"Nếu không có giải pháp đột phá, metro sẽ tiếp tục là những dự án trên giấy"

 Mong mỏi của người dân chưa dừng lại ở metro số 1

Chiều 14/2, tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Tp.Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh.

Tham gia phát biểu tại tổ Tp.Hồ Chí Minh, ĐBQH Nguyễn Thị Lệ - Chủ tịch HĐND Tp.HCM chia sẻ, Tp.HCM là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, với dân số hơn 10 triệu người và tốc độ đô thị hóa nhanh.

Thực tế cho thấy, nếu không có hệ thống vận tải công cộng hiện đại, sức chở lớn, đặc biệt là đường sắt đô thị, thành phố sẽ khó giải quyết triệt để tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và quá tải hạ tầng.

Theo bà Lệ, sau thời gian dài chờ đợi, tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) đã chính thức được đưa vào vận hành từ ngày 22/12/2024, và nhanh chóng phát huy hiệu quả, được đón nhận rất tích cực, thể hiện ở số lượng hành khách sử dụng cao hơn dự kiến, góp phần giảm đáng kể áp lực giao thông khu vực phía Đông thành phố.

"Điều này cho thấy, người dân sẵn sàng chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng nếu hệ thống metro được đầu tư bài bản, thuận tiện, đồng bộ và đúng tiến độ", bà Lệ cho hay.

Tuy nhiên, bà Lệ cũng cho biết sự mong mỏi của người dân chưa dừng lại ở metro số 1. Tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, nhưng hiện vẫn chưa có cơ chế đủ mạnh để triển khai đầu tư xây dựng nhanh chóng.

Đây là tuyến metro đi qua nhiều khu dân cư có mật độ cao, là tuyến "xương sống" giúp giảm áp lực giao thông khu vực phía Bắc – Tây Tp.HCM. Vì vậy, việc sớm khởi công xây dựng tuyến metro này là yêu cầu cấp thiết của thành phố và mong mỏi rất lớn của đồng bào thành phố và khu vực lân cận.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng chỉ ra các tuyến metro còn lại vẫn chỉ dừng ở mức quy hoạch, chưa thể triển khai do thiếu nguồn lực và cơ chế thực hiện. 

"Nếu không có những giải pháp đột phá, hệ thống metro sẽ tiếp tục là những dự án trên giấy, không thể sớm đầu tư để phát huy vai trò thực sự trong việc hiện đại hóa hệ thống giao thông đô thị Tp.HCM", bà Lệ cho hay.

Do đó, sau khi Bộ Chính trị có Kết luận số 49 vào tháng 2/2023, Tp.Hồ Chí Minh, Hà Nội đã thống nhất xây dựng cơ chế đặc thù, đặc biệt và trình Bộ Giao thông vận tải chủ trì, tổng hợp và trình Chính phủ, Quốc hội. Bà Lệ cho hay, nội dung các các cơ chế này mang tính đột phá mạnh, đảm bảo đẩy nhanh tiến độ, khai thác quỹ đất dọc tuyến.

Vì vậy, đại biểu thống nhất các nội dung của Đề án thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng đường sắt đô thị tại Hà Nội và Tp.HCM.

Đồng thời, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua các cơ chế đặc thù, đặc biệt này để đẩy nhanh tiến độ xây dựng metro, khai thác đặc biệt là tuyến metro số 2 và các tuyến tiếp theo.

Tạo đột phá trong đầu tư phát triển đường sắt đô thị

Tham gia ý kiến phát biểu về dự thảo nghị quyết, ĐBQH Tô Thị Bích Châu (Đoàn Tp.Hồ Chí Minh) bày tỏ sự thống nhất, đồng tình khi vừa qua sau bao nhiêu nhọc nhằn gần 20 năm thì Metro của Tp.Hồ Chí Minh chính thức đi vào vận hành và phát huy hiệu quả.

Theo đại biểu, ở nhiệm kỳ này đầu tư cho các tuyến giao thông ở miền Nam rất mạnh, đại biểu thấy rằng Đảng, Chính phủ, Quốc hội rất lắng nghe và cân đối nguồn lực để phát triển giao thông.

"Tôi hy vọng sau nhiệm kỳ này, phát triển giao thông của miền Nam sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Bởi vì, chúng ta rất xót xa ngày Tết hoặc các ngày quan trọng thì lũ lượt các xe chở hàng hóa từ các tỉnh về Tp.Hồ Chí Minh hoặc từ Tp.Hồ Chí Minh đi các tỉnh phải xếp hàng. Tôi cũng mong với tuyến đường sắt để chở hàng hóa từ các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu long, Tây Nguyên và các tỉnh Duyên hải Miền Trung sẽ có đột phá, có cơ chế đặc thù", bà Châu nói.

Góp ý kiến, ĐBQH Nguyễn Phi Thường (Đoàn Hà Nội) thống nhất với sự cần thiết phải khẩn trương ban hành Nghị Quyết của Quốc hội về vấn đề này, nhằm giải quyết kịp thời các khó khăn vướng mắc về thể chế đã được nhận diện trong thực tiễn tại Tp.Hà Nội và Tp.HCM khi tổ chức thực hiện đầu tư phát triển mạng lưới đường sắt đô thị. 

Theo ông Thường đường sắt đô thị được xác định là "xương sống" quan trọng về vận tải hành khách công cộng, giải quyết vấn nạn ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn. Theo đó, cụ thể hóa thực hiện Nghị Quyết 15/2022 của Bộ chính trị về phát triển thủ đô Hà Nội, Nghị Quyết số 31 của Bộ chính trị về phát triển Tp.Hồ chí Minh và Kết luận số 49 của Bộ chính trị.

Đại biểu đánh giá cao nội dung Tờ trình của Chính phủ và cơ bản nhất trí với 6 nhóm chính sách đặc thù, đặc biệt thí điểm trong dự thảo Nghị Quyết được đệ trình Quốc Hội xem xét, cho ý kiến thông qua tại kỳ họp này.

Các cơ chế chính sách đã được nghiên cứu thận trọng trên cơ sở kế thừa các cơ chế chính sách đã, đang được triển khai thực hiện có hiệu quả trong đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông thời gia qua, kết hợp tham khảo kinh nghiệm thực tiễn trong, ngoài nước cũng như dự báo đánh giá các tác động ảnh hưởng trong quá trình thực hiện áp dụng.

"Tôi tin rằng Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Tp.Hà nội, Tp.HCM được xem xét thông qua lần này sẽ đáp ứng được kỳ vọng huy động tối đa nguồn lực đầu tư, tháo gỡ nút thắt trong đầu tư, tạo đột phá trong đầu tư phát triển đường sắt đô thị tại Tp.Hà Nội và Tp.HCM, hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đất nước theo tinh thần của Nghị Quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII của Đảng", ông Thường nhấn mạnh.