“Nếu sợ tiêu cực, sợ người ta ăn cắp thì làm thí điểm và có giám sát"

Sáng 15/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). 

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) nhấn mạnh, Luật Đấu thầu là một dự án luật phức tạp, phạm vi tác động rộng được xã hội quan tâm, nhất là với 5 chính sách mới quan trọng được bổ sung nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất về đấu thầu, kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập của luật hiện hành.

Theo đại biểu, phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc áp dụng đấu thầu của dự thảo Luật có nhiều thay đổi so với luật hiện hành. Thêm mới 21 Điều, sửa đổi 75 Điều và bãi bỏ 12 Điều. Đặc biệt, tại khoản 3, Điều 1 bổ sung quy định về các hoạt động không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật.

Tuy nhiên, vẫn còn những hoạt động khác không có trong khoản 3, Điều 1 nhưng cũng không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật như hoạt động liên doanh, liên kết của các đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị sự nghiệp công lập cho thuê tài sản công hay các dịch vụ phi y tế.

Để đảm bảo công tác đấu thầu công khai, minh bạch, đạt hiệu quả, tránh sai sót, vi phạm không đáng có, đại biểu Khánh Thu cho rằng cần bổ sung vào dự thảo luật quy định riêng về đấu thầu cho ngành y tế như mua sắm thuốc, mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao, vậy tư thay thế, hóa chất sinh phẩm và các dịch vụ phi tư vấn khác. Đồng thời cần có quy định chi tiết hình thức chỉ định thầu, xử lý chỉ định thầu rút gọn.

Cùng nêu ý kiến, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn Tp.HCM) cho rằng, đấu thầu chỉ là phương tiện, không phải là mục đích. Mục đích của đấu thầu là để có những sản phẩm chất lượng và kiểm soát được giá cả.

“Nhưng vừa qua tiêu cực nhiều quá. Luật để kiểm soát quy trình, nhưng hệ lụy ảnh hưởng đến thời gian, công sức và thực sự có chống được tiêu cực không?”, bà Lan đặt vấn đề.

Nữ đại biểu đoàn Tp.HCM cũng chỉ rõ hầu như nhóm sản phẩm dịch vụ sử dụng ngân sách đều phải đấu thầu và chúng ta chấp nhận chậm lại để không tiêu cực. Nhưng có nhóm mặt hàng đặc biệt là y tế nhằm mục đích cứu người bệnh, liên quan tính mạng người dân, không chậm lại được.

Về đấu thầu trong y tế, bà Lan đề nghị ban soạn thảo quy định một chương riêng về đấu thầu thuốc. Đồng thời đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ, có thuốc cho người bệnh “chứ không chỉ chăm chú vào đấu thầu vừa tốn thời gian, vừa không có thuốc, cũng chưa chắc chống được tiêu cực”.

Nhắc đến thuốc là mặt hàng thiết yếu, bà Lan cho rằng, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu, trong trường hợp này cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc điều trị cho bệnh nhân.

Tuy vậy đến nay vẫn chưa giải quyết được tình trạng thiếu thuốc, thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các bệnh viện. Trong thời gian đó bệnh nhân vẫn phải chờ đợi.

Về giá đấu thầu, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng không thể căn cứ vào giá trúng thầu năm trước là giá căn cứ năm sau.

“Đấu thầu bao giờ cũng chọn giá thấp nhất, làm sao đảm bảo giá rẻ nhất nhưng chất lượng đảm bảo, nhất là trong đấu thầu thuốc. Nhưng lại thiếu một tiêu chí rất quan trọng là đánh giá của bác sĩ điều trị về thuốc đó hiệu quả ra sao, phải lượng hóa và công khai bởi hội đồng thuốc và điều trị”, bà Lan nói.

Dù đánh giá này theo bà Lan có thể hơi cảm tính, sau này khi cơ quan kiểm tra vào có thể kết luận sao không chọn thuốc rẻ hơn. Song bản thân bác sĩ với quá trình ăn học, lương tâm nghề nghiệp, lời thề Hippocrates, khi chọn thuốc phải có hiệu quả điều trị cho người bệnh.

“Đồng ý vẫn có tiêu cực nhưng phải xây dựng làm sao đảm bảo chất lượng thuốc. Nếu không lại phí thời gian làm luật mới mà không hiệu quả”, đại biểu Lan nói.

Nữ đại biểu chỉ rõ việc đấu thầu thực tế liên quan mật thiết về tự chủ bệnh viện. Nếu bệnh viện được tự quyết mua thuốc nào, điều trị sao, kiểm soát bằng hình thức tổng thanh toán.

“Nếu sợ tiêu cực, sợ người ta ăn cắp thì làm thí điểm và có giám sát của cơ quan chức năng. Chứ đừng làm khổ Mặt trận Tổ quốc và các hội đoàn. Bản thân tôi khi đi giám sát đôi khi cũng rất hoảng hốt với các chiêu thức, chưa nói gì các hội đoàn không có kiến thức chuyên môn”, bà Lan nêu thực tế.