũng không ngoại lệ. Việc anh xin miễn phạt tiền, theo như đơn anh trình bày thì trong gia đình, anh là lao động chính, thu nhập mỗi ngày khoảng 150.000 - 200.000 đồng nhưng không phải ngày nào cũng có. Số tiền phạt lên đến 90 triệu đồng là quá sức đối với gia đình anh, đặc biệt anh lại không biết chữ phải nhờ đến bạn viết đơn giùm.
Có thể nói, xét các yếu tố theo đơn thì trường hợp anh Rê đủ điều kiện để miễn nộp phạt. Thứ nhất, nếu đúng như anh trình bày thì gia đình anh thuộc diện có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập bấp bênh. Thứ hai, anh chỉ học hết lớp 3 nên có thể xếp vào trường hợp trình độ hiểu biết pháp luật, nhận thức pháp luật còn hạn chế, vi phạm lần đầu...
Liên quan đến vụ việc này có nhiều vấn đề người dân đang rất quan tâm, đòi hỏi cơ quan chức năng phải xác minh, làm rõ như trình tự, thủ tục xử lý, tịch thu tang vật, khám xét, xử phạt... để trả lời công khai cho dư luận. Tuy nhiên, trước mắt cơ quan có thẩm quyền cần xem xét miễn tiền phạt cho anh Rê vì hoàn cảnh, thiếu hiểu biết pháp luật mà vi phạm.
Chế tài pháp luật không đơn giản chỉ là xử phạt mà còn phải hướng đến phục vụ cuộc sống, mang tính nhân văn, nhân đạo. Đặc biệt không nên xử phạt quá nặng đối với những người có hoàn cảnh khó khăn và nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế. Bởi lẽ như vậy không những không có tác dụng giáo dục, phòng ngừa mà có thể đẩy người dân vô tình vi phạm pháp luật đến túng quẫn, đường cùng.
Th.S Phạm Văn Chung - Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp, sở Tư pháp tỉnh Kon Tum
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả