Tính đến ngày 10/1, số phận thị trấn khai thác muối Soledar - nằm cách Bakhmut 10 km (6 dặm) về phía Đông Bắc - vẫn chưa rõ ràng khi tập đoàn quân sự tư nhân Wagner của Nga tuyên bố kiểm soát nhưng vẫn đang tiếp tục chiến đấu trước sự kháng cự quyết liệt của quân đội Ukraine.
“Các đơn vị của Tập đoàn Wagner đã nắm quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ của Soledar. Một thế chân vạc đã được hình thành ở trung tâm thành phố, nơi giao tranh đô thị đang diễn ra”, người đứng đầu Wagner, Yevgeny Prigozhin, một đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, cho biết vào cuối ngày 10/1, theo các hãng thông tấn Nga.
“Số lượng tù nhân sẽ được công bố vào ngày 11/1", ông Prigozhin bổ sung, nhưng không cho biết thêm chi tiết.
Việc giành quyền kiểm soát Soledar sẽ là chiến thắng đầu tiên của các lực lượng Nga ở Ukraine trong nửa năm qua, kể từ khi họ chinh phục Lysychansk, một thành phố nằm ở tỉnh Luhansk lân cận. Cả Donetsk và Luhansk đều nằm ở miền Đông Ukraine, hợp thành vùng Donbass nơi người dân chủ yếu nói tiếng Nga.
Mặc dù Nga đang gia tăng áp lực lên quân đội Ukraine ở Soledar, Kiev vẫn quyết tâm giữ vững vị trí của mình và đang tiếp tục triển khai một lượng lớn nguồn lực để bảo vệ thành phố và ngăn chặn cuộc tấn công mới của kẻ địch trong khu vực trong khi chờ đợi thêm viện trợ quân sự từ các đồng minh phương Tây.
Quang cảnh đổ nát tại một trường cao đẳng dạy nghề được cho là nơi ở tạm thời cho binh lính Nga ở Makiivka, vùng Donetsk, ngày 10/1/2023. Ảnh: CNN
“Nhờ sự kiên cường của các chiến binh của chúng ta ở Soledar, chúng ta đã có thêm thời gian và thêm sức mạnh cho Ukraine”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết trong bài phát biểu video hàng đêm của mình hôm 10/1.
Người phát ngôn Bộ chỉ huy quân sự miền Đông Ukraine Serhiy Cherevaty hôm 10/1 cũng thừa nhận rằng tình hình ở Soledar là “phức tạp nhất của mặt trận phía Đông”.
Trong các bình luận được hãng thông tấn Ukraine Ukrinform trích dẫn, ông Cherevaty cho biết, Soledar đã bị các loại pháo khác nhau tấn công 86 lần trong 24 giờ qua, nhưng quân phòng thủ thành phố đang cố gắng hết sức để tiêu diệt lực lượng địch và giảm khả năng của đối phương trong việc giành được thêm lợi ích trên chiến trường.
Về phần mình, ông Denis Pushilin, quyền Thống đốc Donetsk, nơi Moscow đã tuyên bố sáp nhập vào Liên bang Nga hồi cuối tháng 9/2022, nói với truyền hình nhà nước Nga hôm 10/1 rằng Soledar đã “rất gần với sự giải phóng”.
Vị quan chức này thừa nhận rằng lợi ích mà các lực lượng Nga đạt được ở Soledar phải trả với một mức giá rất cao, và giao tranh hiện vẫn đang diễn ra ở phần phía Tây của thành phố, nơi Ukraine vẫn đang kiểm soát.
Trong một diễn biến khác, Bộ Quốc phòng Anh cho biết trong một bản cập nhật tình báo công bố hôm 10/1 rằng quân đội Nga và các đơn vị từ Tập đoàn Wagner có khả năng kiểm soát hầu hết Soledar.
Một phần của giao tranh tập trung vào các điểm vào dọc theo 200 km (120 dặm) đường hầm mỏ muối, theo bản cập nhật.
“Cả hai bên đều lo ngại rằng chúng có thể được sử dụng để đối phương xâm nhập vào hậu tuyến của mình”, bản cập nhật cho biết. “Trục Soledar rất có thể là một nỗ lực của Nga nhằm bao vây Bakhmut từ phía Bắc và phá vỡ các tuyến liên lạc của Ukraine”.
“Trong 4 ngày qua, các lực lượng Nga và Wagner đã có những bước tiến chiến thuật vào thị trấn nhỏ Soledar ở Donbass và có khả năng kiểm soát hầu hết khu định cư”, bản cập nhật bổ sung.
Thị trấn Soledar, nơi có khoảng 10.000 cư dân trước khi chiến sự bắt đầu, đã trở thành tâm điểm giao tranh dữ dội và là ưu tiên chiến lược của Moscow vì nó được coi là “bàn đạp” để các lực lượng Nga giành thêm lợi ích ở Bakhmut, Kramatorsk và Sloviansk, các thành trì chính của Ukraine trong khu vực Donbass.
Giao tranh ác liệt khi các lực lượng Nga tiến về phía Bakhmut, vùng Donetsk. Bản đồ đánh giá tình hình trên thực địa đến ngày 9/1/2023. Đồ họa: The Guardian
Lý do tại sao Bakhmut quan trọng
Bakhmut, một thành phố nhỏ ở Donetsk, bị các nhà phân tích phương Tây cho là “nghèo” ý nghĩa chiến lược. Tuy nhiên, phía Nga nêu ra 5 lý do chứng minh điều ngược lại.
Thứ nhất, Bakhmut có đường cao tốc nối liền cả Donetsk và Lugansk. Đây là một tuyến đường tiếp tế quan trọng cho bất kỳ bên nào giành được vùng lãnh thổ này.
Thứ hai, nếu người Nga giành quyền kiểm soát thành phố này, nó sẽ giáng một đòn nặng nề vào tinh thần của người Ukraine.
Thứ ba, điều này sẽ đánh dấu một bước chuyển đối với tiền tuyến mùa đông. Đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng trong điều kiện thời tiết tốt nhất, chứ chưa nói đến thực tế là nhiệt độ đã giảm xuống dưới mức đóng băng. Tuy nhiên, giành được Bakhmut, Nga có thể có cơ hội loại bỏ các tuyến và thiết bị tiếp tế quan trọng của Ukraine.
Thứ tư, nếu Ukraine để mất Bakhmut, họ sẽ mất một điểm chiến lược để triển khai pháo kích vào phía sau phòng tuyến của Nga.
Cuối cùng, thành phố này nằm trên một mỏ muối rộng lớn.
Một phương tiện quân sự Ukraine tăng tốc qua một ngôi làng bị phá hủy gần thị trấn tiền tuyến Kreminna, thuộc vùng Luhansk, ngày 9/1/2023. Ảnh: NY Times
Một nhà thờ bị phá hủy ở Bohorodychne, vùng Donetsk, ngày 8/1/2023. Ảnh: NY Times
Ukraine buộc Nga phải đổi chiến thuật
Cuộc xung đột ở Ukraine, hiện đang ở tháng thứ 11, đã mở rộng phạm vi theo thời gian khi Kiev chuyển sang tấn công các mục tiêu chiến lược trên lãnh thổ Nga, trong khi Nga đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa vào cơ sở hạ tầng quan trọng trên khắp Ukraine.
Các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga, mà Kiev từ chối nhận trách nhiệm, đã buộc Nga phải thay đổi chiến thuật, di chuyển các kho đạn dược xa hơn khỏi các khu vực trong phạm vi tấn công của các lực lượng Ukraine và di dời các vũ khí và thiết bị quan trọng.
Hình ảnh từ Planet Labs, một công ty hình ảnh vệ tinh, được quân đội Ukraine công bố hôm 10/1 cho thấy, Nga đã giảm đáng kể số lượng máy bay ném bom sẵn sàng chiến đấu mà nước này triển khai tại một căn cứ không quân gần biên giới với Ukraine sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) vào căn cứ không quân Engels đầu tháng trước.
Các nhà phân tích quân sự cho biết căn cứ không quân Engels ở Saratov đã được sử dụng để tiến hành các cuộc không kích và tấn công tên lửa vào Ukraine, và Nga đã sử dụng máy bay tầm xa đóng ở đó để bắn tên lửa hành trình vào Ukraine.
Nga cho biết họ đang tiến hành tái trang bị và tăng cường sức mạnh cho quân đội của mình sau nhiều tháng chiến đấu ở Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết hôm 10/1 rằng quân đội Nga sẽ cải thiện khả năng máy bay không người lái vào năm 2023 và huấn luyện lực lượng không quân của mình hoạt động hiệu quả hơn ở những khu vực có hệ thống phòng không hoạt động.
Nga cũng sẽ đảm bảo rằng các binh sĩ được trang bị tốt hơn trong tương lai, theo Bộ trưởng Quốc phòng Nga. “Mọi thứ mà một chiến binh cần phải hiện đại, thoải mái và đáng tin cậy”, ông Shoigu cho biết trong một bài phát biểu trước các quan chức quân sự ở Moscow, được Bộ Quốc phòng Nga công bố trực tuyến.
Trong khi đó, khoảng 100 binh sĩ Ukraine sẽ bắt đầu huấn luyện cách sử dụng hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot tại một căn cứ quân sự của Mỹ vào đầu tuần tới, các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết hôm 10/1. Các binh sĩ sẽ tới Fort Sill, Oklahoma, để tiếp nhận huấn luyện, các quan chức cho biết.
Quyết định này được đưa ra sau thông báo của chính quyền Biden vào tháng trước về việc cung cấp cho Ukraine hệ thống phòng không Patriot để giúp Kiev tự bảo vệ mình trước hàng loạt tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình của Nga.
Một hệ thống tên lửa Patriot được nhìn thấy tại sân bay Rzeszow của Ba Lan, năm 2022. Ảnh: Getty Images
Nga đang đối đầu với NATO ở Ukraine
Phản hồi về kế hoạch trên của Washington, Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho rằng kế hoạch huấn luyện quân nhân Ukraine sử dụng tên lửa Patriot của Mỹ cung cấp thêm bằng chứng về sự tham gia của Washington vào cuộc xung đột Ukraine.
“Quyết định của Bộ Quốc phòng Mỹ về tổ chức một khóa huấn luyện tại Fort Sill ở Oklahoma là một sự xác nhận khác về sự tham gia trên thực tế của Washington vào cuộc xung đột ở Ukraine”, ông Antonov cho biết trong một tuyên bố được Đại sứ quán Nga tại Mỹ đăng tải hôm 10/1.
Theo nhà ngoại giao Nga, mục đích thực sự của chính quyền Mỹ là “gây thiệt hại nhiều nhất có thể cho Nga trên chiến trường dưới bàn tay của người Ukraine”.
Trong một diễn biến khác, hôm 10/1, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev – một trong những đồng minh thân cận nhất của Tổng thống Vladimir Putin – cho rằng trong cuộc xung đột ở Ukraine, Moscow hiện đang chiến đấu với liên minh quân sự NATO do Mỹ đứng đầu, và phương Tây đang cố gắng xóa Nga khỏi bản đồ chính trị thế giới.
Ông Patrushev được các nhà ngoại giao coi là một trong những người theo đường lối cứng rắn có ảnh hưởng lớn đối với ông Putin, người đã hứa hẹn chiến thắng ở Ukraine bất chấp một loạt diễn biến bất lợi trên chiến trường.
Khói bốc lên ở Soledar, vùng Donetsk, một thị trấn có dân số 10.000 người trước xung đột, hiện đã bị phá hủy và hầu hết bị bỏ hoang. Ảnh: WSJ
Quân nhân Ukraine sơ cứu cho một người lính bị thương trong một hầm trú ẩn ở Soledar, vùng Donetsk, ngày 8/1/2023. Ảnh: The Guardian
“Các sự kiện ở Ukraine không phải là cuộc đụng độ giữa Moscow và Kiev – đây là cuộc đối đầu quân sự giữa Nga và NATO, và trên hết là Mỹ và Anh”, ông Patrushev nói với tờ Argumenti i Fakti trong một cuộc phỏng vấn.
“Kế hoạch của phương Tây là tiếp tục chia rẽ nước Nga, và cuối cùng xóa nước này khỏi bản đồ chính trị thế giới”, ông nói.
Mỹ đã bác bỏ tuyên bố của Nga rằng họ muốn tiêu diệt Nga, nhà sản xuất tài nguyên thiên nhiên lớn nhất thế giới, trong khi Tổng thống Joe Mỹ Biden cảnh báo rằng xung đột giữa Nga và NATO có thể gây ra Thế chiến III.
Khi được hỏi về phát biểu của ông Patrushev, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, NATO và Mỹ là một phần của cuộc xung đột ở Ukraine.
“Trên thực tế, họ đã trở thành một bên gián tiếp trong cuộc xung đột này, cung cấp cho Ukraine vũ khí, công nghệ, thông tin tình báo…”, ông Peskov cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ hôm 10/1.
Minh Đức (Theo Reuters, WSJ, EFE/La Prensa Latina)
