Nga bắt đầu Ngày Chiến thắng, Ukraine đánh dấu Ngày châu Âu

Nga đang chuẩn bị kỷ niệm ngày lễ quân sự hàng năm quan trọng nhất trong bối cảnh lo lắng gia tăng sau một loạt các cuộc tấn công và về một cuộc phản công được báo trước từ lâu của Ukraine.

Ngày Chiến thắng 9/5 là một trong những ngày lễ quan trọng nhất ở Nga, khi mọi người tưởng nhớ những hy sinh to lớn của Liên Xô trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại 1941-1945, trong đó khoảng 27 triệu công dân đã thiệt mạng.

Lễ kỷ niệm năm nay diễn ra chỉ một tuần sau vụ nổ ngay phía trên nóc Điện Kremlin, mà Nga cho rằng đó là âm mưu của Ukraine nhằm sử dụng máy bay không người lái (UAV) để ám sát Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cực lực phủ nhận mọi liên quan với cuộc tấn công được cho là trắng trợn trên, và cảnh báo rằng Moscow sẽ sử dụng nó như một cái cớ để giành được sự ủng hộ của công chúng và có khả năng leo thang xung đột.

Theo hãng thông tấn Nga TASS, lễ kỷ niệm 78 năm Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại đã được bắt đầu với các cuộc duyệt binh ở Vladivostok, thủ phủ của vùng Viễn Đông và Khabarovsk, nơi đặt trụ sở của Quân khu Miền Đông vào sáng ngày 9/5.

Các sự kiện long trọng, diễu hành và đặt hoa tưởng niệm cũng diễn ra ở Petropavlovsk-Kamchatsky và Chukotka – những khu vực đầu tiên của đất nước bắt đầu lễ kỷ niệm.

Theo truyền thống, lễ kỷ niệm với những màn phô trương sức mạnh quân sự – bao gồm xe tăng, hệ thống phóng tên lửa liên lục địa và diễu binh – sẽ được tổ chức long trọng tại Quảng trường Đỏ ở Moscow. Lễ kỷ niệm năm nay có sự tham sự của lãnh đạo một số nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ.

Tại Quảng trường Đỏ, Tổng thống Putin sẽ có bài phát biểu trước toàn dân. Bài phát biểu nhân Ngày Chiến thắng năm nay của ông Putin có thể báo hiệu cách chính quyền Nga lên kế hoạch phản ứng, ít nhất là về mặt ngôn từ, đối với các cuộc tấn công bằng UAV, bao gồm cả cuộc tấn công vào Điện Kremlin nói trên và cuộc phản công dự kiến của Ukraine.

Trong bài phát biểu năm ngoái, Tổng thống Nga không đề cập đến Ukraine nhưng chỉ trích liên minh quân sự NATO vì đã mở rộng tới biên giới với Nga và ca ngợi chủ nghĩa anh hùng của Liên Xô trong việc chống lại phát xít Hitler.

Kể từ đó đến nay, Phần Lan – nước có đường biên giới chung dài 1.340 km với Nga – cũng gia nhập NATO.

“Mong rằng không ai có thể xâm phạm biên giới thiêng liêng của Tổ quốc chúng ta nữa”, Thượng phụ Kirill, người đứng đầu Giáo hội Chính thống Nga hùng mạnh và là đồng minh thân cận của ông Putin, cho biết hôm 8/5 khi ông đặt hoa tại Đài tưởng niệm các liệt sĩ vô danh ở trung tâm thủ đô Moscow.

“Nhưng để được như vậy, đất nước chúng ta phải mạnh mẽ bởi vì một quốc gia đáng sợ sẽ không bị tấn công”.

Hôm 8/5, khi được hỏi về việc hủy bỏ một số sự kiện trong Ngày Chiến thắng, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã đổ lỗi cho Ukraine: “Khi chúng tôi phải đối phó với một quốc gia trên thực tế là tài trợ cho khủng bố, thì tốt hơn hết là nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa”.

Ngoài cuộc tấn công vào Cung điện Kremlin, Moscow cũng đổ lỗi cho Ukraine về các cuộc tấn công bằng UAV trong tuần qua vào các kho nhiên liệu, tàu chở hàng và nhiều mục tiêu ở Crimea, nơi Nga đã sáp nhập vào năm 2014.

Moscow cũng cáo buộc Kiev và phương Tây thực hiện vụ đánh bom xe hôm 6/5 làm bị thương nhà văn dân tộc chủ nghĩa nổi tiếng của Nga, Zakhar Prilepin.

Tổng thống Ukraine Zelensky đã khiến Nga khó chịu khi gửi dự thảo luật tới Quốc hội Ukraine đề xuất Ngày tưởng niệm và Chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong Thế chiến II vào ngày 8/5 và Ngày châu Âu vào ngày 9/5, càng khiến Kiev xa rời Moscow.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen dự kiến sẽ tới Kiev vào ngày 9/5 để đánh dấu Ngày châu Âu, cùng với ông Zelensky.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng ông Zelensky đã “phản bội” ký ức của những người Ukraine đã hy sinh khi chiến đấu với Đức quốc xã.

Minh Đức (Theo Reuters, NY Times, TASS)